Μέχρι σήμερα στα ελληνικά πανεπιστήμια επικρατούσε ο νόμος της ανοχής, καθώς το πειθαρχικό δίκαιο σπάνια εφαρμοζόταν για τους φοιτητές, ακόμη και σε περιπτώσεις σοβαρών περιστατικών.
Πλέον, το υπουργείο Παιδείας θέτει ενώπιον των ευθυνών τους τις πρυτανικές αρχές, τους κοσμήτορες και τους προέδρους των τμημάτων, απαιτώντας να εφαρμόζουν το νόμο χωρίς καθυστερήσεις.
Με εγκύκλιο που εστάλη χθες στα ΑΕΙ, ο υφυπουργός Παιδείας Νίκος Παπαϊωάννου ξεκαθαρίζει το πλαίσιο του νέου νόμου 5224/2025, ο οποίος επικαιροποιεί τον νόμο 4957/2022. Η εγκύκλιος καθορίζει με σαφήνεια τόσο τις ποινές για τα πειθαρχικά παραπτώματα των φοιτητών, όσο και τις κυρώσεις για τα αρμόδια όργανα που δεν προχωρούν τις διαδικασίες.
Μάλιστα, σε περιπτώσεις καταστροφών εντός πανεπιστημίων, οι φοιτητές που ευθύνονται θα κληθούν να αποζημιώσουν το ίδρυμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το οικονομικό βάρος θα πέσει τελικά στους γονείς.
Πειθαρχικά παραπτώματα
Τα πειθαρχικά αδικήματα που προβλέπονται είναι:
-
Παραβίαση του αδιάβλητου των εξετάσεων.
-
Λογοκλοπή ή απόκρυψη συνεισφοράς άλλων σε επιστημονική εργασία ή έρευνα.
-
Καταστροφή κινητής ή ακίνητης περιουσίας του ΑΕΙ.
-
Παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του ιδρύματος, συμπεριλαμβανομένων καταλήψεων ή επεισοδίων σε συνεδριάσεις οργάνων.
-
Χρήση εγκαταστάσεων ή εξοπλισμού του ΑΕΙ χωρίς άδεια.
-
Χρήση πανεπιστημιακών χώρων για σκοπούς ξένους προς την αποστολή του ιδρύματος.
-
Ρύπανση των πανεπιστημιακών χώρων ή ηχορύπανση.
-
Χρήση ή διακίνηση απαγορευμένων ουσιών.
-
Τέλεση πλημμελήματος ή κακουργήματος εντός των εγκαταστάσεων, ή συνδρομή σε τρίτους για την τέλεσή τους.
Τα πειθαρχικά παραπτώματα παραγράφονται μετά από πέντε χρόνια από την τέλεσή τους, εκτός αν εκκρεμεί ποινική διαδικασία, οπότε η παραγραφή «παγώνει» μέχρι να ολοκληρωθεί.
Ποινές ανάλογα με τη βαρύτητα του παραπτώματος
Ανάλογα με τη σοβαρότητα, οι πειθαρχικές ποινές περιλαμβάνουν:
α) Έγγραφη επίπληξη
β) Απαγόρευση συμμετοχής σε εξετάσεις για ένα ή περισσότερα μαθήματα σε μία ή περισσότερες εξεταστικές
γ) Προσωρινή ή μόνιμη απαγόρευση χρήσης εγκαταστάσεων ή εξοπλισμού του ΑΕΙ
δ) Αναστολή φοιτητικής ιδιότητας από 1 έως 24 μήνες
ε) Οριστική διαγραφή από το ίδρυμα
Η οριστική διαγραφή εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε φοιτητές για τους οποίους έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και εκδοθεί αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση για εγκλήματα όπως επικίνδυνες σωματικές βλάβες ή επεισόδια με οπλισμό εντός του πανεπιστημίου (άρθρο 168 Π.Κ.).
Η συγκρότηση των Πειθαρχικών Συμβουλίων
Στα Πειθαρχικά Συμβούλια συμμετέχει εκπρόσωπος των φοιτητών, που εκλέγεται με ηλεκτρονική ψηφοφορία. Η συγκρότηση του συμβουλίου παραμένει έγκυρη ακόμη και χωρίς εκπρόσωπο, σε περίπτωση που οι φοιτητικές παρατάξεις δεν προχωρήσουν στην εκλογή του.
Η εγκύκλιος καθορίζει σαφές χρονοδιάγραμμα για την έναρξη και ολοκλήρωση των διαδικασιών, ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις ή πολιτικές σκοπιμότητες από τις πρυτανικές αρχές που μέχρι σήμερα απέφευγαν να επιβάλουν κυρώσεις υπό τον φόβο αντιδράσεων ή καταλήψεων.
Ψηφιακή παρακολούθηση και έλεγχος
Από το 2026, θα λειτουργήσει στο υπουργείο Παιδείας ειδική ψηφιακή πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα παρακολουθούνται όλες οι πειθαρχικές υποθέσεις στα ΑΕΙ.
Οι πρυτανικές αρχές και τα αρμόδια όργανα θα έχουν πλέον πειθαρχική ευθύνη εάν δεν κινήσουν ή καθυστερήσουν τις διαδικασίες.
Αποζημιώσεις και μέτρα ασφάλειας
Αν και η εγκύκλιος προβλέπει την οικονομική ευθύνη των φοιτητών για ζημιές εντός του ΑΕΙ, δεν ορίζει ακόμη τη διαδικασία επιβολής αποζημιώσεων. Οι σχετικές λεπτομέρειες θα καθοριστούν σε νέα εγκύκλιο, η οποία θα αφορά τα μέτρα ασφάλειας των πανεπιστημίων.
Τα ΑΕΙ έχουν προθεσμία έως τέλος Δεκεμβρίου να επικαιροποιήσουν τα σχέδια ασφάλειας, με στόχο η εφαρμογή τους να ξεκινήσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2026.
Αυτά θα περιλαμβάνουν την τοποθέτηση καμερών, συστημάτων συναγερμού και τουρνικέ, καθώς και άλλα μέτρα για την προστασία των χώρων και του προσωπικού.
