Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας αναρριχήθηκαν στην εξουσία μέσα σε μια έντονα συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο όπου οι ψηφοφόροι, η πλειοψηφία των οποίων αποφεύγει την αβεβαιότητα, έχαναν με ταχείς ρυθμούς τα δεδομένα της πρότερης ζωής τους. Έτσι ψήφισαν αυτόν που τους έδωσε την ελπίδα πως θα επέστρεφαν γρήγορα και δίχως κόστος στη ζωή που έχαναν. Οι αρχικές θέσεις του Αλέξη Τσίπρα στην οικονομία ήταν ακραίες. Από “το νόμισμα δεν είναι φετίχ” στα IOU και στον τρόπο διαπραγμάτευσης του πρώτου εξαημήνου του 2015. Μέχρι που ήρθε σε μετωπική σύγκρουση με την πραγματικότητα και αναγκάστηκε να τις στρογγυλέψει.
Ακραίες θέσεις ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας είχαν και σε άλλα θέματα, όπως τα εθνικά (πχ έχει σύνορα η θάλασσα και δεν το ξέρουμε;”). Θέσεις με τις οποίες ήταν, και είναι, αντίθετη η συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Σε μια περίοδο όμως όπου η σημασία και το ενδιαφέρον έπεφτε σχεδόν αποκλειστικά στο πως θα επέλθει μια νέα ισορροπία στην οικονομία και τη ζωή τους, όλα τα θέματα πλην της οικονομίας ήταν αδιάφορα για τους ψηφοφόρους. Ψήφισαν τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο για την ελπίδα που τους έδωσε, όχι όλο το πακέτο των θέσεων του. Όμως ψηφίζοντάς τον αγόρασαν όλο το πακέτο. Αγόρασαν τις ακροαριστερές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ στα εθνικά θέματα και το μεταναστευτικό. Υπέρ των ανοιχτών συνόρων, υπέρ των ΜΚΟ, μπρος πίσω στο θέμα του φράχτη, θα το ρισκάρουμε με την Τουρκία, υιοθέτηση ακρίτως της τουρκικής προπαγάνδας (μικρή Μαρία). Και κάτι επιπλέον στα εθνικά θέματα που δε συγχωρεί ο Βορράς: ψήφιση της συμφωνίας των Πρεσπών. Όλα αυτά αγοράστηκαν από τους ψηφοφόρους ΣΥΡΙΖΑ 2015. Ήρθαν πακέτο με την ελπίδα.
Η διαφορά του χθες με το σήμερα είναι πως τα δεδομένα στο μακροπεριβάλλον έχουν αλλάξει. Μπορεί να έχουμε κρίση αγοραστικής δύναμης σε όλη την Ευρώπη αλλά αυτή δεν καλύπτει τα πάντα στο μυαλό των ψηφοφόρων, δεν έχουμε τα αρνητικά συναισθήματα του 2010-2015. Έχουμε μπει (όπως έχω γράψει πολλές φορές) στην εποχή της ασφάλειας. Έτσι υπάρχουν και άλλα θέματα τα οποία έχουν ανέβει σε σημασία ως κριτήρια ψήφου. Τα ελληνοτουρκικά, ειδικά μετά τα γεγονότα του Έβρου, το μεταναστευτικό (ανεβαίνει σε σημασία όποτε γίνεται ένα συμβάν και πέφτει έπειτα) και η εγκληματικότητα. Και αφού αυξάνει η σημασία, πέφτουν τα φώτα στις θέσεις των κομμάτων, ειδικά όταν αυτό γίνεται σε προεκλογική περίοδο. Και φανερώνονται οι ακραίες θέσεις ΣΥΡΙΖΑ που έρχονται σε αντίθεση με την τάση της εποχής. Η ασφάλεια δεν είναι απαίτηση μόνο “δεξιών” ψηφοφόρων. Για παράδειγμα, η πλειοψηφία των ψηφοφόρων ΣΥΡΙΖΑ θέλει πιο αυστηρή στάση στο μεταναστευτικό (Marc, Οκτώβριος 2022). Ο Αλέξης Τσίπρας λοιπόν, για να καταφέρει να κερδίσει τη μάχη για την ηγεσία της κεντροαριστεράς θα έπρεπε να επανατοποθετηθεί σε αυτά τα ζητήματα.
Τι έκανε; Πέταξε λευκή πετσέτα. Εκεί που όλοι περίμεναν μια μάχη ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ, όταν η προεκλογική συζήτηση πήγε στα συγκεκριμένα θέματα εκείνος πήρε την απόφαση να μην μετακινηθεί και να ταμπουρωθεί στον σκληρό πυρήνα του κόμματός του, λαμβάνοντας ουσιαστικά θέση για την ηγεσία των ακροαριστερών την επομένη των εκλογών. Και στο θέμα της Ροδόπης αλλά και σε αυτό του ναυαγίου στην Πύλο (ειδικά στο δεύτερο) ο ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασε ως ακροαριστερό κόμμα διαμαρτυρίας. Προσοχή, δεν είναι στρατηγική κίνηση με μετατόπιση προς προσέλκυσης κοινού (αυτοί που του φεύγουν προς Πλεύση Ελευθερίας πχ). Εκεί βρισκόταν πάντα. Στο άκρο του πολιτικού συστήματος. Το ότι έφτασε από το 3% στο 35% και κυβέρνησε δεν το αλλάζει αυτό. Και εάν προσπάθησε κάποιες φορές να αλλάξει το ύφος, οι θέσεις παρέμεναν. Ο Αλέξης Τσίπρας στην ουσία πήρε την απόφαση να μην αλλάξει, να μείνει ως είναι. Και αφού δεν τον ενδιαφέρει πλέον να προσεγγίσει μετριοπαθείς ψηφοφόρους τους βάζει απέναντι. Έγιναν ρατσιστές οι Έλληνες καθώς “μπορεί την ελληνική κοινωνία σήμερα να μην την νοιάζει και πολύ αν κάποιοι άνθρωποι κινδυνεύουν να πνιγούν στη θάλασσα” (δικά του λόγια). Ξέρει ότι πρέπει πλέον να μεγαλώσει την απόσταση ανάμεσα στο δικό του κοινό και τους μετριοπαθείς και για να ισχυροποιήσει τη θέση του (έχει ανταγωνιστές και ο ίδιος δεν είναι αυτός που ήταν) και για να περιχαρακώσει τους συγκεκριμένους ψηφοφόρους. Την ξέρει καλά αυτή τη δουλειά. Τα επόμενα επειδόσια θα τα δούμε μετά τις εκλογές. Το σίγουρο είναι πως ο Αλέξης Τσίπρας δεν ανήκει στην κατηγορία των ελάχιστων που κατάφεραν να ξεπεράσουν τις ιδεοληψίες τους. Αλλά σε αυτή των πολλών που πνίγηκαν σε αυτές.
