Περισσότερους από 65 ισχυρούς σεισμούς άνω των 7,4 Ρίχτερ έχει «βιώσει» η Αγία Σοφία, αυτό το αριστούργημα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής που στεγάζεται στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης.
Από την ανέγερσή της μέχρι σήμερα και παρά την εντονότατη σεισμική δραστηριότητα, η Αγία Σοφία έχει σταθεί όρθια για σχεδόν 1.500 χρόνια, παραμένοντας ένα από τα πιο ανθεκτικά μνημεία στον κόσμο.
Ο ναός ήταν γεμάτος κόσμο την ώρα του χτεσινού, ισχυρού σεισμού. Μπορεί οι τουρίστες να έσπευσαν να εγκαταλείψουν την εκκλησία και να βγουν στον ανοιχτό χώρο, όπως όμως λένε οι μελετητές του, ακόμη κι αν συμβούν 7,5 Ρίχτερ, η Αγία Σοφία ίσως θα είναι το μοναδικό κτίσμα στην Κωνσταντινούπολη, που θα μείνει όρθιο.
Τι την κρατά όρθια στο χρόνο
Όμως τί είναι αυτό που επιτρέπει στην Αγία Σοφία να αντέχει στις έντονες δονήσεις του εδάφους; Η απάντηση κρύβεται στην μοναδική κατασκευή της, που συνδυάζει καινοτόμα υλικά και αρχιτεκτονική τεχνογνωσία. Το οικοδομικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε στον τρούλο της Αγίας Σοφίας είναι 97% παρόμοιο με εκείνο που βρέθηκε στα ιστορικά κτίρια της Ρόδου, με βασικό συστατικό ένα πυρίμαχο τούβλο το οποίο είναι ελαφρύτερο από τα συνηθισμένα και αντέχει στους σεισμούς.
Η λάσπη που χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή περιείχε ημιαποκρυσταλλοποιημένο υλικό, το οποίο έχει την ικανότητα να απορροφά την ενέργεια του σεισμού, μειώνοντας έτσι τη ζημιά.
Μάλιστα, η καθηγήτρια του ΕΜΠ, κυρία Τόνια Μωροπούλου, η οποία συμμετείχε στην επιστημονική έρευνα, αναφέρει ότι πριν από τον σεισμό του 1999 είχε ήδη επιβεβαιωθεί ότι η σύνθεση των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της Αγίας Σοφίας ήταν ικανή να αντέξει σε μεγάλους σεισμούς.
Ο εντυπωσιακός τρούλος
Η Αγία Σοφία διαθέτει έναν εντυπωσιακό τρούλο με διάμετρο 31 μέτρων, ο οποίος δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται πάνω από το κτίριο, λόγω των παραθύρων που υπάρχουν γύρω από τη βάση του. Η στατική του αριστουργηματική υποστήριξη οφείλεται στους τέσσερις τεράστιους πεσσούς που στηρίζουν τα τέσσερα μεγάλα τόξα, τα οποία με τη σειρά τους στηρίζουν τον τρούλο. Οι πεσσοί απέχουν μεταξύ τους 30 μέτρα, ενώ τα φορτία και οι συνδέσεις έχουν σχεδιαστεί με έναν εξαιρετικά έξυπνο τρόπο, καθιστώντας την Αγία Σοφία μια θαυματουργή μηχανική κατασκευή.
Μέτρα Προστασίας για το μέλλον
Η περιοχή της Κωνσταντινούπολης είναι γνωστή για τη σεισμική της δραστηριότητα, με τον ρήγμα να βρίσκεται μόλις 17 χιλιόμετρα από την Αγία Σοφία. Παρά την ανθεκτικότητα του μνημείου, οι αρχές συνεχώς εργάζονται για να διασφαλίσουν την επιβίωσή του σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού. Η αναστήλωση και ενίσχυση των μιναρέδων, όπως ο μιναρές Beyazit II, είναι μεταξύ των έργων που αναλαμβάνονται για να ενισχυθεί η δομική σταθερότητα του μνημείου. 
Σύμφωνα με τον Τούρκο αρχιτέκτονα κ. Σαρί, τα έργα για την αποκατάσταση και συντήρηση του μνημείου περιλαμβάνουν την απομάκρυνση του μόλυβδου και του τσιμέντου από τους θόλους, οι οποίοι είναι οι πρώτοι που θα εξυγιανθούν προτού προχωρήσουν οι εργασίες στο εσωτερικό του κτιρίου. Η διαχείριση της υγρασίας, η οποία προέρχεται από την έντονη ροή επισκεπτών και την ανθρώπινη αναπνοή, αποτελεί επίσης έναν σημαντικό παράγοντα στη διαδικασία συντήρησης.
Αγία Σοφία: Σημείο αναφοράς στην ιστορία της ανθρώπινης αρχιτεκτονικής και μηχανικής
Ένα κτίριο ηλικίας 1486 ετών δεν μπορεί παρά να είναι ευάλωτο στην πάροδο του χρόνου, ωστόσο, η Αγία Σοφία συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς στην ιστορία της ανθρώπινης αρχιτεκτονικής και μηχανικής. Αντιμετωπίζοντας αμέτρητους σεισμούς και τη φυσική φθορά, η Αγία Σοφία παραμένει ένα από τα πιο ανθεκτικά μνημεία στον κόσμο, με την υπόσχεση ότι οι μελλοντικές γενιές θα συνεχίσουν να την θαυμάζουν και να τη διατηρούν.
Οι ενέργειες προστασίας και συντήρησης συνεχίζονται, και το μνημείο, παρά τις προκλήσεις του χρόνου και των φυσικών φαινομένων, παραμένει όρθιο και αμυνόμενο ενάντια στις απειλές του μέλλοντος.
Η μετατροπή της σε τζαμί το 2020 με απόφαση του Ερντογάν, έναν αιώνα σχεδόν μετά την λειτουργία της σε μουσείο από το 1934 επί Κεμάλ Ατατούρκ νέα προβλήματα έχει δημιουργήσει για το μνημείο
Ως αυτή τη στιγμή πληροφορίες για καταστροφές σε μνημεία από τον πρόσφατο σεισμό δεν έχουν αναφερθεί από την τουρκική πλευρά, είναι γνωστό όμως, ότι πέρα από τον αρχικό μεγάλο σεισμό και οι πολλαπλοί μετασεισμοί καταπονούν αυτά τα κτίσματα, που μετρούν αιώνες ζωής.
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yapılan analiz ve incelemeler neticesinde yapının ana kubbesinde güçlendirme çalışmalarına başlandı. pic.twitter.com/Rm5ru4pANn
— Sabah (@sabah) April 14, 2025
Πηγή: todaypress.gr
