Οι «έξυπνοι μετρητές» που εγκαθίστανται σταδιακά στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, φέρνουν μια σειρά από νέες δυνατότητες για τους καταναλωτές, όπως ειδικά τιμολόγια θέρμανσης, προαγορά ενέργειας με έκπτωση και αυτόματη διαχείριση βλαβών.
Σύμφωνα με μελέτη κόστους-οφέλους του ΔΕΔΔΗΕ, οι έξυπνοι μετρητές δίνουν τη δυνατότητα διαφοροποιημένων χρεώσεων, όπως ειδικά τιμολόγια για θέρμανση ή φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων. Εκτός από τα πολυζωνικά τιμολόγια, που προβλέπουν διαφορετικές χρεώσεις ανάλογα με την ώρα κατανάλωσης (υψηλότερες σε ώρες αιχμής, χαμηλότερες σε ώρες μειωμένης ζήτησης), οι έξυπνοι μετρητές θα μπορούν να εφαρμόζουν και εξειδικευμένα τιμολόγια για συγκεκριμένες χρήσεις, εφόσον η συσκευή θέρμανσης ή φόρτισης είναι συνδεδεμένη σε ξεχωριστή παροχή. Έτσι, οι καταναλωτές θα μπορούν να αμείβονται αν μειώνουν την κατανάλωσή τους σε περιόδους υψηλής ζήτησης, συμμετέχοντας στην αγορά «απόκρισης ζήτησης».
Το «έξυπνο boiler» και η αυτοματοποιημένη χρήση ενέργειας
Μια σχετική με τη θέρμανση υπηρεσία είναι το «έξυπνο boiler». Όταν η ζήτηση είναι χαμηλή και οι τιμές μειωμένες (ή ακόμη και μηδενικές ή αρνητικές, όπως έχει παρατηρηθεί σε αγορές της ΕΕ), ο έξυπνος μετρητής μπορεί να ενεργοποιεί αυτόματα το boiler, ώστε να ζεσταθεί το νερό με ελάχιστο ή μηδενικό κόστος. Σε ακραίες περιπτώσεις, ο καταναλωτής ενδέχεται να πληρώνεται για την κατανάλωση ενέργειας, καθώς η περίσσεια ενέργεια διαφορετικά θα απορρίπτονταν από το δίκτυο.
Προαγορά ενέργειας με έκπτωση
Μια άλλη καινοτομία είναι η δυνατότητα προαγοράς ενέργειας. Οι καταναλωτές θα μπορούν να προαγοράζουν συγκεκριμένη ποσότητα κιλοβατωρών (π.χ. 1.000 kWh) με έκπτωση από τον πάροχό τους, σε ένα μοντέλο που θυμίζει τις προπληρωμένες κάρτες κινητής τηλεφωνίας. Η εφαρμογή αυτού του μοντέλου προϋποθέτει την ανάπτυξη σχετικών εμπορικών προγραμμάτων στην Ελλάδα, όπως ήδη συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Αυτόματη διαχείριση βλαβών
Σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, οι έξυπνοι μετρητές διαθέτουν τη λειτουργία «last gasp», αποστέλλοντας αυτόματα σήμα ειδοποίησης προς τον ΔΕΔΔΗΕ για την ύπαρξη βλάβης. Αν εντοπιστούν πολλαπλές ειδοποιήσεις από την ίδια περιοχή, ο διαχειριστής μπορεί να εκτιμήσει σε πραγματικό χρόνο αν η βλάβη είναι τοπική ή γενικευμένη και να δρομολογήσει ταχύτερη αποκατάσταση. Όταν η ηλεκτροδότηση επανέλθει, ο μετρητής αποστέλλει σήμα «first breath» ενημερώνοντας για την αποκατάσταση της παροχής.
Χρονοδιάγραμμα εγκατάστασης και οφέλη
Η εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2030. Αυτή τη στιγμή, διενεργείται διαγωνισμός για την προμήθεια 7,1 εκατομμυρίων μετρητών, που θα αντικαταστήσουν πλήρως τους συμβατικούς μετρητές χαμηλής τάσης, με συνολικό προϋπολογισμό 1,16 δισ. ευρώ.
Παρά το κόστος της επένδυσης, ο ΔΕΔΔΗΕ εκτιμά πως οι καταναλωτές θα επωφεληθούν οικονομικά, με οφέλη ύψους 1,1 έως 1,6 δισ. ευρώ, λόγω της μείωσης ρευματοκλοπών, της μείωσης κόστους λειτουργίας (π.χ. εντοπισμός βλαβών, επανασυνδέσεις εξ αποστάσεως) και της μετατόπισης της κατανάλωσης σε ώρες μη αιχμής.
