Αν και λίγα τεχνολογικά μέσα αντέχουν στο χρόνο, το κινητό είναι εδώ, ισχυρότερο από ποτέ, κι ας έγινε κιόλας 50 ετών. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μικρή αυτή συσκευή μας επηρεάζει. Τι παιχνίδια παίζει όμως με το μυαλό μας;
Σύμφωνα με άρθρο του BBC, πρόσφατη έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι οι ενήλικες κοιτούν τα κινητά τους, κατά μέσο όρο, 344 φορές την ημέρα. Αν κάνουμε τον υπολογισμό αυτό σημαίνει μια φορά ανά 4 λεπτά. Και συνήθως δε μένουμε στο κοίταγμα. Οι περισσότεροι μπορεί να θέλουν απλά να δουν για παράδειγμα τι ώρα είναι, αλλά αφού κάνουν την κίνηση το πιθανότερο είναι να μπουν στον πειρασμό να ρίξουν μια ματιά στα e-mail τους ή τα social media.
Φυσικά, με την εξέλιξη της τεχνολογίας έχει αυξηθεί και η χρήση του κινητού, αφού πλέον είναι ένα μέσο που μπορεί να εξυπηρετήσει κάθε μας ανάγκη. Αυτή όμως είναι και η παγίδα, διότι έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Όσο περισσότερα μπορεί να μας προσφέρει ταυτόχρονα η συσκευή μας, τόσο περισσότερο την κοιτάζουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμα κι όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο. Η επαφή μας με μια συνεχή εικόνα από οτιδήποτε (αληθινό ή ψεύτικο) μας βάζει σε μια διαρκή σκέψη που σε άλλες συνθήκες δε θα υπήρχε.
Η κοινωνική μας εξάρτηση απ’ το κινητό τηλέφωνο συνεχώς γίνεται μεγαλύτερη, όπως όλοι γνωρίζουμε. Όπως είναι λογικό, αυτό επηρεάζει, εκτός των άλλων, και το μυαλό μας. Η διαρκής ανάγκη να τσεκάρουμε το κινητό μας οδηγεί σε μια κατάσταση όπου κάνουμε για μεγάλο διάστημα πολλά πράγματα ταυτόχρονα.
Το λεγόμενο «multitasking» έχει αποδειχθεί ότι έχει αρνητικές συνέπειες στη μνήμη και την απόδοσή μας. Ένα από τα πιο επικίνδυνα παραδείγματα είναι η χρήση κινητού κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Όπως φάνηκε σε σχετική έρευνα, η ομιλία στο κινητό μειώνει σημαντικά την ικανότητα των αντανακλαστικών του οδηγού. Κάτι λιγότερο γνωστό είναι ότι ακόμα και ο ήχος της ειδοποίησης που λαμβάνουμε στο κινητό συμβάλλει στο να έχουμε λιγότερη ικανότητα συγκέντρωσης και προσήλωσης σε ό,τι κάνουμε. Και δεν είναι μόνο αυτά.
Σε πιο πρόσφατη μελέτη, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να τοποθετήσουν τα κινητά τους δίπλα τους, μέσα στις τσάντες τους ή στο διπλανό δωμάτιο. Στη συνέχεια, τους ζητήθηκε να συμπληρώσουν κάποια τεστ σχετικά με τις ικανότητες που έχουν στη μνήμη, την επίλυση προβλημάτων και τη συγκέντρωση. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως όσοι είχαν τα κινητά τους στο διπλανό δωμάτιο σημείωσαν με διαφορά καλύτερες επιδόσεις απ’ όσους τα είχαν πιο κοντά τους.
Όπως αποδεικνύεται από τ’ αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας, ο μόνος τρόπος να μην αποσπάται η προσοχή μας όταν κάνουμε κάτι είναι να μην έχουμε το κινητό κοντά μας. Αυτό είναι το κακό νέο. Υπάρχουν όμως, περιέργως, και κάποια θετικά στοιχεία που συνδέονται με την «εξάρτηση» απ’ το κινητό.
Για παράδειγμα, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η εξάρτηση απ’ το κινητό επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε έδειξε πως ίσως συμβαίνει το αντίθετο. Στο πείραμα μνήμης που επέλεξαν οι μελετητές, οι μισοί συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν βοηθητικά σημειώσεις επάνω στην οθόνη, ενώ οι υπόλοιποι έπρεπε να λειτουργήσουν αποκλειστικά με τη μνήμη τους. Η χρήση της ψηφιακής υπενθύμισης βοήθησε τους συμμετέχοντες, οι οποίοι τελικώς θυμήθηκαν όχι μόνο αυτά για τα οποία είχαν κρατήσει κάποια σημείωση, αλλά και όλα τα υπόλοιπα. Αυτό συνέβη, όπως εξηγούν οι ερευνητές, επειδή σε όσους σημείωσαν αυτά που θεωρούσαν σημαντικά στη συσκευή τους, ο εγκέφαλος είχε την «ασφάλεια» να μπορέσει να θυμηθεί και τα μικρότερης σημασίας πράγματα που ζητήθηκαν.
Το συμπέρασμα; Η χρήση του κινητού σαν εργαλείο «multitasking» σίγουρα δε μας προσφέρει μεγαλύτερη παραγωγικότητα, όπως πολλοί νομίζουν, όμως η σωστή του χρήση μπορεί να έχει και θετικά αποτελέσματα στη μνήμη μας.
