Διπλωματικό πόκερ για την Ουκρανία: Οι συμφωνίες, οι διαφωνίες και οι αιχμές μεταξύ Τραμπ και Μακρόν.
Ψυχροπολεμικό κλίμα πριν τη συνάντηση
Όταν ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ξεκινούσε για την Ουάσιγκτον, οι σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον Ντόναλντ Τραμπ βρίσκονταν σε ένταση. Η πρόσφατη δήλωση του Αμερικανού προέδρου, στην οποία αποκάλεσε τον Ουκρανό ηγέτη Βολοντίμιρ Ζελένσκι «δικτάτορα» λίγο πριν την τρίτη επέτειο από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την επιθετική ρητορική του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στο Μόναχο, επιδείνωσαν το κλίμα στις ευρω-αμερικανικές σχέσεις.
Η υποδοχή του Μακρόν στην Ουάσιγκτον δεν βελτίωσε την κατάσταση. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν τον υποδέχθηκε προσωπικά στον Λευκό Οίκο, αλλά έστειλε αντ’ αυτού μια συνεργάτιδά του. Παράλληλα, σε διαδικτυακή συνάντηση των ηγετών της G7, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου – συνομιλίες που δύσκολα θα μπορούσαν να βρουν σύμφωνο τον Γάλλο Πρόεδρο.
Σημεία σύγκλισης και αποκλίσεις
Παρόλο που οι βασικές διαφορές μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης για την Ουκρανία παραμένουν, οι δύο ηγέτες κατέληξαν σε κάποιες κοινές θέσεις. Ενδεικτική ήταν η στιγμή κατά την οποία ο Μακρόν διόρθωσε τον Τραμπ on air σχετικά με τα χρήματα που έχουν διαθέσει οι δύο πλευρές για την Ουκρανία.
Μακρόν: «Καλά έκανε ο Τραμπ και μίλησε με τον Πούτιν»
Την ίδια ημέρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε νέο πακέτο κυρώσεων στη Ρωσία, ο Μακρόν δήλωσε από την Ουάσιγκτον πως είναι θετικό που ο Τραμπ ξεκίνησε διάλογο με τον Πούτιν, επισημαίνοντας, ωστόσο, ότι οποιαδήποτε συμφωνία για την Ουκρανία πρέπει να περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας. «Πάντα πιστεύω ότι είναι καλό να συζητάς με άλλους ηγέτες, ειδικά όταν διαφωνείς», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ευρωπαίοι στρατιώτες στην Ουκρανία;
Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, Ευρωπαίοι στρατιώτες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στην Ουκρανία. Ο Τραμπ μάλιστα υποστήριξε ότι κάτι τέτοιο θα γινόταν αποδεκτό και από τον Πούτιν. Ο Μακρόν μίλησε για «εντελώς ειρηνικές» δυνάμεις, που όμως θα χρειάζονται «αμερικανική υποστήριξη».
Η προσέγγιση αυτή φαίνεται να εξυπηρετεί και τις δύο πλευρές: οι ΗΠΑ επιδιώκουν να μειώσουν την άμεση εμπλοκή τους στην Ουκρανία, ενώ η Γαλλία επιδιώκει να ενισχύσει τη στρατιωτική παρουσία της Ευρώπης, χωρίς να απαιτείται η αποστολή στρατευμάτων στις περιοχές κοντά στα ρωσοκρατούμενα εδάφη.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη Le Monde, ο Τραμπ δεν έκανε καμία αναφορά σε κοινές αξίες με την Ευρώπη, ούτε στην ευρωπαϊκή ασφάλεια ή τη διατλαντική συμμαχία. Η δική του οπτική περιορίστηκε σε τρεις άξονες:
- Μια οικονομική συμφωνία με την Ουκρανία, που αφορά κυρίως την εκμετάλλευση σπάνιων γαιών.
- Την κατάπαυση του πυρός, με στόχο τον τερματισμό της αιματοχυσίας, χωρίς να αποδίδει ευθύνη στον Πούτιν.
- Την αυξημένη ευρωπαϊκή οικονομική και στρατιωτική εμπλοκή, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια της ηπείρου.
Μακρόν: Η ειρήνη δεν σημαίνει συνθηκολόγηση
Ο Μακρόν ξεκαθάρισε ότι «η ειρήνη δεν μπορεί να σημαίνει συνθηκολόγηση της Ουκρανίας». Δήλωσε ότι η εκεχειρία θα πρέπει να συνοδεύεται από εγγυήσεις και όχι απλώς από μια κατάπαυση του πυρός. Επανέλαβε επίσης τη δέσμευση της Ευρώπης να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο στην άμυνα και την ασφάλειά της, τονίζοντας ότι για χρόνια οι ΗΠΑ φέρουν το μεγαλύτερο βάρος.
Στη συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντηση, ο Μακρόν δήλωσε πως «οι συνομιλίες μας ήταν εξαιρετικά παραγωγικές», ενώ υποστήριξε ότι μια «γρήγορη συμφωνία» είναι εφικτή, αλλά δεν θα πρέπει να είναι εύθραυστη.
Τραμπ: Η ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί σύντομα
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, τόνισε ότι η ειρήνη στην Ουκρανία θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα σε λίγες εβδομάδες αν οι ΗΠΑ κινηθούν έξυπνα. Επανέλαβε ότι ενδέχεται να καλέσει τον Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον τις επόμενες ημέρες, με στόχο τη σύναψη συμφωνίας που θα περιλαμβάνει την εκμετάλλευση των ουκρανικών ορυκτών πόρων.
Στη συνέντευξή του στο Fox News, ο Μακρόν δήλωσε πως ελπίζει ότι έπεισε τον Τραμπ πως «δεν μπορείς να διεξάγεις εμπορικό πόλεμο εναντίον τόσο της Κίνας όσο και της Ευρώπης ταυτόχρονα», με αφορμή τις αμερικανικές απειλές για την επιβολή νέων δασμών.
Η ρωσική πλευρά και η στάση Πούτιν
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν από την πλευρά του εμφανίστηκε θετικός στην ιδέα της ευρωπαϊκής συμμετοχής στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία. «Οι Ευρωπαίοι έχουν το δικαίωμα και τη δυνατότητα να συμμετάσχουν», δήλωσε σε συνέντευξή του στη ρωσική κρατική τηλεόραση.
Ωστόσο, δεν παρέλειψε να επιτεθεί στη Δύση, τονίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι διέκοψαν κάθε επαφή με τη Ρωσία από την έναρξη της εισβολής. Παράλληλα, χαρακτήρισε τον Ζελένσκι «τοξική μορφή» και τον κατηγόρησε ότι με τις «γελοίες διαταγές του» προκαλεί τεράστιες απώλειες στον ουκρανικό στρατό.
Την ίδια στιγμή, οι ρωσο-αμερικανικές συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία, οι πρώτες αυτού του επιπέδου από την αρχή του πολέμου, είχαν στόχο την «ενίσχυση της εμπιστοσύνης» μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον, χωρίς όμως να περιλαμβάνουν την Ουκρανία ή τους Ευρωπαίους.
Συμφωνίες, διαφωνίες και γεωπολιτικά παιχνίδια
Η συνάντηση Μακρόν-Τραμπ ανέδειξε τόσο τις κοινές θέσεις όσο και τις βαθιές διαφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών. Η Γαλλία επιδιώκει μεγαλύτερη ευρωπαϊκή στρατιωτική εμπλοκή, αλλά με αμερικανική υποστήριξη. Ο Τραμπ, από την άλλη, ενδιαφέρεται πρωτίστως για μια οικονομική συμφωνία με την Ουκρανία και για την αποκλιμάκωση του πολέμου, χωρίς να ρίχνει ευθύνες στη Ρωσία.
Η δυναμική των συμμαχιών στη διεθνή σκηνή αλλάζει, και η επόμενη φάση του πολέμου στην Ουκρανία φαίνεται πως θα καθοριστεί όχι μόνο από τις αποφάσεις στο Κίεβο και τη Μόσχα, αλλά και από το παζάρι που διαδραματίζεται μεταξύ Ουάσιγκτον, Παρισιού και Βρυξελλών.
