Το χαμόγελο μεταδίδεται και κολλάει σαν τη γρίπη, όπως λένε πολλοί. Δεν είναι όμως μόνο τα θετικά συναισθήματα που έχουν αυτή τη δυνατότητα. Μια όχι και τόσο καλή διάθεση σ’ ένα άτομο έχει δυστυχώς ακριβώς την ίδια δύναμη να μας επηρεάσει.
Όλοι έχει τύχει να αισθανθούμε γεμάτοι ενέργεια και καλή διάθεση μετά από μια ευχάριστη συναναστροφή, κι εξαντλημένοι όταν ο απέναντί μας δεν είναι ιδιαίτερα καλοδιάθετος κι ευχάριστος.
Η Pilar Jericó εξηγεί στο άρθρο της για την El País English γιατί μας συμβαίνει αυτό. Όπως αναφέρει, «ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Σημαντικό μέρος όλων μας είναι όχι μόνο να διακρίνουμε πως νιώθουν οι άλλοι, αλλά και να επηρεαζόμαστε απ’ αυτό». Για το λόγο αυτό, βρισκόμαστε σε μια συνεχή διαδικασία όπου δίνουμε και παίρνουμε διαθέσεις κι αισθήματα ο ένας απ’ τον άλλο.
Το μυαλό μας εντοπίζει αμέσως τις εκφράσεις του προσώπου και τις αντιδράσεις των άλλων, για να καταλάβει τι συμβαίνει και ν’ αντιδράσει κατάλληλα. Όπως είναι λογικό, για παράδειγμα, σε μια προσπάθεια να πλησιάσουμε μια ομάδα ανθρώπων, ίσως απομακρυνθούμε βλέποντας ότι υπάρχει ένταση. Αντίθετα, αν παρατηρήσουμε πως η διάθεση είναι θετική, είναι πιθανότερο να νιώσουμε κι εμείς πιο άνετα και να ενταχθούμε.
Ένα συχνό φαινόμενο, επίσης, είναι η προσπάθεια «μίμησης» της συμπεριφοράς των υπολοίπων, αφού έτσι θεωρούμε ότι θα γίνουμε πιο εύκολα μέρος μιας ομάδας. Αν και το συναντάμε κυρίως στα παιδιά και τους εφήβους ως αναγκαία πρακτική για την κοινωνικοποίησή τους, η ιδέα της ένταξής μας μέσω της μίμησης μας ακολουθεί σ’ όλη μας τη ζωή. Άρα, και μέσω της αντιγραφής μιας συμπεριφοράς, εντάσσουμε ουσιαστικά το μυαλό μας στο να φερθεί όπως ο διπλανός, πράγμα που προϋποθέτει να έχουμε λάβει το εκάστοτε συναίσθημα.
Οι βασικές επαφές μας στην καθημερινότητα αφορούν κυρίως άτομα απ’ το κοντινό μας περιβάλλον, την οικογένεια, τους φίλους, τους συναδέλφους κλπ. Μια θετική κουβέντα μαζί τους μπορεί να φτιάξει τη μέρα μας, όσο μπορεί να μας τη χαλάσει μια ανάλογη συζήτηση αρνητικής διάθεσης. Πράγματι, λοιπόν, η διάθεση μοιάζει μ’ έναν ιό που μεταδίδεται απ’ τον ένα στον άλλο.
Δε μας επηρεάζει, όμως, μόνο το κοντινό μας περιβάλλον, όπως πολλοί νομίζουν. Σχετική έρευνα σε 680.000 χρήστες του Facebook και τη ροή ειδήσεων στα προφίλ τους, απέδειξε το κατά πόσο είναι δυνατό να μας αλλάξουν διάθεση όσα γίνονται ακόμα και μακριά μας. Όσα προφίλ γέμισαν θετικές ειδήσεις, κοινοποίησαν στη συνέχεια θετικές ειδήσεις. Απ’ την άλλη μεριά, όσοι είδαν αρνητικές ειδήσεις στη ροή τους, ανάλογα επηρεασμένοι, κοινοποίησαν δημοσιεύσεις με όχι και τόσο ευχάριστο περιεχόμενο. Και στις δύο περιπτώσεις, οι χρήστες πήραν τα συναισθήματα που τους μεταφέρθηκαν και τα έδωσαν πίσω στους φίλους τους που είδαν τις κοινοποιήσεις που έκαναν.
Το ίδιο φαινόμενο έχει παρατηρηθεί και σε παρόμοια έρευνα στη χρήση του YouTube. Οι επιστήμονες βρίσκονται τώρα σε ανάλογη διερεύνηση του πως μας επηρεάζει η νέα ραγδαία αναπτυσσόμενη τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης.
Η διαδικασία αυτή της συνεχώς μεταβαλλόμενης διάθεσης ανάλογα με τα ερεθίσματά μας συμβαίνει κατά κύριο λόγο υποσυνείδητα. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που περνούν απ’ το χέρι μας και μπορούν να μας βοηθήσουν ώστε να μην επηρεαζόμαστε περισσότερο απ’ όσο πρέπει, για δικό μας καλό.
Πάνω απ’ όλα είναι το να μάθουμε να φροντίζουμε τους εαυτούς μας. Η σωστή διατροφή και ο καλός ύπνος μας βοηθούν στο να πάψει να μας επηρεάζει υπερβολικά η διάθεση των άλλων, λένε οι επιστήμονες. Τονίζουν, επίσης, ότι η γαλήνη είναι εξίσου δυνατή με τ’ αρνητικά συναισθήματα, απλώς πρέπει να την «προπονήσουμε» για να μας δώσει τα μέγιστα αποτελέσματα.
Ό,τι και να κάνουμε, πάντως, πρέπει να θυμόμαστε πως όλοι οι άνθρωποι έχουμε «μεταδοτική» διάθεση. Αρκεί να μάθουμε πως ν’ αναγνωρίζουμε την αρνητική ενέργεια στους εαυτούς μας και να την ελέγχουμε. Μπορούμε ακόμα και να μπούμε σε «καραντίνα» όποτε χρειάζεται, για να βοηθήσουμε να μην «εξαπλωθεί» και στους γύρω μας η κακή μας ενέργεια.
