Ενδείξεις ότι η Τουρκία ενεργοποίησε τα ραντάρ των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 προκειμένου να εντοπίσει ελληνικά, αμερικανικής κατασκευής, μαχητικά F-16 κατά την επιστροφή τους από την άσκηση «Ευνομία» στα ανοιχτά της Κύπρου στις 27 Αυγούστου 2020.
Αυτή η κίνηση της Τουρκίας φαίνεται ότι αποτέλεσε τον κώδωνα κινδύνου που αφύπνισε την Ουάσιγκτον για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο το προηγούμενο χρονικό διάστημα.
Όπως αναφέρει η Καθημερινή,το συγκεκριμένο επεισόδιο ακολούθησε λίγες ημέρες μετά (12 Σεπτεμβρίου) η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στην Κυπριακή Δημοκρατία και λίγο αργότερα (27-29 Σεπτεμβρίου) στην Ελλάδα (Θεσσαλονίκη και Σούδα).
Στην επιχείρηση της 27ης Αυγούστου η τουρκική αεράμυνα δεν είχε αντιληφθεί την ανάπτυξη των F-16 από τη βάση της Σούδας προς την Κύπρο και κατά την επιστροφή, είχε επιχειρηθεί, με βάση πληροφορίες της «Κ», ο εντοπισμός (και όχι εγκλωβισμός) τους, με τη βοήθεια τουρκικού αεροσκάφους έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου που είχε ως σκοπό τον εντοπισμό των ελληνικών μαχητικών.
Σημειώνεται ότι η συνέχεια έγινε και τότε γνωστή, καθώς τα έξι F-16, με τη βοήθεια τεσσάρων ακόμη μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας από τη βάση της Σούδας, ενεπλάκησαν με τουρκικά μαχητικά στην περιοχή νότια Ρόδου και ανατολικά Κρήτης. Τις επόμενες ημέρες το τουρκικό ιπτάμενο ραντάρ (Boeing 737 AEW&C) χρησιμοποιήθηκε και άλλες φορές με σκοπό τον εντοπισμό των ελληνικών μαχητικών.
Είναι απολύτως σαφές ότι το παιχνίδι της Αγκυρας με τους S-400 ενοχλεί την Ουάσιγκτον, η οποία και έχει απειλήσει με επιβολή των κυρώσεων (CAATSA) σε περίπτωση ενεργοποίησης των ρωσικής κατασκευής πυραύλων. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες μερίδας του αντιπολιτευόμενου τουρκικού Τύπου, από την Αγκυρα σχεδιάζεται γενική δοκιμή των συστημάτων S-400 στο πεδίο βολής της Σινώπης στη Μαύρη Θάλασσα.
Ανεξάρτητα, πάντως, από τις αποφάσεις που θα λάβει η Άγκυρα το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα σχετικά με την αεράμυνά της, η προηγούμενη εβδομάδα ήταν κομβική από πολλές απόψεις, με βασικό γεγονός την τριήμερη επίσκεψη του κ. Πομπέο στη Θεσσαλονίκη και τη Σούδα. Οπως προκύπτει από τον μόνιμο ελλιμενισμό της πλωτής πλατφόρμας υποστήριξης επιχειρήσεων USS Hershel «Woody» Williams στις εγκαταστάσεις της Σούδας, οι ΗΠΑ ενισχύουν ουσιαστικά την παρουσία τους στην Κρήτη.
Η υποστήριξη ενός πλοίου εκτοπίσματος 106.000 τόνων με δυνατότητες μεταφοράς ελικοπτέρων, UAV και άλλων συστημάτων, προϋποθέτουν σημαντικές αλλαγές στη βάση της Σούδας. Εξίσου προφανής είναι η απόφαση των ΗΠΑ να στηρίξουν την Ελλάδα στην ευρισκόμενη σε εξέλιξη ήδη από το 2016 (η «Κ» έχει επανειλημμένως επανέλθει στο θέμα έκτοτε) προσπάθεια για τη μετατροπή του Ναυστάθμου Κρήτης του Πολεμικού Ναυτικού στη Σούδα, σε βάση μόνιμου ελλιμενισμού τουλάχιστον μιας μοίρας του Στόλου.
Στόχος ολοκλήρωσης αυτής της μεταφοράς μονάδων του Π.Ν. στην Κρήτη είναι το 2023, η βάση της Σούδας να έχει μετατραπεί σε έναν δεύτερο Ναύσταθμο με δυνατότητες προβολής ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο. Οσο εξειδικεύεται η νέα, διευρυμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), θα προκύπτουν και τα επόμενα τμήματα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που θα αναπτύσσονται στην Ελλάδα (όπως π.χ. η στάθμευση ιπτάμενων τάνκερ KC-135 στην Λάρισα).
