Σχεδόν 50 χρόνια μετά, η καταστροφή του αεροδρομίου της Τενερίφης παραμένει η χειρότερη συντριβή αεροσκάφους στον κόσμο, αφού 583 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε σύγκρουση με πύρινη σφαίρα κατά την απογείωση.
Σήμερα, μετά από πέντε συνεχείς χρονιές ζημιών, όλα δείχνουν ότι και το 2024 δεν θα είναι κερδοφόρο. Εκτός από τα προβλήματα σε άλλες δραστηριότητες της Boeing, αναβλήθηκαν δύο φορές οι προγραμματισμένες παραδόσεις του 737 Max. Σχεδόν μία φορά την εβδομάδα υπήρχε κάποιο θέμα με ένα τέτοιου τύπου αεροσκάφος.
Οι επιβάτες έβλεπαν τις ρόδες να πέφτουν, τις πόρτες να ανοίγουν εν πτήσει, τα παράθυρα να φεύγουν, εμφανίζονταν ελαττώματα στο πίσω τμήμα της ατράκτου και στη συνέχεια λόγω προβληματικών οπών στο διάφραγμα πίεσης που κλείνει την καμπίνα του αεροσκάφους στο πίσω μέρος.
Από τότε που συνετρίβησαν τα δύο Max της Boeing κάθε νέο αεροσκάφος πρέπει να παίρνει το πράσινο φως της αμερικανικής Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας για να λάβει άδεια πτήσης. Τα συνεχή προβλήματα κατασκευής και οι δυσκολίες στις αλυσίδες ανεφοδιασμού ενδέχεται να δημιουργήσουν κλίμα ανησυχίας στους μετόχους.
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (FAA) διέταξε άμεσα προσωρινή απαγόρευση πτήσεων για περισσότερα από 170 αεροσκάφη παγκοσμίως, ενώ παράλληλε επέβαλλε τεχνικούς ελέγχους. Σύμφωνα πάντως με την ευρωπαϊκή αεροπορική αρχή EASA οι αποφάσεις της FAA δεν αφορούν αεροσκάφη στην ΕΕ.
Τόσο το πρόσφατο συμβάν με το αεροσκάφος της Alaska, όσο και τα παλαιότερα σχετίζονται όπως φαίνεται με το μάλλον προβληματικό Max, την τελευταία δηλαδή γενιά του πολύ επιτυχημένου διεθνώς 737, το οποίο πέταξε για πρώτη φορά στους αιθέρες τη δεκαετία του 1960. Ας σημειωθεί ότι τα αεροσκάφη μεσαίων αποστάσεων είναι ο πιο περιζήτητος τύπος αεροσκαφών και ότι το Max διασφαλίζει στην Boeing το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της.
Τις ημέρες πριν από το θάνατό του, ο John Barnett βρισκόταν στο Τσάρλεστον, δίνοντας κατάθεση για τη μήνυση που είχε καταθέσει εναντίον της Boeing.
Σύμφωνα με έναν από τους δικηγόρους του, ήταν αισιόδοξος για την κατάθεσή του, νιώθοντας ότι ήταν τελικά σε θέση να πει την ιστορία των προσπαθειών του να κάνει την εταιρεία να πάρει την ασφάλεια πιο σοβαρά – και την απόρριψη αυτών των προσπαθειών από τα αφεντικά του, τα οποία, σύμφωνα με τον Barnett, απλά δεν ήθελαν να ακούσουν γι ‘αυτό.
Η τελευταία ημέρα της κατάθεσης είχε προγραμματιστεί για το Σάββατο 9 Μαρτίου. Αλλά εκείνο το πρωί, βρέθηκε στο φορτηγό του, μια σφαίρα στο κεφάλι του και ένα όπλο στο χέρι του. Η αστυνομία είπε ότι ήταν «μια αυτοπροκληθείσα πληγή».
Η αντίδραση από ανθρώπους που γνώριζαν τον Barnett ήταν απόλυτη δυσπιστία. Εκείνη την τελευταία ημέρα, οι δικηγόροι του δήλωσαν στο περιοδικό Time, «ήταν σε πολύ καλή διάθεση και πραγματικά ανυπομονούσε να αφήσει πίσω του αυτή τη φάση της ζωής του και να προχωρήσει. Δεν είδαμε καμία ένδειξη ότι θα αυτοκτονούσε. Κανείς δεν μπορεί να το πιστέψει». Ένας οικογενειακός φίλος είπε στο ABC News ότι της είχε πει: «Δεν φοβάμαι, αλλά αν μου συμβεί κάτι, δεν είναι αυτοκτονία».
Όσο ύποπτος κι αν ήταν ο θάνατός του, κανείς σε θέση εξουσίας δεν ζητήσει την έρευνα της υπόθεσης. Και δεν είναι πιθανό να το κάνουν. Αλλά ξέρω το εξής: όλα όσα είπε ο John Barnett για τα προβλήματα της Boeing ήταν αλήθεια. Τα πάντα. Αν η εταιρεία ήταν πρόθυμη να τον ακούσει, 346 επιβάτες αεροπορικών εταιρειών θα ήταν ακόμα ζωντανοί. Και ίσως να ήταν και ο Barnett.
Τη Δευτέρα, δύο εβδομάδες μετά το θάνατο του Barnett, η Boeing ανακοίνωσε ότι τρία κορυφαία στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του διευθύνοντος συμβούλου και του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου, εκδιώχθηκαν από την εταιρεία.
Οι εξελίξεις μετά τον θάνατο του Barnett
Τελικά, φαίνεται ότι η Boeing αφυπνιζόταν από το γεγονός ότι η εσωτερική της κουλτούρα κατέστρεφε τη φήμη της. Υπήρξαν οι συντριβές των δύο αεροσκαφών Boeing 737 MAX το 2018 και το 2019 που σκότωσαν 346 άτομα. Τον Ιανουάριο, ένα πάνελ πόρτας πέταξε έξω από ένα αεροπλάνο της Alaska Airlines που κατασκευάστηκε από την Boeing, ενώ ήταν εν πτήσει, σχεδόν τραβώντας έναν από τους επιβάτες μαζί του.
Για επτά χρόνια, από το 2010 έως το 2017, τοποθετημένος στο εργοστάσιο συναρμολόγησης της εταιρείας στη Νότια Καρολίνα και τρομοκρατημένος από τους χαλαρούς ελέγχους, ο Barnett προσπαθούσε να πείσει τους διευθυντές του ότι τα λάθη που άφηναν να γλιστρήσουν θα μπορούσαν μια μέρα να αποβούν μοιραία. Το 2019, ο Barnett είπε σε έναν δημοσιογράφο στο Corporate Crime Reporter ότι οι διευθυντές του «άρχισαν να μας πιέζουν να μην τεκμηριώνουμε ελαττώματα, να εργαζόμαστε εκτός των διαδικασιών, να επιτρέπουμε την εγκατάσταση ελαττωματικού υλικού χωρίς να διορθώνεται.
«Δεν έχω δει ακόμα αεροπλάνο από το Τσάρλεστον στο οποίο θα έβαζα το όνομά μου λέγοντας ότι είναι ασφαλές και αξιόπλοο», δήλωσε στους New York Times το 2019.
Ο πληροφοριοδότης της Boeing John Barnett
Αυτό που είναι ιδιαίτερα οδυνηρό για την πτώση της Boeing από τη χάρη είναι ότι κάποτε ήταν ο χρυσός κανόνας στην αμερικανική μεταποίηση. Η κατασκευή ενός αεροπλάνου απαιτεί σπουδαίους μηχανικούς και αυτό είχε η Boeing. Ήταν μια εταιρεία που διοικούνταν περήφανα από μηχανικούς, για μηχανικούς – για την οποία δεν απολογήθηκε. Δεν υπήρχε λόγος να εντυπωθεί στους εργαζόμενους η σημασία της ασφάλειας, επειδή ήταν μέρος της νοοτροπίας των μηχανικών.
Η τιμή της μετοχής της εταιρείας; Όπως σημείωσε ο Jerry Useem πριν από μερικά χρόνια στο The Atlantic, «Ο οικονομικός διευθυντής της εταιρείας είχε ελάχιστη επαφή με τη Wall Street και απαντούσε στα αιτήματα των συναδέλφων του για βασικά οικονομικά δεδομένα με ένα απότομο “Πείτε τους να μην ανησυχούν”. ”
Τον Μάιο του 2001, ο διευθύνων σύμβουλος της Boeing Phil Condit και ο πρόεδρός της Harry Stonecipher αποφάσισαν να μεταφέρουν την έδρα της εταιρείας στο Σικάγο – 1.700 μίλια από τα εργοστάσια συναρμολόγησης στην περιοχή του Σιάτλ. Η Condit είπε στην πραγματικότητα ότι η κίνηση έγινε σε μεγάλο βαθμό για να απομονώσει τον κορυφαίο ορείχαλκο από τις «καθημερινές επιχειρηματικές δραστηριότητες».
Η Condit και η Stonecipher σκόπιμα χώριζαν από τη μηχανική κουλτούρα της Boeing.
Το 2003, ο Condit αναγκάστηκε να παραιτηθεί αφού η Boeing υπέστη μια σειρά σκανδάλων, το τελευταίο ήταν η σχέση του με έναν υφιστάμενό του.
Ο διάδοχός του Stonecipher εκδιώχθηκε δύο χρόνια αργότερα, όταν και ο ίδιος πιάστηκε να έχει εξωσυζυγική σχέση. Ο Stonecipher αντικαταστάθηκε από τον James McNerney, πρώην στέλεχος της General Electric, της εταιρείας που, υπό τον Jack Welch, είχε ηγηθεί της λανθασμένης προσπάθειας να τοποθετηθεί ο πλούτος των μετόχων πάνω από όλες τις άλλες εταιρικές αξίες.
Το 2014, το τελευταίο πλήρες έτος του McNerney με την εταιρεία, έβγαλε μια γερή αποζημίωση 29 εκατομμυρίων δολαρίων. Αρχικά, η Boeing επρόκειτο να κατασκευάσει ένα νέο αεροπλάνο από το μηδέν. Αλλά βλέποντας ότι ο κύριος ανταγωνιστής της, η Airbus, λάμβανε παραγγελίες ρεκόρ για το νέο της αεροπλάνο, ο McNerney αποφάσισε να κατασκευάσει το 737 MAX πάνω από το υπάρχον πλαίσιο 737 – αλλά να το διαθέσει στην αγορά ως νέο αεροπλάνο.
Στη συνέχεια ήρθαν οι δύο συντριβές του 737 MAX. Το πρώτο, Lion Air 610, συνετρίβη μέσα σε λίγα λεπτά από την αναχώρησή του από την Τζακάρτα της Ινδονησίας, σκοτώνοντας 189 άτομα. Η δεύτερη, πέντε μήνες αργότερα, η Ethiopian Airlines 302, συνετρίβη και πάλι λίγα λεπτά μετά την απογείωση. Και οι 157 επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους.
Η πτήση 302 της Ethiopian Airlines στις 10 Μαρτίου 2019 ήταν το δεύτερο αεροπλάνο Boeing 737 MAX που συνετρίβη σε διάστημα πέντε μηνών. (Φωτογραφία από τον Jemal Countess μέσω Getty Images)
Μετά από κάθε συντριβή, η Boeing ζητούσε συγγνώμη, αλλά επέμενε επίσης ότι, όπως είπε ο τότε διευθύνων σύμβουλος Dennis Muilenburg στο Κογκρέσο, «η ασφάλεια είναι στο DNA μας». Σε μια προσπάθεια να βγάλει γρήγορα το αεροπλάνο, η Boeing, με τη σύμφωνη γνώμη της FAA, είχε πει ακόμη και στις αεροπορικές εταιρείες ότι οι πιλότοι τους δεν χρειαζόταν να διεξάγουν δοκιμές προσομοιωτή πτήσης.
Εσωτερικά έγγραφα της Boeing που δημοσιοποιήθηκαν από το Κογκρέσο έδειξαν ότι οι μηχανικοί της εταιρείας ήταν αηδιασμένοι από αυτό που τους ζητήθηκε να κάνουν για την κατασκευή του 737 MAX. «Αυτό το αεροπλάνο έχει σχεδιαστεί από κλόουν, οι οποίοι με τη σειρά τους εποπτεύονται από πιθήκους», έγραφε ένα εσωτερικό email μεταξύ μηχανικών. Ένα δεύτερο έγραφε: «Θα σοκαριστώ αν η FAA περάσει αυτό το turd». Και ένα τρίτο: «Θα έβαζες την οικογένειά σου σε ένα εκπαιδευμένο αεροσκάφος με προσομοιωτή MAX; Δεν θα το έκανα». Υπήρξαν επίσης σχόλια σχετικά με το πώς το μόνο που νοιαζόταν η εταιρεία ήταν η μείωση του κόστους.
Αυτό προσπαθούσε τόσο επειγόντως να εντυπώσει ο John Barnett στα αφεντικά του όταν ήταν διευθυντής ποιοτικού ελέγχου στην Boeing: η εταιρεία κατασκεύαζε μη ασφαλή αεροπλάνα και κάποια μέρα άνθρωποι θα πέθαιναν ως αποτέλεσμα. Και είναι αυτό που προσπάθησε να πει στους υπόλοιπους από εμάς μόλις έγινε πληροφοριοδότης. Εκτός από όλες τις συνεντεύξεις που έδωσε μετά τις διάφορες ατυχίες της Boeing – ας μην ξεχνάμε τον τροχό που έπεσε από ένα 777 κατά τη διάρκεια μιας απογείωσης στο αεροδρόμιο του Σαν Φρανσίσκο νωρίτερα αυτό το μήνα – η αγωγή του επρόκειτο να εκθέσει ορισμένα κρίσιμα λάθη ασφαλείας στην εταιρεία που ο κόσμος δεν γνώριζε ακόμα.
Ο Boyd, ο οποίος είναι ιδιαίτερα επικριτικός για τη σύγχρονη κουλτούρα της Boeing, μου είπε ότι η εταιρεία έχει χάσει εντελώς τον δρόμο της. Και τα θέματα ασφάλειας είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Για χρόνια, ο κύριος ανταγωνιστής της Boeing, η ευρωπαϊκή εταιρεία Airbus, υστερούσε σε σχέση με τον αμερικανικό κολοσσό. Όχι πια. «Η Airbus είναι δέκα χρόνια μπροστά τους», δήλωσε ο Boyd. Η Boeing, είπε, «δεν έχει τίποτα στα σχεδιαστήρια. Η απόλυση μερικών στελεχών δεν πρόκειται να αλλάξει την Boeing. Αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να πάρουν μια μπουλντόζα σε ολόκληρο το διοικητικό συμβούλιο».
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την Αμερική χωρίς την Boeing, την εταιρεία που πρωτοστάτησε στο περίφημο γιγαντιαίο 747, το οποίο άρχισε να πετάει το 1969 και εξακολουθεί να θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα αεροπλάνα που κατασκευάστηκαν ποτέ. Ο John Barnett είναι νεκρός. Αλλά η αποστολή του πρέπει να κρατηθεί ζωντανή. Αν θέλουμε η Boeing να έχει κάποια πιθανότητα να γίνει και πάλι μεγάλη, πρέπει να ακούσει τι είχε να πει.
Το μέλλον της Boeing
Την Τρίτη, η Boeing ανακοίνωσε ότι ο Calhoun θα παραιτηθεί από διευθύνων σύμβουλος στο τέλος του έτους. Ο επικεφαλής της επιχείρησης εμπορικών αεροσκαφών της Boeing θα φύγει αμέσως· ο επικεφαλής παραγωγής του μοντέλου 737 απολύθηκε τον Φεβρουάριο.
Η μετοχή μειώθηκε κατά 24% φέτος και οι διευθύνοντες σύμβουλοι αεροπορικών εταιρειών -οι σημαντικότεροι πελάτες του ιδιωτικού τομέα για την Boeing- έχουν εκφράσει αυξανόμενη αγανάκτηση. Αλλά τα προβλήματα του κατασκευαστή αεροσκαφών είναι αναμφισβήτητα πιο βαθιά από οτιδήποτε θα μπορούσε να επιλύσει ο Calhoun και δεν είναι καθόλου νέα ή καινούργια.
Από το κλείσιμο του 2010 έως το 2018, η τιμή της μετοχής της Boeing εκτοξεύθηκε από τα 70 δολάρια στα 425 δολάρια. Η συντριβή (η πρώτη από τις συνολικά δύο που συνέβησαν) του αεροσκάφους 737 Max τον Οκτώβριο του 2018 ήταν η πρώτη ένδειξη συστημικών προβλημάτων.
Όσο για το ποιος θα ηγηθεί της Boeing στη συνέχεια, προς το παρόν όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στον νέο πρόεδρο της εταιρείας: τον Steven Mollenkopf, διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας παραγωγής τσιπ Qualcomm από το 2014 έως το 2021, ο οποίος θα ηγηθεί της αναζήτησης του αντικαταστάτη του Calhoun. Ο Mollenkopf έχει ένα υπόβαθρο ως μηχανικός και διευθυντής προϊόντων.
Πηγές: The Sun, thefp.com, fortunegreece.com
