Η καλλιέργεια της κινόα, ενός φυτού υψηλής διατροφικής αξίας και χαμηλών εισροών, εισέρχεται σε νέα φάση ανάπτυξης για την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο.
Ήδη εκατοντάδες παραγωγοί από διάφορες περιοχές της Ελλάδας είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά την καλλιέργεια, αποκτώντας σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία.
Η ανταπόκριση των παραγωγών επιβεβαιώνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για εναλλακτικές και περιβαλλοντικά φιλικές καλλιέργειες.
Η κινόα χαρακτηρίζεται για την ικανότητά της να αναπτύσσεται χωρίς έντονες σημαντικές εισροές φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.
Αυτό το χαρακτηριστικό μειώνει το κόστος παραγωγής και συμβάλλει στη στήριξη του αγροτικού εισοδήματος, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία οι παραγωγοί αναζητούν καλλιέργειες με σταθερή απόδοση και χαμηλό ρίσκο.
Ο καθηγητής Δημήτρης Μπιλάλης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρει ότι μέσα από πολυετή έρευνα, που ξεκινά από το 2011, η ομάδα του Πανεπιστημίου μελετά συστηματικά την προσαρμογή της κινόα στις ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες.
Η επιλογή ποικιλιών με ανθεκτικότητα ασθένειες και έντομα, καθώς και η έμφαση στη στρεμματική απόδοση και την ποιότητα, δημιουργούν ένα σταθερό υπόβαθρο για την
περαιτέρω ανάπτυξη της καλλιέργειας.
Σύμφωνα με τον κ. Μπιλάλη «ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα της κινόα είναι η προσαρμοστικότητά της σε δύσκολες κλιματικές συνθήκες. Το φυτό παρουσιάζει
αξιοσημείωτη αντοχή στην ξηρασία, γεγονός που το καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικό σε περιοχές με μειωμένη διαθεσιμότητα νερού ή με αυξημένες θερμοκρασίες.
Επιπλέον, μπορεί να αποδώσει ικανοποιητικά ακόμη και σε εδάφη με υψηλή αλατότητα ή σε άγονα εδάφη, προσφέροντας λύσεις για περιοχές όπου παραδοσιακές καλλιέργειες δυσκολεύονται να επιβιώσουν. Η συμβολή της κινόα στην προσαρμογή της γεωργίας στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι ουσιαστική. Η εισαγωγή καλλιεργειών που απαιτούν λιγότερο νερό και λιγότερα χημικά σκευάσματα αποτελεί στρατηγική επιλογή για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη του αγροτικού τομέα».
Πού βρίσκεται σήμερα η καλλιέργεια
Η συγκομιδή πραγματοποιείται το καλοκαίρι, με αποδόσεις που σε πειραματικά αγροτεμάχια φτάνουν τα 250–300 κιλά το στρέμμα.
Παράλληλα, η ζήτηση για κινόα στην αγορά αυξάνεται σταθερά, τόσο από την εγχώρια βιομηχανία τροφίμων όσο και από εξαγωγικές επιχειρήσεις. Η ένταξή της σε συμβολαιακά σχήματα δίνει πρόσβαση στους παραγωγούς σε μια σίγουρη αγορά.
Πέρα από τη Θεσσαλία, όπου συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής, καλλιέργειες έχουν δοκιμαστεί και σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, με ενθαρρυντικά αλλά ακόμη πειραματικά αποτελέσματα.
Ωστόσο, η έλλειψη ισχυρής μεταποιητικής βάσης στη χώρα οδηγεί μέρος της παραγωγής να κατευθύνεται στο εξωτερικό για καθαρισμό και τυποποίηση, αφήνοντας ένα κενό στην εγχώρια αλυσίδα αξίας.
Πού καλλιεργείται και τι αποδόσεις δίνει
Η καλλιέργεια της κινόα δείχνει ενδιαφέρον οικονομικό προφίλ. Ο σπόρος κοστίζει περίπου 7–10 ευρώ το κιλό και χρειάζονται 3–5 κιλά ανά στρέμμα, ανεβάζοντας το κόστος σπόρου στα 25–40 ευρώ. Μαζί με τις καλλιεργητικές εργασίες, το συνολικό κόστος παραγωγής κυμαίνεται στα 60–90 ευρώ το στρέμμα.
Οι αποδόσεις ποικίλλουν, με εμπορικές καλλιέργειες να δίνουν από 200 έως και 350 κιλά το στρέμμα, ανάλογα με τις συνθήκες.
Στη συμβολαιακή γεωργία, η τιμή παραγωγού κυμαίνεται από 0,80 έως 1,20 ευρώ το κιλό, πράγμα που σημαίνει ότι τα ακαθάριστα έσοδα για έναν παραγωγό μπορεί να φτάσουν τα 240–360 ευρώ το στρέμμα.
Συγκριτικά με σιτάρι ή καλαμπόκι, η κινόα έχει υψηλότερη δυναμική κέρδους, αλλά και μεγαλύτερο ρίσκο λόγω ασταθών αποδόσεων και έλλειψης σταθερής αγοράς.
Η φετινή συγκομιδή κινόα ολοκληρώθηκε στη Θεσσαλία, όπου συγκεντρώνεται και το μεγαλύτερο μέρος της καλλιέργειας.
Οι αποδόσεις κυμάνθηκαν γύρω στα 250–300 κιλά το στρέμμα, με διαφοροποιήσεις ανάλογα με την περιοχή και τις καλλιεργητικές πρακτικές.
Το εισόδημα για τους παραγωγούς θεωρείται ανταγωνιστικό σε σχέση με καλλιέργειες όπως το σιτάρι και το βαμβάκι, κυρίως λόγω της υψηλότερης τιμής παραγωγού.
Αγορά, ζήτηση και συμβολαιακή γεωργία
Η ζήτηση για κινόα στην Ελλάδα αυξάνεται, κυρίως μέσα από την αγορά προϊόντων υγιεινής διατροφής και τις εξαγωγικές δυνατότητες.
Καθοριστικό ρόλο παίζει η συμβολαιακή γεωργία, με εταιρείες τροφίμων και τυποποίησης να προσφέρουν συμβόλαια σε παραγωγούς κυρίως στη Θεσσαλία και στη Θράκη.
Τα συμβόλαια εξασφαλίζουν απορρόφηση του προϊόντος και σταθερή τιμή, μειώνοντας τον κίνδυνο.
Ωστόσο, ένα από τα εμπόδια στην αλυσίδα αξίας είναι η μεταποίηση. Ο σπόρος κινόα πρέπει να καθαριστεί από σαπωνίνες, διαδικασία που απαιτεί ειδικό εξοπλισμό.
Στη χώρα μας οι διαθέσιμες μονάδες είναι περιορισμένες, με αποτέλεσμα μέρος της παραγωγής να χρειάζεται συνεργασίες με εξωτερικές εγκαταστάσεις ή ακόμη και εξαγωγή για επεξεργασία.
