Λίγα πράγματα στον κόσμο είναι πιο άμεσα αναγνωρίσιμα από τα barcodes. Εξάλλου, οι γραμμωτοί κώδικες είναι παντού γύρω μας — περισσότεροι από 6 δισεκατομμύρια σαρώνονται κάθε μέρα.
Βρίσκονται στα βιβλία που αγοράζουμε και στα πακέτα που προσγειώνονται στα σπίτια μας, κι έχουν γίνει πια μέρος της καθημερινότητάς μας.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι η ιστορία αυτού του τόσο οικείου παγκόσμιου κώδικα;
Η ιστορία του barcode όπως το ξέρουμε ξεκίνησε το 1949, όταν ο Joseph Woodland και ο Bernard Silver υπέβαλαν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τον πρώτο γραμμωτό κώδικα. Αυτό το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας περιέγραφε τη βασική δομή της χρήσης ζευγών γραμμών για την αναπαράσταση αριθμών που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι τις μέρες μας.
Ο Woodland και ο Silver αρχικά αγωνίστηκαν για να κάνουν τις εταιρείες να ενδιαφερθούν για την εφεύρεσή τους. Αλλά η τύχη του barcode άρχισε να αλλάζει το 1960, όταν ο μηχανικός και φυσικός Theodore H. Maiman κατασκεύασε το πρώτο λειτουργικό λέιζερ, το οποίο κατέστησε δυνατή τη γρήγορη αποκωδικοποίηση της γραμμής ενός γραμμικού κώδικα.
Λίγο αργότερα, το 1967, η βιομηχανία σιδηροδρόμων εφάρμοσε το Kartrak, το οποίο ήταν το πρώτο επίσημο σύστημα barcode στον κόσμο. Οι γραμμωτοί κώδικες Kartrak αναπτύχθηκαν για να αναγνωρίζουν αυτόματα τα σιδηροδρομικά βαγόνια καθώς περνούσαν από σαρωτές, αλλά χρησιμοποιούσαν ένα σχέδιο γραμμών διαφορετικών χρωμάτων που μοιάζει περισσότερο με ένα έργο μοντέρνας τέχνης παρά με τους γραμμωτούς κώδικες που χρησιμοποιούμε σήμερα.
Το σύστημα Kartrak δυσκολεύτηκε από την αρχή, αφού δεν ήταν τόσο ακριβές όσο ήλπιζαν οι άνθρωποι. Έτσι, σταμάτησε να χρησιμοποιείται στη δεκαετία του 1970. Παρά το γεγονός ότι είναι ο πρώτος γραμμωτός κώδικας που υιοθετήθηκε επίσημα από μια βιομηχανία, το πολύχρωμο σχέδιο του συμβόλου Kartrak είναι πλέον απλώς μια υποσημείωση στην ιστορία.
Περίπου την ίδια εποχή που κυκλοφόρησε το Kartrak, η βιομηχανία τροφίμων έθεσε σε κίνηση μια αλυσίδα γεγονότων που τελικά οδήγησαν στον γραμμωτό κώδικα που γνωρίζουμε σήμερα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, τα καταστήματα ξεκίνησαν πιλοτικά έργα γραμμωτού κώδικα που χρησιμοποιούσαν διαφορετικούς τύπους συμβόλων.
Ένα από τα σύμβολα ήταν ο αρχικός γραμμωτός κώδικας bull’s-eye, ο οποίος μέχρι τότε ανήκε στην εταιρεία RCA (Radio Corporation of America), επειδή είχε αγοράσει τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας. Όμως πολλά καταστήματα χρησιμοποιούσαν σύμβολα που είχαν αναπτυχθεί από άλλες εταιρείες. Τότε, η βιομηχανία συνειδητοποίησε πως αυτή η περίοδος ανεξέλεγκτου πειραματισμού δεν μπορούσε να συνεχιστεί.
Οι γραμμωτοί κώδικες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως τρόπος αυτοματοποίησης του αποθέματος και της ολοκλήρωσης αγοράς μόνο εάν όλοι στον κλάδο των παντοπωλείων συμφωνούσαν να χρησιμοποιούν το ίδιο σύμβολο. Διαφορετικά, το σύστημα θα ήταν υπερβολικά περίπλοκο και ακριβό. Έτσι, το 1971, η βιομηχανία σχημάτισε μια επιτροπή επιφορτισμένη με την ανάπτυξη ενός βιομηχανικού προτύπου δεδομένων και την επιλογή ενός μόνο συμβόλου στο οποίο θα συμφωνούσαν όλα τα καταστήματα.
Η επιτροπή έπρεπε να επιλέξει το σύμβολο και τότε ήταν που ξεκίνησε πραγματικά το δράμα…
Η RCA ήταν η ισχυρότερη μεταξύ των επτά φιναλίστ. Ο bull’s-eye barcode, τελικά, ήταν το αρχικό σύμβολο γραμμωτού κώδικα και η RCA ήταν μια εταιρεία που είχε επενδύσει σημαντικούς πόρους για την ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Ο κύριος ανταγωνισμός της RCA ήρθε από μια εταιρεία που μπήκε αργότερα στη μάχη για την κυριαρχία του barcode. Αυτή δεν ήταν άλλη από την IBM, με το σύμβολο που εφευρέθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 από τον George Laurier.
Μεταξύ 1971 και 1973, η επιτροπή δοκίμασε εκτενώς τους επτά φιναλίστ και συναντήθηκε πολλές φορές για να συζητήσει την πορεία προς τα εμπρός. Σε όλη τη διαδικασία, η RCA και η IBM παρέμειναν οι πρωτοπόροι, και σε μια κάπως ειρωνική ανατροπή, ο Joseph Woodland – ο «πατέρας του γραμμωτού κώδικα» και εφευρέτης του συμβόλου bull’s-eye – υποστήριξε τελικά το σύμβολο της IBM έναντι της δικής του εφεύρεσης.
Συνειδητοποιώντας ότι το σύμβολό της μπορεί να μην επιλεχθεί, η RCA άρχισε να πιέζει την επιτροπή και απείλησε να αποχωρήσει εντελώς από τη βιομηχανία γραμμωτού κώδικα εάν το bull’s-eye τους δεν κυριαρχήσει ως πρότυπο.
Τον Μάρτιο του 1973, η επιτροπή έλαβε την τελική της απόφαση. Στην τελευταία της συνεδρίαση, επέλεξε το σύμβολο της IBM παρά τις ανησυχίες ότι, για να παραθέσουμε τα λόγια του ιστορικού Stephen Brown, «επιλέγοντας το υπερτετράγωνο σύμβολο αντί για το bull-eye, η Επιτροπή μπορεί να επιβράδυνε δραματικά τον ρυθμό υλοποίησης» λόγω της πίεσης από την RCA.
Το σύμβολο της IBM έγινε το βιομηχανικό πρότυπο και ο πρώτος γραμμωτός κώδικας Universal Product Code σαρώθηκε σε ένα παντοπωλείο στο Τρόι του Οχάιο, στις 26 Ιουνίου 1974. Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύμβολο της IBM που επέλεξε η επιτροπή εξακολουθεί να είναι ισχυρό 50 χρόνια αργότερα. Οι γραμμωτοί κώδικες που σαρώνετε σε ένα παντοπωλείο είναι ουσιαστικά οι ίδιοι γραμμικοί κώδικες που θα είχε σαρώσει κάποιος τη δεκαετία του 1970.
Το σχέδιο γραμμωτού κώδικα που επέλεξαν έγινε μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες του καπιταλισμού και έχει εμπνεύσει σχέδια κτιρίων αρχιτεκτόνων, συμβολίζει τη δυστοπική συμμόρφωση στην επιστημονική φαντασία, έχει γίνει ένα δημοφιλές τατουάζ και έχει εμπνεύσει ακόμη και διαδικτυακές κοινότητες θαυμαστών.
Αλλά το σχέδιο που άλλαξε τον κόσμο έφτασε εντυπωσιακά κοντά στο να είναι ένα ξεχασμένο κομμάτι της ιστορίας. Αν μερικά στελέχη της επιτροπής είχαν ψηφίσει διαφορετικά, μπορεί να κινούμασταν σε έναν κόσμο γεμάτο με μάτια ταύρου…
*Με πληροφορίες από CNN
