Το εξωτερικό περίβλημα του εμβληματικού τρούλου της Αγίας Σοφίας θα αποσυναρμολογηθεί στο πλαίσιο ενός εκτεταμένου έργου συντήρησης του βυζαντινού ναού, που λειτουργεί από το 2020 ως τζαμί.
Το σχέδιο για τη συντήρηση και αποκατάσταση της Αγίας Σοφίας μπαίνει σε μια εξαιρετικά κρίσιμη φάση, καθώς προβλέπεται η αποσυναρμολόγηση του εμβληματικού τρούλου του ναού. Οι εργασίες, που ξεκίνησαν πέρυσι, θεωρούνται απαραίτητες για την ασφάλεια και τη διατήρηση του μνημείου.
Σεβασμός στην ιστορική αυθεντικότητα
Οι Τούρκοι ειδικοί δεσμεύονται να διατηρήσουν ανέπαφα τα μοναδικά ψηφιδωτά του εσωτερικού και να επικεντρωθούν αποκλειστικά στην εξωτερική πλευρά του τρούλου. Παράλληλα, η διεθνής επιτροπή της UNESCO, δεδομένου του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, επιβλέπει αυστηρά την πρόοδο των έργων. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας δήλωσε ότι θα συνεργαστεί πλήρως με όλες τις αρμόδιες επιτροπές, διασφαλίζοντας την ιστορική αυθεντικότητα του μνημείου.
Ανακατασκευή με παραδοσιακές τεχνικές
Σύμφωνα με τον Αχμέτ Γκιουλέτς, μέλος της επιτροπής του τουρκικού Υπουργείου Πολιτισμού, οι εργασίες αποκατάστασης θα βασιστούν σε υλικά και τεχνικές της οθωμανικής εποχής, εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα και την ιστορική ακρίβεια του τρούλου. Οι ειδικοί κατέληξαν ότι, παρά τις προσπάθειες συντήρησης, η αποσυναρμολόγηση είναι πλέον αναγκαία λόγω των εκτεταμένων ζημιών.
Διεθνής επιτήρηση και ελληνική συμβολή
Το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, δεδομένου του διεθνούς χαρακτήρα του μνημείου. Από την αλλαγή χρήσης της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, οι φθορές αυξήθηκαν, καθιστώντας επείγουσα την ανάγκη για αποκατάσταση. Σε παλαιότερη επιστολή της προς τα κράτη-μέλη της UNESCO, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είχε υπογραμμίσει τη σημασία της προστασίας του μνημείου.
Η αρχή της κρίσης
Η ανάγκη για εντατικές εργασίες αναδείχθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, όταν δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Birgün έδειξε θραύσματα να αποσπώνται από τον τρούλο και να πέφτουν στο εσωτερικό του ναού. Η UNESCO, σε συνεργασία με το τουρκικό Υπουργείο Πολιτισμού, είχε ήδη προχωρήσει σε συστάσεις για τη συντήρηση, αλλά οι φθορές κατέστησαν αναπόφευκτη την αποσυναρμολόγηση του τρούλου.
Ψηφιακό αντίγραφο για το μέλλον
Για να εξασφαλιστεί η ακριβής ανακατασκευή του μνημείου, ακόμα και σε περίπτωση σεισμού, δημιουργήθηκε ένα ψηφιακό δίδυμο του τρούλου. Η τεχνολογία, εμπνευσμένη από τις εργασίες στη Νοτρ Νταμ, θα επιτρέψει τη λεπτομερή ανάλυση της κατάστασης του μνημείου. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν ελληνικές μελέτες και διατριβές.
Η ιστορία του μνημείου
Η Αγία Σοφία, χτισμένη το 360 μ.Χ. από τον Μέγα Κωνσταντίνο, έχει υποστεί πολλές καταστροφές και ανακατασκευές, με τη σημαντικότερη να πραγματοποιείται το 537 μ.Χ. από τον Ιουστινιανό. Ο τρούλος έχει επισκευαστεί πολλές φορές, με τις τελευταίες μεγάλες εργασίες να πραγματοποιούνται από τους αδελφούς Fossati το 1847.
Η αποσυναρμολόγηση του τρούλου αναμένεται να ξεκινήσει την άνοιξη, με στόχο τη διατήρηση και την προστασία ενός από τα πιο εμβληματικά μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς.
