ΑρχικήΕκλογική ΣκακιέραΎπαιθρος εναντίον πόλεων - Δυο διαφορετικοί εκλογικοί κόσμοι

Ύπαιθρος εναντίον πόλεων – Δυο διαφορετικοί εκλογικοί κόσμοι

Η πόλωση του εκλογικού σώματος με βάση τη διαίρεση μεταξύ υπαίθρου και πόλεων δεν είναι κάτι καινούριο. Την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης, και κυρίως στην κορυφή της, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες ήταν πολιτικά χωρισμένες ανάμεσα στα συμφέροντα των κατοίκων σε μικρές πόλεις της υπαίθρου, το εισόδημα των οποίων βασίζονταν στην αγροτική παραγωγή, και τους κατοίκους των πόλεων, το εισόδημα των οποίων βασίζονταν στην εργασία σε μεγάλες βιομηχανικές μονάδες. Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα όμως αυτός ο διαχωρισμός άρχισε να ξεθωριάζει. Νέοι πολιτικοί διαχωρισμοί βγήκαν στην επιφάνεια τα οποία είχαν ως αντικείμενο οικονομικά θέματα, ταξικές διαφορές αλλά και το ρόλο του κράτους στην κοινωνία. Όμως, η παγκοσμιοποίηση και οι πολιτικοί διαχωρισμοί που αυτή φέρνει στις κοινωνίες των ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών, ρίχνει σε σημαντικότητα το δίπολο δεξιά-αριστερά και ανεβάζει σε σημαντικότητα το διαχωρισμό με βάση την κουλτούρα και το επίπεδο εκπαίδευσης. 

 

Αυτός ο διαχωρισμός βασίζεται σε τρία συγκεκριμένα χωρίσματα. Πρώτον, ανάμεσα σε υλισμό και μετα-υλισμό (οι υλιστικές αξίες εκφράζουν μια ανάγκη για οικονομική σταθερότητα και προσωπική ασφάλεια. Από την άλλη οι μετα-υλικές αξίες αναφέρονται στην ανάγκη για πολιτική ελευθερία, αυτοπραγμάτωση, προσωπικές σχέσεις και ενδιαφέρον για το περιβάλλον. Το δεύτερο χώρισμα είναι ανάμεσα στους χαμένους και τους κερδισμένους της παγκοσμιοποίησης. Το τρίτο ανάμεσα στη μάχη των φιλελεύθερων αξιών και των πιο συντηρητικών, απολυταρχικών και εθνικιστικών. Η γεωγραφία θεωρείται από τη βιβλιογραφία ως σημαντικός παράγοντας στο νέο αυτό διαχωρισμό στάσεων και στη μεγάλη και αυξανόμενη διαφορά ανάμεσα στους κοινωνικά προοδευτικούς κατοίκους των πόλεων και τους πιο κοινωνικά συντηρητικούς κατοίκους της υπαίθρου. Χαρακτηριστικό ευρωπαϊκό παράδειγμα αυτού του διαχωρισμού είναι η Γαλλία όπου οι διαφορές ανάμεσα στους κατοίκους των παγκοσμιοποιημένων κέντρων των μεγαλουπόλεων και στις περιοχές όπου διαμένουν μετανάστες και η ντόπια εργατική τάξη που αντιμετωπίζουν οικονομική πτώση ολοένα και αυξάνονται. 

 

Στα κοσμοπολίτικα κέντρα των μεγαλουπόλεων διαμένουν περισσότερο άτομα με μετα-υλιστικές αξίες (πάνω από τη δεύτερη βαθμίδα της πυραμίδας του Maslow που περιέγραψα σε προηγούμενο άρθρο) ενώ στην ύπαιθρο, και σε ορισμένα προάστια πόλεων, περισσότερο άτομα που έχουν ανάγκη την οικονομική σταθερότητα και ασφάλεια (δεύτερη βαθμίδα πυραμίδας Maslow). Επίσης, οι κάτοικοι των κέντρων των μεγαλουπόλεων θεωρούνται οι κερδισμένοι της παγκοσμιοποίησης καθώς οι εργασίες τους έχουν κερδίσει από αυτήν ενώ από την άλλη η ύπαιθρος είναι χαμένη της παγκοσμιοποίησης. Τέλος στις πόλεις απαντούμε περισσότερο άτομα με φιλελεύθερες αξίες ενώ στην ύπαιθρο με συντηρητικές. Αυτό γίνεται διότι οι μεγάλες πόλεις, εξαιτίας και των εργασιών που δημιουργούνται σε μεγάλο βαθμό από την παγκοσμιοποίηση, προσελκύουν για εργασία περισσότερο άτομα που έχουν υψηλότερες δεξιότητες και είναι πιο φιλελεύθεροι. Αυτός ο πληθυσμός φεύγει από την ύπαιθρο και έτσι εκείνη «μένει πίσω» και σε δεξιότητες και σε οικονομία και σε πληθυσμό. 

 

Έτσι έχουν δημιουργηθεί ανά την Ευρώπη δύο διαφορετικοί εκλογικοί κόσμοι* (αυτός της υπαίθρου περιλαμβάνει και μερικά προάστια μεγαλουπόλεων). Η άνθηση των μεγαλουπόλεων σε ευκαιρίες για το πιο νέο, με δεξιότητες και φιλελεύθερο κόσμο οδηγεί δηλαδή στο μαρασμό μικρών πόλεων και υπαίθρου που με τη σειρά του δημιουργεί στους κατοίκους ανησυχία και τους κάνει να αισθάνονται πως δεν είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή τους (σημαντικός ψυχογραφικός διαχωρισμός ψηφοφόρων) αλλά και να αποκτούν μια πιο προστατευτική προς τον εαυτό τους στάση. Έτσι είναι περισσότερο δυσαρεστημένοι από τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία και έχουν χαμηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα. Θεωρούν πως οι πολιτικές ελίτ δεν ενδιαφέρονται για εκείνους. Όλο αυτό τους κάνει περισσότερο ευάλωτους στη θεωρία σκέψης «εμείς» και «αυτοί» του λαϊκισμού (πρέπει να σημειωθεί πως παρόλη τη δυσαρέσκειά τους τείνουν να ψηφίζουν περισσότερο από τους κατοίκους των κέντρων των μεγαλουπόλεων). 

 

Όσα αναφέρθηκαν παραπάνω είναι οι λόγοι που σε διάφορα πολιτικά ζητήματα (πχ οικονομία, μεταναστευτικό) παρατηρούμε μεγάλη διαφορά στις απόψεις ανάμεσα σε μεγαλουπόλεις και ύπαιθρο αλλά και στους εκλογικούς χάρτες των χωρών της Ευρώπης να βάφεται η ύπαιθρος με το χρώμα συντηρητικών λαϊκών κομμάτων. Η κρίση στον προθάλαμο της οποίας βρισκόμαστε θα ενισχύσει αυτό το διαχωρισμό κάνοντας πολίτες της ίδια χώρας να φαίνονται σαν να μιλούν διαφορετική γλώσσα και να μη μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους. 

 

*όπως βλέπουμε, τα βασικά διαχωριστικά μεταξύ των πληθυσμών των πόλεων και της υπαίθρου δε βασίζονται στα δημογραφικά χαρακτηριστικά, αλλά οι δημογραφικές διαφορές δημιουργούνται από διαχωρισμούς που αφορούν ψυχογραφικά χαρακτηριστικά