Ο συγγραφέας και καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Στάθης Καλύβας, αναφέρεται στο αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα Πανεπιστήμια.
Στην ανάρτησή του ο Στάθης Καλύβας αναφέρει χαρακτηριστικά πως η επίθεση που έχει εξαπολύσει η αμερικανική κυβέρνηση εναντίον των Πανεπιστημίων είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Και εξηγεί γιατί:
«Έγκλημα και τιμωρία
Το αμερικανικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης είναι ένα αληθινό θαύμα: παγκόσμια πρωτοπορία στην επιστημονική έρευνα, αξιοκρατικός μαγνήτης για τα καλύτερα μυαλά του κόσμου, δημοκρατικό κύτταρο και βασικός μοχλός κοινωνικής κινητικότητας στην αμερικανική κοινωνία και θεμέλιο της μεταπολεμικής οικονομικής της επιτυχίας. Τα κορυφαία πανεπιστήμια είναι ένα ανεπανάληπτο ερευνητικό, εργασιακό και εκπαιδευτικό περιβάλλον, όπως ξέρουν όσοι τα έχουν ζήσει. Oπως κάθε σύστημα, έτσι κι αυτό έχει τα προβλήματά του: μεγάλο κόστος, επεκτατική γραφειοκρατία, εσωτερική ετερογένεια, ανισότητες κ.λπ. Ωστόσο, αυτά ωχριούν σε σύγκριση με τα επιτεύγματά του. Γι’ αυτό και η ολομέτωπη επίθεση που έχει εξαπολύσει η αμερικανική κυβέρνηση εναντίον τους είναι εξαιρετικά ανησυχητική.
Ηδη οι οικονομικές περικοπές έχουν εξαναγκάσει πολλά πανεπιστήμια να περιορίσουν τις προσλήψεις, να καταργήσουν πολλά προγράμματα και να ξεκινήσουν απολύσεις, ενώ αναγκάζονται να αναθεωρήσουν τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία τους, μεταξύ των οποίων και το δικαίωμα των φοιτητών στη διαμαρτυρία. Η ατμόσφαιρα είναι βαριά και ο κίνδυνος χαρακτηρίζεται πλέον υπαρξιακός. Ταυτόχρονα, και αυτό είναι ίσως το πιο ανησυχητικό, τις διαμαρτυρίες έχει υποκαταστήσει μια σχεδόν νεκρική σιγή, ένα κλίμα αποδοχής του αναπόφευκτου.
Η πολιτική λογική της επίθεσης είναι προφανής: η αμερικανική Δεξιά αντιμετωπίζει τα πανεπιστήμια ως «άντρα» της Αριστεράς που πρέπει να ποδηγετηθούν. Πράγματι, εδώ και χρόνια οι σχετικές έρευνες δείχνουν πως η συντριπτική πλειονότητα των μελών ΔΕΠ αυτοτοποθετείται στο Δημοκρατικό Κόμμα και αριστερότερα από αυτό. Παράλληλα, τα τελευταία 15-20 χρόνια τα πανεπιστήμια τροφοδότησαν με ενθουσιασμό τους λεγόμενους «πολιτιστικούς πολέμους» διαμέσου του φαινομένου που ονομάστηκε παλαιότερα «πολιτική ορθότητα» και πιο πρόσφατα «κίνημα αφύπνισης» (woke). Ηταν μια προσπάθεια μεταβολής βασικών ανθρώπινων αξιών και συμπεριφορών, που ακολουθούσε τις επιταγές μιας μεταμαρξιστικής, «δικαιωματικής» ιδεολογίας. Στο πλαίσιο αυτό επιβλήθηκαν στα πανεπιστήμια και ορισμένες ακραίες και προβληματικές πρακτικές, όπως οι «διακηρύξεις συμπεριληπτικότητας» (diversity statements) που απαιτούσαν από το διδακτικό προσωπικό να ομνύει στις αξίες αυτές εν είδει όρκου πίστης, ο πολλαπλασιασμός ψευδοεπιστημονικών πεδίων, όπως οι σπουδές φύλου και φυλής και η καλλιέργεια μιας ενοχικής συνείδησης για την κληρονομιά της Δύσης. Την επιβολή αυτή συνόδεψε ένα κλίμα σιωπής και φόβου στο εσωτερικό τους, ενώ οι πρακτικές αυτές επεκτάθηκαν ταχύτατα μετά το 2020 στα σχολεία, στο θέαμα και στις επιχειρήσεις σχεδόν δίχως αντίλογο.
Επιπλέον, τα πανεπιστήμια όλο και πιο απερίσκεπτα υιοθετούσαν επίσημα δημόσιες θέσεις για όλα τα μεγάλα πολιτικά προβλήματα της υφηλίου, λες και αυτό θα έκανε κάποια διαφορά. Τελικά έκανε διαφορά, αλλά αλλού: πυροδότησε μια μεγάλη αντίδραση που τροφοδότησε το φαινόμενο Τραμπ. Για να το πούμε διαφορετικά, τα πανεπιστήμια έδωσαν πολιτικό στόχο, κάτι που αντανακλάται και στην απώλεια στήριξής τους από την κοινή γνώμη. Ομως, τα σφάλματά τους είναι πταίσματα σε σχέση με τις συνέπειες που κινδυνεύουν να υποστούν.
Εδώ έγκειται η τραγική ειρωνεία: κανείς δεν ανάγκασε τα πανεπιστήμια να μπουν στην πολιτική αρένα ή να επιχειρήσουν να διαπλάσουν τον «νέο άνθρωπο» με τρόπο συχνά αλαζονικό όσο και αμετροεπή. Προφανώς, η κατάρρευση της πολιτικής ορθότητας και η επιστροφή των πανεπιστημίων στη θεσμική ουδετερότητα δεν είναι αρνητικές εξελίξεις. Η κατάρρευση της αμερικανικής ανώτατης παιδείας, όμως, θα είναι τραγική εξέλιξη, ένα τεράστιο πλήγμα τόσο για την αμερικανική κοινωνία όσο και για όλους μας, αφού όλοι κερδίσαμε από την επιστημονική πρόοδο. Γιατί είναι πολύ πιο εύκολο να διαλύσεις ένα σύστημα από το να το φτιάξεις απ’ την αρχή.
Δυστυχώς, τα πανεπιστήμια κατάφεραν να εκπαιδεύσουν τα μέλη τους στον κομφορμισμό και στον φόβο, με αποτέλεσμα να απουσιάζει η τόσο απαραίτητη σήμερα δυναμική αντίδραση. Κι αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος: ο αφανισμός της επιστήμης ως αυταξίας, η υποχώρηση του ορθολογικού, κριτικού πνεύματος, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και ελευθερία.».
Η ανάρτησή του
