Στις Βρυξέλλες, το σενάριο προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Η ιδέα μιας ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ το 2027, που συζητείται στο πλαίσιο αμερικανικής πρότασης για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία, θεωρείται ευρέως μη ρεαλιστική από ευρωπαϊκούς θεσμούς. «Το 2027; Είναι μεθαύριο», σχολίασε χαρακτηριστικά αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνοψίζοντας το κυρίαρχο κλίμα.
Σύμφωνα με αρκετές διπλωματικές πηγές της ΕΕ, το χρονοδιάγραμμα αυτό περιλαμβάνεται στις αμερικανικές συζητήσεις γύρω από ένα σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία. Ωστόσο, ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της διεύρυνσης στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τοποθετούσαν μέχρι σήμερα την ένταξη, στην καλύτερη περίπτωση, γύρω στο 2030.
Η επίσπευση μιας τόσο σύνθετης διαδικασίας θα είχε σοβαρές συνέπειες, από το κράτος δικαίου έως την ισορροπία των αγροτικών και δημοσιονομικών πολιτικών της Ένωσης.
Το βέτο του Όρμπαν ως βασικό εμπόδιο
Στον πυρήνα του αδιεξόδου βρίσκεται η Ουγγαρία. Η ενταξιακή διαδικασία απαιτεί ομοφωνία και των 27 κρατών-μελών σε κάθε στάδιό της, όμως ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν έχει παγώσει de facto τη διαδικασία.
Ο Ούγγρος ηγέτης, που διατηρεί στενές σχέσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, υποστηρίζει ότι η ένταξη της Ουκρανίας «θα κατέστρεφε» την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χωρίς το πράσινο φως της Βουδαπέστης, καμία πρόοδος δεν μπορεί να σημειωθεί.
«Οι Αμερικανοί θα αποφασίσουν για εμάς», σχολίασε ειρωνικά Ευρωπαίος διπλωμάτης αναφερόμενος στο ενδεχόμενο ένταξης τον Ιανουάριο του 2027. «Αλλά χρειάζεται και πολιτική βούληση για διεύρυνση — και αυτή δεν υπάρχει», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας την κόπωση που επικρατεί σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ασαφή σύνορα και οικονομικό σοκ
Πέρα από το ουγγρικό βέτο, μια ταχεία ένταξη εγείρει εκρηκτικά ερωτήματα. Πώς θα μπορούσε η ΕΕ να ενσωματώσει έναν αγροτικό κολοσσό όπως η Ουκρανία χωρίς να αποσταθεροποιηθεί η ενιαία αγορά, τη στιγμή που αγρότες στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Πολωνία καταγγέλλουν ήδη αθέμιτο ανταγωνισμό; Πώς μπορεί να απαιτηθεί πλήρης συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά κριτήρια κράτους δικαίου από μια χώρα που βρίσκεται ακόμη σε πόλεμο;
«Πώς θα προετοιμαστεί η Ουκρανία όταν δεν έχει καν σαφώς καθορισμένα σύνορα;», διερωτήθηκε διπλωμάτης της ΕΕ, αναφερόμενος στα εδάφη που διεκδικεί ή έχει προσαρτήσει η Ρωσία.
Για τον Λούκας Μάτσεκ, ειδικό σε θέματα διεύρυνσης στο Ινστιτούτο Ζακ Ντελόρ, όσοι προβάλλουν το 2027 «δεν έχουν θέσει ούτε το ένα χιλιοστό των κρίσιμων ερωτημάτων». Υπό τις παρούσες συνθήκες, μια τέτοια ένταξη είναι «εντελώς μη ρεαλιστική», εκτός αν ανατραπεί πλήρως η λογική της ευρωπαϊκής διαδικασίας, με την ένταξη να προηγείται των καθιερωμένων σταδίων.
Μια τέτοια προσέγγιση θα δημιουργούσε και ένα σοβαρό πολιτικό προηγούμενο: τι μήνυμα θα έστελνε στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων —Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Σερβία και Κόσοβο— που αναμένουν εδώ και χρόνια χωρίς σαφή προοπτική ένταξης;
Η ιστορία, τέλος, δείχνει πόσο άνισοι είναι οι χρόνοι ένταξης. Η Φινλανδία κατέχει το ρεκόρ ταχύτητας, με λιγότερα από τρία χρόνια από την αίτηση έως την ένταξη. Αντίθετα, η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες, με τη διαδικασία ουσιαστικά παγωμένη. Παραδείγματα που καθιστούν το 2027 για την Ουκρανία εξαιρετικά απίθανο.
