Ο πρώτος κύκλος ελέγχων της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας έφερε στο φως Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) με έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, εκατοντάδες υπαλλήλους και λογιστήρια.
Όπως αναφέρει το Πρώτο Θέμα, η είδηση ότι 40 ελεγκτές και αστυνομικοί έκαναν φύλλο και φτερό ηλεκτρονικές συναλλαγές τριών πασίγνωστων ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον χώρο του Μεταναστευτικού έκανε πολλούς να αναρωτηθούν αν το άβατο και η ομερτά των ΜΚΟ έσπασαν, όμως θα χρειαστούν εβδομάδες για να βγει το πόρισμα.
Το project που σχεδίασε με άκρα μυστικότητα η Εθνική Αρχή Διαφάνειας περιλαμβάνει σε αυτή τη φάση ακτινογραφία και έλεγχο στις 320 ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον χώρο του Μεταναστευτικού απορροφώντας κονδύλια εκατομμυρίων από εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα και χορηγίες, χωρίς να δίνουν πουθενά λογαριασμό τόσο για τις δράσεις τους όσο και για τον τρόπο λειτουργίας τους.
Τις επόμενες ημέρες στο στόχαστρο των ειδικών κλιμακίων ελέγχου θα μπουν δέκα ακόμη ΜΚΟ, που έχουν έδρα αυτή τη φορά στην Περιφέρεια και μικρότερο κύκλο δραστηριοτήτων. Τελικός στόχος είναι μέσα στο καλοκαίρι να ελεγχθεί δειγματοληπτικά, αλλά με συγκεκριμένα κριτήρια, το 15%-20% των ΜΚΟ, σε μια προσπάθεια να μπει τάξη στο άναρχο αυτό τοπίο που κρατούσε χρόνια.
Οι έλεγχοι επικεντρώνονται, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες από την ανεξάρτητη αρχή, στη διασφάλιση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων μέσω των οποίων χρηματοδοτείται η δράση των φορέων αυτών. Ελεγκτικό αντικείμενο αποτελεί επίσης η αξιολόγηση της απόδοσης των προγραμμάτων προστασίας και στήριξης ευάλωτων ομάδων όπως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες.
ΜΚΟ με έσοδα δεκάδες εκατομμύρια
Τους τελευταίους μήνες, ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό της ανεξάρτητης αρχής μετά από σαφείς εντολές που πήρε από τον διοικητή της Αγγελο Μπίνη ξεκίνησε να τρέχει ένα project ελέγχου των ΜΚΟ. Αφουγκραζόμενη τις ανησυχίες των πολιτών για το έργο των συγκεκριμένων οργανώσεων και τα εκατομμύρια που απορροφούν, η Αρχή κατηγοριοποίησε τις ΜΚΟ ανάλογα με το αντικείμενο όπου δραστηριοποιούνται.
Διαπιστώθηκε ότι στον τομέα του Μεταναστευτικού στη χώρα μας υπάρχουν ενεργές 320 οργανώσεις, που για να ελεγχθούν όλες απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα – όπως λένε χαρακτηριστικά, «θέλουμε πολλά χρόνια…». Ετσι, αποφασίστηκε να μπουν κριτήρια καθώς είχαν στη διάθεσή τους πολλά data τόσο από το σύστημα «Εργάνη» όσο και το «Ελεγξις», όπου είναι καταγεγραμμένες οι επιχειρήσεις και ουσιαστικά οι κινήσεις τους.
Μια πρώτη ανάγνωση των στοιχείων έδειξε πρόσωπα και πράγματα… Μία ΜΚΟ που το 2013 είχε 50 εργαζομένους έφτασε το 2019 τους 1.050 (!) με ενδιάμεσες περίεργες αυξομειώσεις. Αλλη οργάνωση που πριν από μια πενταετία είχε έσοδα μηδέν μέσα σε μια πενταετία παρουσίασε έσοδα που ξεπερνούν τα 20 εκατ. ευρώ. Για την ακρίβεια, 23 εκατ. ευρώ!
Με άκρα μυστικότητα, βάσει κριτηρίων επελέγησαν να ελεγχθούν σε πρώτη φάση τρεις ΜΚΟ που παρουσίαζαν κάποια συγκεκριμένα στοιχεία. Ειδικότερα, δραστηριοποιούνται και οι τρεις στον χώρο των ασυνόδευτων παιδιών, έχουν έσοδα εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, η μία 23 εκατ., οι άλλες δύο περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ ετησίως. Παράλληλα, διαθέτουν πολλούς εργαζομένους, που κυμαίνονται από 700 μέχρι άνω των 1.000 ατόμων η καθεμία. Ετσι, αποφασίστηκε να γίνει ταυτόχρονος έλεγχος των ΜΚΟ και των δομών τους που βρίσκονται στην περιοχή της Αθήνας.
Μέχρι να φύγουν για Γερμανία τα ασυνόδευτα παιδιά, οι ΜΚΟ λάμβαναν 2.000 ευρώ τον μήνα για κάθε ένα από αυτά
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, «μετά από καταγγελία και αξιολόγηση στοιχείων σχετικά με τη λειτουργία και την οικονομική διαχείριση ιδιωτικών φορέων που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της μεταναστευτικής πολιτικής διενεργήθηκαν έλεγχοι σε πέντε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ).Οι μεικτές ομάδες ελέγχου διενήργησαν ταυτόχρονους επιτόπιους ελέγχους σε πέντε διαφορετικά σημεία δραστηριοποίησης ΜΚΟ, και ειδικότερα στις έδρες τριών και σε δομές που λειτουργούν δύο εξ αυτών, στη βάση του ολοκληρωμένου επιχειρησιακού σχεδιασμού».
Οι ελεγκτές προχώρησαν στη σύνταξη εκθέσεων επιτόπιου ελέγχου, στην εξέταση στελεχών και συνεργατών των ελεγχόμενων φορέων, στη συλλογή και κατάσχεση εγγράφων και ψηφιακών πειστηρίων, όπως οικονομικά και λογιστικά αρχεία (εκτύπωση των στοιχείων λογιστικής μερίδας για κάθε έργο, αντίγραφο της κίνησης του τραπεζικού λογαριασμού που τηρείται για κάθε δράση από την οποία προκύπτουν οι πληρωμές του δικαιούχου και πρωτότυπα τιμολόγια μετά των τραπεζικών παραστατικών – επιταγών), στοιχεία τεκμηρίωσης της υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου των υλοποιούμενων προγραμμάτων, καθώς και στη συλλογή τεκμηρίων για την εν γένει ορθή λειτουργία και καταλληλότητα των εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τον σχετικό Οδηγό Εφαρμογής & Λειτουργίας Δομών Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων (ενδεικτικά αναφέρονται: βιβλία συμβάντων στις δομές, συμβάσεις προσωπικού, καταγραφή προσωπικού και παρόντων ωφελουμένων-ανηλίκων, καταστάσεις δαπανών – μισθοδοτικές καταστάσεις, εβδομαδιαία προγράμματα σίτισης, στοιχεία για δυναμικότητα δομής και για μεταφορά ωφελουμένων μετά την αποχώρηση από τη δομή).
