Ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης, επιχειρηματίας και οινολόγος, Γιάννης Μπουτάρης, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών.
Πέθανε χτες τη νύχτα σε ιδιωτικό θεραπευτήριο της πόλης, όπου νοσηλευόταν το τελευταίο διάστημα με σοβαρά προβλήματα υγείας.
Ο Γιάννης Μπουτάρης
Ο Γιάννης Μπουτάρης γεννήθηκε στις 13 Ιουνίου 1942 στη Θεσσαλονίκη. Πτυχιούχος Χημικός του ΑΠΘ, διπλωματούχος Οινολόγος και συνεχιστής της πλούσιας οικογενειακής παράδοσης στα κρασιά, μέσω της εταιρείας «Ι. Μπουτάρης & Υιός», την οποία ίδρυσε ο παππούς του το 1879.
Από την εταιρεία «Μπουτάρη» αποχώρησε το 1996 και ίδρυσε την εταιρεία «Κυρ-Γιάννη» -με τα ομώνυμα κρασιά και τα οινοποιεία σε ιδιόκτητους αμπελώνες, στο Γιαννακοχώρι Νάουσας και στο Αμύνταιο-, την οποία σήμερα διευθύνουν οι δύο του γιοι.
Διετέλεσε πρόεδρος και μέλος διοικήσεων πλήθους φορέων, επαγγελματικών, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών. Ενδεικτικά: Διεθνής Ακαδημία Οίνου, Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου, Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου & Οίνου, Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, WWF Ελλάς.
Εξελέγη ως ο 60ος δήμαρχος Θεσσαλονίκης το 2010 και παρέμεινε στο δημαρχιακό θώκο για δύο διαδοχικές θητείες, έως το 2019. Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, που διεξήχθησαν τον Οκτώβριο του 2023, εξελέγη εκ νέου με την παράταξη του Σπύρου Πέγκα ως πρώτος δημοτικός σύμβουλος, λαμβάνοντας ρεκόρ ψήφων. Υπήρξε πρόεδρος του Μουσείου Ολοκαυτώματος της Ελλάδας.
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του Κέντρου Υποστήριξης Εξαρτημένων «Όασις», καθώς και ιδρυτής του «Αρκτούρου», οργανισμού για την προστασία της καφετιάς αρκούδας και της άγριας ζωής. Τιμήθηκε με πολλές διεθνείς και εθνικές διακρίσεις.
Ο αντισυμβατικός πρώην δήμαρχος περιέγραψε τη ζωή του στο βιβλίο με τίτλο «Εξήντα χρόνια τρύγος»» που κυκλοφόρησε το 2020. Με τη χαρακτηριστική ευθύτητά του, ο Γιάννης Μπουτάρης ανιστόρησε την προδιαγεγραμμένη -λόγω οικογενειακής παράδοσης- ενασχόλησή του με τα κρασιά, τη συλλογική του δράση, τις καινοτομίες και τις συγκρούσεις που σημάδεψαν τον κλάδο στην Ελλάδα από τη μεταπολεμική περίοδο ως τις μέρες μας. Περιέγραψε το τέρας του αλκοολισμού που κατάφερε να νικήσει και τη βοήθεια που αξιώθηκε να δώσει σε άλλους εξαρτημένους.
Γιάννης Μπουτάρης στο ΑΠΕ/ΜΠΕ: «Το έζησα, το χόρτασα… Αντίο!» – «Η ιστορία θα κρίνει εάν ήμουν καλός δήμαρχος»
Οι ατάκες του ήταν χαρακτηριστικές… «Το έζησα, το χόρτασα… Αντίο!» και «Η ιστορία θα κρίνει εάν ήμουν καλός δήμαρχος για τη Θεσσαλονίκη». Έτσι είχε απαντήσει ο Γιάννης Μπουτάρης στις τελευταίες συνεντεύξεις που παραχώρησε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, μετά την οριστική του απόφαση να μην κατέβει εκ νέου υποψήφιος για τη διεκδίκηση, μιας τρίτης θητείας, του δήμου Θεσσαλονίκης και λίγο προτού μαζέψει τα πράγματα του από το δημαρχιακό μέγαρο παραδίδοντας στον επόμενο, τον Κωνσταντίνο Ζέρβα.
Τότε, ο κυρ Γιάννης παρά τον εκνευρισμό που, όπως ανέφερε, του προκαλούσαν οι μετακομίσεις, δεν μετάνιωνε καθόλου για την απόφαση του να μη θέσει υποψηφιότητα. Θεωρούσε πως μέσα από την εννιαετή παρουσία του στον δημαρχιακό θώκο η Θεσσαλονίκη κέρδισε «αναγνωρισιμότητα» χάρη στον «αντισυμβατικό» δήμαρχο της. «’Αρχισαν όλοι να μιλάνε για την πόλη και να υπάρχουν δημοσιεύματα» είχε πει χαρακτηριστικά.
Από τις συναντήσεις που είχε στο γραφείο του, καθ’όλη τη διάρκεια των δύο θητειών του, ξεχώρισε αυτές με τον Γερμανό πρέσβη, Γενς Πλότνερ, τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, τον ιστορικό Μαρκ Μαζάουερ και τη Βρετανίδα συγγραφέα ευπώλητων βιβλίων, Βικτόρια Χίσλοπ.
«Το κέρδος είναι πως οι επαφές που είχα με διάφορους ανθρώπους ανέδειξαν τη Θεσσαλονίκη. Άρχισαν να μιλάνε και να υπάρχουν δημοσιεύματα σε όλο τον κόσμο για την πόλη και τον δήθεν «αντισυμβατικό» δήμαρχο της. Εμείς αναδείξαμε το παρελθόν της, καθώς έχουμε πολλά μνημεία ρωμαϊκά, τούρκικα και εξαφανισμένα εβραϊκά. Κανένας δεν έδινε σημασία στην ιστορία της Θεσσαλονίκης. Η Ροτόντα είναι αντίγραφο του Πανθέου της Ρώμης και είναι μοναδική. Αναδείχθηκε η ιστορία και το πακέτο όλο με τον Κεμάλ. Αναδείξαμε την ιστορία των Εβραίων, που ήταν κρυμμένη κάτω από το χαλί», είχε αναφέρει ο Γιάννης Μπουτάρης.
Δήλωνε υπερήφανος ως δήμαρχος για το έργο της δημιουργίας του Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη, μια ιδέα για την οποία αγωνίστηκε πολύ και διεκδίκησε οικονομικούς πόρους, υπογραμμίζοντας πως «θα σφραγίσει τη Θεσσαλονίκη και τους επόμενους αιώνες. Θα δώσει άλλη αίγλη στην πόλη, μία διεθνοποίηση».
Στις συνεντεύξεις του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ είχε απαντήσει και στο ερώτημα εάν η άγρια επίθεση που δέχτηκε στο Λευκό Πύργο σε εκδήλωση για τη Γενοκτονία των Ποντίων τον επηρέασε ώστε να αποσυρθεί από τα αυτοδιοικητικά πράγματα. «Καθόλου. Ίσα-ίσα το περιστατικό αυτό με πείσμωσε. Μ΄ έκανε να σκεφτώ πώς θα μπορέσω από τη θέση που βρίσκομαι να εκθέσω αυτούς τους αλήτες. Δεν με τρόμαξε καθόλου», είχε δηλώσει.
Τα μηνύματα της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου
«Πολυσχιδής, ανήσυχος, αντισυμβατικός. Επιχειρηματικά ιδιοφυής, τολμηρός, ακαταπόνητος. Πολιτικά ενεργός, προοδευτικός, βαθύτατα δημοκρατικός. Ένας από τους πλέον ρηξικέλευθους δημάρχους στην ιστορία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και κυρίως ένας άνθρωπος σε αδιάκοπη συνομιλία με τον εαυτό του, ικανός να τον αξιολογεί αντικειμενικά ή και σκληρά μερικές φορές, χωρίς να φοβάται να έρθει αντιμέτωπος με τα λάθη, τις αδυναμίες, τις ελλείψεις, τις φοβίες του, χωρίς να εθελοτυφλεί, χωρίς να αυταπατάται. Ήταν ο οινοποιός που είδε τη διαδικασία της οινοπαραγωγής, τη διαδρομή από το αμπέλι στο κρασί, ως μεταφορά για τη ζωή του, ως παράδειγμα βίου. Ένας άνθρωπος με βαθύτατη αυτογνωσία που ακτινοβολούσε αυτοσεβασμό και αυτοπεποίθηση και γι’ αυτό ασκούσε τόσο θετική επιρροή, αν όχι και σαγήνη στους γύρω του.
Ο Γιάννης Μπουτάρης, Δήμαρχος Θεσσαλονίκης για δύο θητείες, πίστεψε στη «διπλωματία των πόλεων» και οραματίστηκε μια Θεσσαλονίκη κέντρο πανεπιστημιακών σπουδών και παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Επιδιώκοντας να αποσπάσει την πόλη από την αναδίπλωση στον εαυτό της και να της ξαναδώσει κάτι από τον παλαιό κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της, την κατέστησε διεθνώς αναγνωρίσιμη. Με την πρωτοβουλία του για τη δημιουργία Πάρκου Μνήμης στην Πλατεία Ελευθερίας ως το άκρο ενός μνημονικού άξονα που θα το συνδέει με το υπό κατασκευή Μουσείο Ολοκαυτώματος, θέλησε να αναδείξει τη μοναδικότητα της εβραϊκής ιστορίας της πόλης, να «μετατρέψει τη σιωπή σε λόγο». Και παράλληλα να ξαναθυμίσει το πλούσιο πολυπολιτισμικό παρελθόν αυτού του άλλοτε πολύβουου λιμανιού, που υπήρξε κέντρο των Βαλκανίων, ευρωπαϊκή μητρόπολη, τόπος συνθέσεων και όχι διαχωρισμών.
Ένας τέτοιος Δήμαρχος ήταν αναπόφευκτο να αμφισβητηθεί, αλλά και να εμπνεύσει. Τον αποχαιρετώ με βαθιά συγκίνηση και θλίψη ως έναν ακάματο ενεργό πολίτη, έναν θαρραλέο άνθρωπο, έναν πολύ αγαπητό φίλο».
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης
«Η Θεσσαλονίκη, η Βόρεια Ελλάδα και ολόκληρη η χώρα αποχαιρετούν μία ξεχωριστή προσωπικότητα», αναφέρει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συλλυπητήριο μήνυμά του για την απώλεια του Γιάννη Μπουτάρη.
“Ο Γιάννης Μπουτάρης δεν υπήρξε μόνο οραματιστής δήμαρχος της αγαπημένης του πόλης. Ούτε μόνο εμβληματικός επιχειρηματίας και πρωτοπόρος της οικολογίας ως ιδρυτής του «Αρκτούρου». Πάνω από όλα ήταν ένας άξιος πολίτης. Και ένας «ευπατρίδης της καθημερινότητας».
Ένας ζεστός άνθρωπος, που ήξερε να αντιμετωπίζει και να ξεπερνά με γενναιότητα τα προβλήματα. Και, ταυτόχρονα, να λατρεύει την τέχνη, ανοιχτός σαν αιώνιος έφηβος σε όλα τα νεανικά ρεύματα. Η παρουσία του ταυτίστηκε, έτσι, τόσο με την ευγενική συμπεριφορά, όσο και με τη ριζοσπαστική σκέψη.
Είμαι περήφανος που με τιμούσε με τη φιλία του, καθώς το πνεύμα του έμεινε πάντα μακριά από τη φυλακή των δογμάτων και των συμπλεγμάτων. Αυτό είχα διαπιστώσει και στην τελευταία μας, δυστυχώς, συνάντηση, λίγο πριν από τις τελευταίες εκλογές, όταν με φιλοξένησε στο ξακουστό οινοποιείο του.
Κρατώ από τότε τη γαλήνη στο χαμόγελό του. Τη σπίθα στα μάτια του. Και την ηρεμία στα λόγια του. Έτσι θα τον θυμούνται όσοι τον ήξεραν. Αλλά και όσοι δεν έτυχε να τον γνωρίσουν από κοντά, σίγουρα κάπως έτσι θα τον διατηρήσουν στη μνήμη τους. Γιατί, πράγματι, ο κυρ-Γιάννης είχε μία ξεχωριστή ακτινοβολία που θα διαρκεί…
Τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένειά του».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης
«Ο Γιάννης Μπουτάρης, πολυσχιδής, αντισυμβατικός και δημιουργικός, έδωσε όλες του τις δυνάμεις για μια Θεσσαλονίκη προοδευτική, ανοιχτή, ζωντανή και εξωστρεφή.
Η απώλειά του είναι μεγάλη για την πόλη που αγάπησε, για την οινική παραγωγή της πατρίδας μας και για τους ανθρώπους της που τον αγάπησαν και τον αποκαλούσαν έτσι απλά “κυρ-Γιάννη”.
Ο Γιάννης Μπουτάρης τίμησε και δικαίωσε την εμπιστοσύνη των δημοτών της Θεσσαλονίκης, της κοινωνίας των πολιτών, του ΠΑΣΟΚ και όσων στήριξαν την υποψηφιότητά του, που επέφερε τομή στην ιστορία και την ταυτότητα της πόλης.
Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του».
H υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη
«Πληροφορούμενη την απώλεια του Γιάννη Μπουτάρη, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση: Αποχαιρετούμε τον Γιάννη Μπουτάρη, έναν άνθρωπο με σπάνια χαρίσματα, που άφησε στίγμα ανεξίτηλο και βαθύ από όπου πέρασε. Στην επιχειρηματικότητα, στην κοινωνία των πολιτών, στον πολιτισμό, στον αθλητισμό, στη δημόσια ζωή. Η ενασχόλησή του με τα κοινά ήρθε ως άκρως φυσιολογική συνέχεια της πολύχρονης διαδρομής του ως ενεργού πολίτη και της επιτυχημένης επιχειρηματικής του πορείας, με πρωτοπόρες τεχνικές και τολμηρές καινοτομίες. Ίδρυσε τον «Αρκτούρο», υποστήριξε το τμήμα καλαθοσφαίρισης του «Άρη», συνέβαλε, με την ενεργή του παρουσία , στη λειτουργία του Μεγάρου Μουσικής και ως πρόεδρος του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου, στη Θεσσαλονίκη. Με αυτό το στιβαρό υπόβαθρο, ο Γιάννης Μπουτάρης πέρασε με ευκολία στον δημαρχιακό θώκο.
Στην εννεαετή θητεία του κατάφερε να αλλάξει τη φυσιογνωμία της πόλης, ανοίγοντας διαύλους για να διοχετευθεί ο υποβόσκων δυναμισμός της, στην οικονομία, τον πολιτισμό, τον τουρισμό. Ανέδειξε το ιστορικό της φορτίο, προβάλλοντας το μακραίωνο παρελθόν της, τιμώντας ισότιμα όλους τους πολιτισμούς, που άφησαν το στίγμα τους στην πόλη. Προσέλκυσε πλήθος επισκεπτών, που μαγνητίστηκαν από μια τη συνύπαρξη μιας μεγάλης ιστορίας με ένα δυναμικό παρόν. Ο Μπουτάρης συνετέλεσε ουσιαστικά στο να αναδειχθεί η Θεσσαλονίκη σε αυτό που ήταν πάντα: Μητρόπολη και σταυροδρόμι ανθρώπων, πολιτισμών, ανταλλαγών, οσμώσεων. Το σημαντικότερο είναι ότι κατάφερε όλα αυτά χωρίς να αποστεί από τις αξίες, τις ιδέες και τις αρχές του. Χωρίς να στρογγυλέψει το λόγο του, χωρίς να καταφύγει σε εξωραϊσμούς. Είχα την τύχη και τη χαρά να συνεργαστώ μαζί του για πολλά χρόνια και σε πολλά πράγματα. Να εκτιμήσω την παρρησία του.
Να διαπιστώσω την επιμονή του σε ό,τι πίστευε. Να επιβεβαιώσω την αγάπη και την αγωνία του για την πόλη του. Να θαυμάσω την αστική του ευγένεια και τον πολιτικό πολιτισμό του, ακόμα και όταν οι απόψεις μας ήταν διαμετρικά αντίθετες. Οι τελευταίες μας συζητήσεις είχαν στο επίκεντρό τους την αναβίωση, με καινοτόμους τρόπους, της οινοπαραγωγικής δραστηριότητας στο κτήμα του Τατοΐου. Η απώλειά του μας στερεί από έναν ακτινοβόλο άνθρωπο και, προσωπικά, από έναν αγαπητό φίλο. Στην οικογένειά του απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια».
