Ο δεύτερος γύρος των Γαλλικών Προεδρικών εκλογών έχει τελειώσει. Είχαμε έναν διαφορετικό, πιο «στρωτό» εκλογικά δεύτερο γύρο, οι προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν και είχαμε μια άνετη νίκη του Προέδρου Μακρόν. Η νίκη αυτή έχει ερμηνευτεί διαφορετικά από αναλυτές, πολιτικούς, δημοσιογράφους και ψηφοφόρους (και στη χώρα μας) με τη διαφορά τους να βασίζεται στο πρίσμα μέσα από το οποίο ο καθένας παρακολουθεί το αποτέλεσμα. Οι περισσότεροι δείχνουν να διαβάζουν από το αποτέλεσμα ό,τι βολεύει ένα αφήγημα που τους είναι αρεστό. Εξηγούμαι:
Οι έχοντες αριστερές καταβολές μιλούν για αναγκαστική ψήφος προς τον Πρόεδρο Μακρόν στο β’ γύρο που οδήγησε σε νίκη απέναντι στην ακροδεξιά. Δηλαδή πως η νίκη Μακρόν οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτούς. «Ξεχνούν» βέβαια να αναφέρουν πως στην ουσία η αριστερά έχασε. Και έχασε διότι η Λε Πεν με τη στροφή προς μια πιο μετριοπαθή στάση σε θέματα ταυτότητας και την έμφαση στα κοινωνικά θέματα (αγοραστική δύναμη, ανεργία) κατάφερε να διεισδύσει με επιτυχία στους ψηφοφόρους των λαϊκών στρωμάτων. Έτσι φτάσαμε στο γεγονός ένας στους πέντε ψηφοφόρους Μελανσόν πρώτου γύρου, παρά τη δήλωση «καμία ψήφο στη Λε Πεν», να την ψηφίσουν. Επίσης, οι αριστεροί δε αναφέρονται στο ότι και ο Μελανσόν μεγάλωσε τα ποσοστά του με τον ίδιο τρόπο που το έκανε η Λε Πεν στον πρώτο γύρο. Τα ίδια συναισθήματα των ψηφοφόρων τους ανέβασαν. Αυτό φανερώνει πως έχουν μία τουλάχιστον κοινή δεξαμενή ψηφοφόρων για την ψήφο των οποίων ανταγωνίζονται και την οποία προσεγγίζουν με παρόμοιο τρόπο.
Από την άλλη οι υποστηρικτές της Λε Πεν λένε πως ουσιαστικά κέρδισαν καθώς αύξησαν τα ποσοστά τους στο 42%. Αυτό που δε λένε είναι πως η Λε Πεν την προαναφερόμενη στροφή δεν την έκανε για να λάβει 40%+ σε ένα δεύτερο γύρο, αλλά για να κερδίσει. Όχι μόνο δεν κέρδισε αλλά εάν δεν είχαμε τη στροφή του πλαισίου στην αγοραστική δύναμη εξαιτίας του πολέμου δε θα απειλούσε καν. Απείλησε μόνο κατά την περίοδο που το προεκλογικό πλαίσιο ήρθε βολικά για την τοποθέτησή της. Επίσης το 42% που έλαβε δεν είναι «δικό της». Ένα σημαντικό ποσοστό είναι ψηφοφόροι που για τους δικούς τους λόγος ο καθένας δεν ήθελαν να επανεκλεγεί ο Πρόεδρος Μακρόν. Αρκετοί από αυτούς είναι ψηφοφόροι Ζεμούρ με συγκεκριμένη τοποθέτηση στα ζητήματα ταυτότητας οι οποίοι ψήφισαν Λε Πεν ως τη λιγότερο χειρότερη επιλογή. Οι οποίοι όμως δεν έχουν καμία σχέση με τους ψηφοφόρους της Λε Πεν (είναι πολύ εγγύτερα των ψηφοφόρων του Ρεπουμπλικανικού κόμματος).
Τέλος οι υποστηρικτές του Προέδρου Μακρόν, που εκτός Γαλλίας είναι συντριπτική πλειοψηφία, πανηγυρίζουν για την επανεκλογή του. Αυτό που δε λένε είναι πως σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι από όσους ψήφισαν τον Πρόεδρο Μακρόν το έκαναν ως αναγκαστική επιλογή (για να μην εκλεγεί η Λε Πεν). Πολλοί εξ αυτών είναι νέοι ηλικιακά ψηφοφόροι Μελανσόν, αριστερών καταβολών. Αυτοί δεν ψήφισαν την ατζέντα του. Αλλά ψήφισαν για να μην εκλεγεί η Λε Πεν. Επιπλέον, ο Μακρόν είναι ο Πρόεδρος που εξελέγη με το χαμηλότερο ποσοστό ψήφων επί του συνόλου των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους από το 1969. Τέλος, μπορεί να κέρδισε με 16% διαφορά όμως η Λε Πεν έλαβε 42%, και μάλιστα τον απείλησε σοβαρά για ένα διάστημα, στην αρχή της οικονομικής κρίσης, όταν στους ψηφοφόρους δεν επικρατεί, ακόμα, η οργή και ο θυμός. Όταν είμαστε ακόμα στο στάδιο του φόβου. Εάν πάμε σε σενάρια επικράτησης θυμού τότε τα πράγματα είναι αλλιώς.
Καθένας λοιπόν αναφέρει τι τον βολεύει να ακουστεί. Το σημαντικό όμως είναι πως το εκλογικό σώμα της Γαλλίας (όπως δείχνουν και οι πρώτες δημοσκοπήσεις για τις εκλογές Ιουνίου) είναι τριχοτομημένο, με δύο από τις τρείς δυνάμεις να περνάνε τη γραμμή του λαϊκισμού. Και η ουσία είναι στα μηνύματα των ψηφοφόρων. Η μεγάλη αποχή σημαίνει πως ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό του εκλογικού σώματος θεωρεί πως δεν τον εκπροσωπεί κανένας από τους δύο τελικούς υποψηφίους. Σε αυτούς τους ψηφοφόρους υπάρχουν υψηλά επίπεδα πολιτικού κυνισμού. Αρκετοί από αυτούς είναι αποκομμένοι από το πολιτικό σύστημα. Επιπλέον, η ψήφος ανοχής στον Μακρόν από μεγάλο ποσοστό των ψηφοφόρων που τον ψήφισε στο β’ γύρο δε σημαίνει και ψήφος ανοχής στις πολιτικές του, αφού δε συμφωνούν με αυτές. Τρίτον, η άνοδος Λε Πεν, το ποσοστό που έλαβε, και κυρίως οι ψήφοι από άτομα που την ψήφισαν για να μην εκλεγεί ο Μακρόν, δείχνει πως υπάρχουν προβλήματα τα οποία είτε δεν έχουν αναγνωρισθεί από τον Μακρόν ως προβλήματα είτε δεν έχουν αντιμετωπισθεί επαρκώς. Το να μπαίνει αυτό κάτω από το χαλί δεν βοηθάει.
Η νίκη Μακρόν λοιπόν, και κυρίως ο τρόπος που ήρθε, δεν ήταν τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από ένα καμπανάκι. Όχι καμπανάκι τελευταίου γύρου αλλά από τα άλλα, αυτά του κινδύνου. Κινδύνου που θα πραγματωθεί εάν οι πολιτικοί δε σκύψουν στα προβλήματα των ψηφοφόρων. Όσο τα προβλήματα δεν αναγνωρίζονται, δε λύνονται ή δεν αντιμετωπίζονται με τρόπο που να κατευνάζει τους ψηφοφόρους, τόσο θα τα βρίσκουν μπροστά τους, τόσο θα αυξάνονται τα αρνητικά συναισθήματα των ψηφοφόρων. Και όσο αυξάνονται τόσο θα ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν λύσεις. Και αφού οι μετριοπαθείς πολιτικοί δεν έχουν κάτι να προτείνουν τότε οι ψηφοφόροι μπορεί να πέσουν πάνω στην πρόταση που τους κάνει ο κάθε λαϊκιστής που θα βρει την ευκαιρία. Και θα την πάρουν, διότι ίσως θα είναι η μόνη επιλογή που θα έχουν.
*Από την επινίκια ομιλία και μόνο μπορούμε να πούμε πως ο Πρόεδρος Μακρόν είναι ο μόνος που αποκρυπτογράφησε σωστά τα μηνύματα των ψηφοφόρων. Το εάν θα το χρησιμοποιήσει μόνο προεκλογικά ή θα μπει στην ουσία των πραγμάτων θα φανεί μετά τον Ιούνιο.
