✍️ο Απόστολος Πιστόλας
Από την ημέρα των εκλογών και την είσοδο στη Βουλή τριών κομμάτων στα «δεξιά» της Νέας Δημοκρατίας διαβάζω συνεχώς άρθρα για την άνοδο της ακροδεξιάς στη χώρα.
Βλέποντας το πολιτικό σκηνικό ως γραμμικό κατατάσσουν ό,τι καινούριο που βρίσκεται δίπλα από τα παραδοσιακά κόμματα στο άκρο δίχως να μπουν σε λεπτομέρειες που να εξηγούν αυτήν την κατηγοριοποίηση. Έχω γράψει πολλές φορές την αντίθεσή μου σε αυτήν την τακτική. Καταλαβαίνω γιατί γίνεται (για να αποτρέψει άλλους ψηφοφόρους από το να περάσουν το «χάσμα» και να ψηφίσουν τα κόμματα αυτά), μπορεί να δούλευε το 1990 και το 2020 όμως υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους και δε δουλεύει πλέον, καθώς είναι αδιάφορο και είναι επικίνδυνο να χρησιμοποιείται, αλλά και είναι γενικά λάθος οπτική της αγοράς.
Πρώτον, όσον αφορά την επικινδυνότητα, όταν βάζεις τους πάντες μέσα σε ένα τσουβάλι με την ταμπέλα ακροδεξιός τότε σου είναι δύσκολο να βρεις τους πραγματικά ακραίους και να τους αντιμετωπίσεις. Στην ουσία τοποθετώντας τους ακραίους στην ίδια ομάδα με τους μη ακραίους (με των οποίων τις απόψεις μπορεί να διαφωνείς, αλλά αυτό δεν πρέπει να επηρεάζει την κρίση σου), αντί να «βρομίσεις» τους δεύτερους, «ξεπλένεις» τους πρώτους. Δεύτερον, για όλο και περισσότερους ψηφοφόρους (ειδικά των νεότερων γενιών) το δίπολο αριστερά – δεξιά δε σημαίνει απολύτως τίποτα. Άρα τη φράση «αυτός είναι ακροδεξιός» δεν την κατανοούν. Όσο κι εάν φαίνεται σε πολλούς περίεργο, είναι μια γλώσσα την οποία δε μιλούν. Τρίτον, το «χάσμα» που δημιουργείται με τη συνεχή αναφορά της λέξης «ακροδεξιός» κάνει τους ψηφοφόρους που ήδη έχουν ψηφίσει τέτοια κόμματα να θεωρούν πως το σύστημα τους θεωρεί περιθωριακούς. Έτσι τους δημιουργεί πολιτικό κυνισμό, περαιτέρω αντισυστημικά χαρακτηριστικά, και ένα αίσθημα εκδίκησης προς το σύστημα και τα παραδοσιακά κόμματα. Δεν κατανοώ γιατί θεωρούμε πως έχουμε αυτήν την πολυτέλεια.
Θα μου πείτε «δεν υπάρχουν ακραίοι;». Σαφώς και υπάρχουν. Και μάλιστα πολύ επικίνδυνοι. Όμως δεν ανήκουν σε καμία ακροδεξιά, ούτε ακροαριστερά (για την οποία παραδόξως δε βλέπω κάτι να γράφεται). Ακραίος, με βάση την οπτική του πολιτικού μάρκετινγκ, μπορεί να θεωρηθεί ένας πολιτικός ή κόμμα με ακραίες θέσεις σε διάφορα θέματα και ο οποίος είναι βασισμένος στο προϊόν – θέσεις του (δεν κινείται δηλαδή στην εκλογική αγορά για να προσεγγίσει κοινά αλλά μόνο για να τα τραβήξεις προς αυτόν). Τέτοια κόμματα στην Ελλάδα ήταν η Χρυσή Αυγή και είναι ακόμα το ΚΚΕ σε τοποθέτηση (το οποίο όμως παίζει συστημικά). Εάν το πάρουμε θεματικά, και δίνοντας κάποια παραδείγματα, θα δούμε πως ακραίες απόψεις υπάρχουν μέσα σε διάφορα κόμματα. Για παράδειγμα στο μεταναστευτικό, όσο ακραίο είναι το να λες πως δε θα περάσει κανείς και για κανέναν απολύτως λόγο άλλο τόσο είναι το να δηλώνεις υπέρμαχος των ανοιχτών συνόρων. Στα της οικονομίας ακραίος είναι αυτός που αναζητά μόνο το προσωπικό κέρδος αδιαφορώντας για την κοινωνία. Ακραίος είναι και κάποιος που προωθεί την οικονομική ισοπέδωση των ανώτερων τάξεων. Στα του περιβάλλοντος όσο ακραίο είναι το να μη σε ενδιαφέρει η κλιματική αλλαγή άλλο τόσο είναι το να λαμβάνεις πολιτικές αποφάσεις μόνο βάση αυτής αδιαφορώντας για οτιδήποτε άλλο. Στα εθνικά θέματα όσο ακραίο είναι το να θες να επιτεθείς απρόκλητα σε γειτονικές χώρες αδιαφορώντας για τους αμάχους άλλο τόσο είναι το να μη σε νοιάζει εάν θα παραδώσεις στην επεκτατική γείτονα νησιά, θάλασσα, κυριαρχία.
Σε κάθε θέμα λοιπόν, υπάρχουν ακραίες απόψεις. Εάν κάποια κόμματα έχουν στο πρόγραμμά τους τέτοιες ακραίες απόψεις τότε είναι ακραία. Προσέξτε, όχι ακροδεξιά, ακροαριστερά, ακροκεντρώα. Ακραία σκέτο, ή εάν θέλετε ακραία σε συγκεκριμένα θέματα. Μπορούμε δηλαδή να πούμε πως το Χ κόμμα έχει ακραίες απόψεις στο Ψ θέμα.
Όταν όμως αυτά τα κόμματα κάνουν μετατόπιση στην εκλογική αγορά και παύουν να έχουν τέτοιες απόψεις σημαίνει πως δεν βασίζονται πλέον στο προϊόν, πηγαίνουν να βρουν ευρύτερα εκλογικά κοινά και έτσι παύουν να είναι και ακραία. Παραδείγματα αυτού η Μελόνι και η Λε Πεν που ξεκίνησαν ως άκρο αλλά δεν είναι πια. Για όλα τα παραπάνω θεωρώ κάθε συζήτηση περί ακροδεξιών κομμάτων αναχρονιστική και σίγουρα μη ωφέλιμη καθώς θολώνει την οπτική στον ψηφοφόρο (το ίδιο θα θεωρούσα και συζήτηση περί ακροαριστερών κομμάτων, εάν γινόταν τέτοια).
