Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξαν σε αυτό που χαρακτηρίζεται ως η μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στην ιστορία, έπειτα από συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν στη Σκωτία.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται περισσότερο για το πλαίσιο μιας συμφωνίας παρά για μια ολοκληρωμένη εμπορική συνθήκη, καθώς οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς.
Ωστόσο, τα βασικά σημεία που ανακοινώθηκαν από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δίνουν ενδείξεις για το ποιες ομάδες και ποιοι τομείς θα επωφεληθούν ή θα πληγούν περισσότερο.
Ακολουθεί η ανάλυση του BBC για τους νικητές και τους χαμένους της συμφωνίας:
Ντόναλντ Τραμπ – Νικητής
Αφού είχε υποσχεθεί νέες εμπορικές συμφωνίες με δεκάδες χώρες, ο Τραμπ μόλις εξασφάλισε την μεγαλύτερη από όλες.
Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, η ΕΕ φαίνεται να έχει παραχωρήσει περισσότερα. Η Capital Economics εκτιμά άμεση αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ της Ευρώπης κατά 0,5%.
Επιπλέον, δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια θα εισρεύσουν στα αμερικανικά δημόσια ταμεία μέσω των φόρων επί των εισαγωγών.
Ωστόσο, οι διθυραμβικοί τίτλοι υπέρ του Τραμπ ενδέχεται να μην κρατήσουν πολύ, εάν μια σειρά από οικονομικά στοιχεία που αναμένονται εντός της εβδομάδας δείξουν ότι ο ριζικός επανασχεδιασμός της αμερικανικής οικονομίας έχει αρνητικά αποτελέσματα.
Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό, την απασχόληση, την ανάπτυξη και την καταναλωτική εμπιστοσύνη θα δώσουν πιο καθαρή εικόνα για το αν οι δασμοί του Τραμπ προκαλούν τελικά όφελος ή ζημιά.
Αμερικανοί καταναλωτές – Χαμένοι
Οι απλοί Αμερικανοί ήδη δυσανασχετούν με την αύξηση του κόστους ζωής, και η νέα συμφωνία μπορεί να επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση αυξάνοντας τις τιμές των ευρωπαϊκών προϊόντων.
Αν και ο δασμός 15% δεν είναι τόσο υψηλός όσο αρχικά είχε προβλεφθεί, παραμένει σημαντικός και συνιστά μεγαλύτερο εμπόδιο απ’ ό,τι πριν από την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία.
Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται σε αγαθά τα οποία αγοράζονται από το εξωτερικό. Συνήθως αντιστοιχούν σε ποσοστό της αξίας του προϊόντος. Έτσι, ένας δασμός 15% σημαίνει ότι ένα προϊόν αξίας 100 δολαρίων που εισάγεται από την ΕΕ θα έχει επιπλέον φόρο 15 δολαρίων – αυξάνοντας το κόστος για τον εισαγωγέα στα 115 δολάρια.
Οι εταιρείες που φέρνουν ξένα προϊόντα στις ΗΠΑ πληρώνουν τον φόρο στο κράτος και συνήθως μετακυλούν μέρος ή το σύνολο του κόστους στους καταναλωτές.
Αγορές – Νικητές
Οι χρηματιστηριακές αγορές στην Ασία και την Ευρώπη σημείωσαν άνοδο τη Δευτέρα, μετά τη γνωστοποίηση του πλαισίου της συμφωνίας.
Σύμφωνα με το πλαίσιο, οι ΗΠΑ θα επιβάλουν δασμό 15% στα προϊόντα που εισάγονται από την ΕΕ. Αν και το ποσοστό είναι σημαντικό, είναι χαμηλότερο από αυτό που θα μπορούσε να ήταν, παρέχοντας παράλληλα κάποια βεβαιότητα στους επενδυτές.
Η συμφωνία «είναι σαφώς φιλική προς τις αγορές και θα προσδώσει περαιτέρω δυναμική στο ευρώ», δήλωσε ο Κρις Γουέστον από την αυστραλιανή χρηματιστηριακή Pepperstone στο AFP.
Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη – Χαμένη
Η συμφωνία πρέπει να εγκριθεί από όλα τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, τα οποία έχουν διαφορετικά συμφέροντα και επίπεδα εξάρτησης από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Ορισμένα κράτη-μέλη την έχουν υποδεχθεί με προσοχή, ενώ άλλα έχουν εκφράσει κριτική – υποδεικνύοντας ρήγματα στο μπλοκ, το οποίο αντιμετωπίζει και άλλες κρίσεις, όπως ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία.
Μεγάλη νίκη του Τραμπ, όχι όμως πλήρης ήττα για τις Βρυξέλλες
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού δήλωσε: «Είναι μια σκοτεινή ημέρα όταν μια συμμαχία ελεύθερων λαών, ενωμένων για να υπερασπιστούν κοινές αξίες και συμφέροντα, υποτάσσεται έτσι».
Τον πλαισίωσαν δύο ακόμη Γάλλοι υπουργοί, καθώς και ο Ούγγρος ηγέτης Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος σχολίασε πως ο Τραμπ «έφαγε τη φον ντερ Λάιεν για πρωινό».
Κατασκευαστές αυτοκινήτων στη Γερμανία – Χαμένοι
Ο δασμός για τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα που εισάγονται στις ΗΠΑ μειώθηκε σχεδόν στο μισό – από 27,5% σε 15%.
Τα αυτοκίνητα αποτελούν έναν από τους κορυφαίους εξαγωγικούς κλάδους της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Και ως ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων στην ΕΕ – χάρη σε VW, Mercedes και BMW – η Γερμανία παρακολουθούσε στενά τις εξελίξεις.
Ο ηγέτης της, Φρίντριχ Μερτς, υποδέχθηκε τη νέα συμφωνία θετικά, αν και παραδέχθηκε πως θα επιθυμούσε «περαιτέρω άρση των εμποδίων στο διατλαντικό εμπόριο».
Αντίστοιχα απαισιόδοξο ήταν και το μήνυμα της γερμανικής ένωσης αυτοκινητοβιομηχανίας VDA, η οποία προειδοποίησε ότι ακόμα και ο δασμός 15% «θα κοστίσει δισεκατομμύρια ετησίως στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία».
Αμερικανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων – Νικητές (και χαμένοι)
Ο Τραμπ επιχειρεί να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή οχημάτων. Οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έλαβαν ώθηση από την απόφαση της ΕΕ να μειώσει τον δασμό στα αμερικανικά αυτοκίνητα από 10% σε 2,5%. Θεωρητικά, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των πωλήσεων αμερικανικών οχημάτων στην Ευρώπη.
Ωστόσο, η συμφωνία δεν είναι παντού θετική για τις εγχώριες πωλήσεις. Κι αυτό λόγω του περίπλοκου τρόπου με τον οποίο κατασκευάζονται πολλά αμερικανικά αυτοκίνητα.
Πολλά από αυτά συναρμολογούνται στο εξωτερικό – σε Καναδά και Μεξικό – και ο Τραμπ τα επιβαρύνει με δασμό 25% κατά την εισαγωγή τους στις ΗΠΑ. Αυτό συγκρίνεται με το χαμηλότερο ποσοστό 15% που ισχύει για τα ευρωπαϊκά οχήματα. Έτσι, οι Αμερικανοί κατασκευαστές φοβούνται τώρα ότι θα δεχθούν ανταγωνιστική πίεση από τους Ευρωπαίους.
Ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία – Χαμένη
Υπάρχει σύγχυση γύρω από το ποιος θα είναι ο δασμός για τα ευρωπαϊκά φάρμακα που εισάγονται στις ΗΠΑ. Η ΕΕ θέλει αυτά να υπόκεινται στον χαμηλότερο δυνατό δασμό, για να ενισχυθούν οι πωλήσεις.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι τα φαρμακευτικά προϊόντα δεν καλύπτονται από τη συμφωνία της Κυριακής, σύμφωνα με την οποία ο δασμός για πολλά προϊόντα μειώθηκε στο 15%. Όμως η φον ντερ Λάιεν είπε ότι περιλαμβάνονται, και πηγή του Λευκού Οίκου επιβεβαίωσε το ίδιο στο BBC.
Όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, αποτελεί απογοήτευση για την ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία, η οποία αρχικά ήλπιζε σε πλήρη εξαίρεση από δασμούς. Ο κλάδος έχει μεγάλη έκθεση στην αμερικανική αγορά, χάρη σε προϊόντα όπως το Ozempic, ένα φάρμακο για τον διαβήτη τύπου 2 που παράγεται στη Δανία.
Το θέμα έχει αναδειχθεί ιδιαιτέρως στην Ιρλανδία, όπου τα κόμματα της αντιπολίτευσης τονίζουν τη σημασία του κλάδου και κατακρίνουν τη ζημιογόνο ασάφεια της συμφωνίας.
Αμερικανική ενέργεια – Νικήτρια
Ο Τραμπ δήλωσε ότι η ΕΕ θα αγοράσει ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων (περίπου 558 δισ. λιρών ή 638 δισ. ευρώ) από τις ΗΠΑ, επιπλέον μιας γενικής αύξησης των επενδύσεων στη χώρα ύψους 600 δισ. δολαρίων.
«Θα αντικαταστήσουμε το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο με μαζικές αγορές αμερικανικού LNG, πετρελαίου και πυρηνικών καυσίμων», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
Αυτό θα ενισχύσει περαιτέρω τη σύνδεση της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας με τις ΗΠΑ, τη στιγμή που η Ευρώπη έχει απομακρυνθεί από το ρωσικό αέριο μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία.
Αεροπορική βιομηχανία ΕΕ και ΗΠΑ – Νικήτρια
Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι ορισμένα «στρατηγικά προϊόντα» δεν θα υπόκεινται σε δασμούς, όπως τα αεροσκάφη και τα εξαρτήματά τους, κάποια χημικά προϊόντα και ορισμένα γεωργικά αγαθά.
Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες που κατασκευάζουν εξαρτήματα για αεροπλάνα θα μπορούν να εμπορεύονται ελεύθερα μεταξύ των δύο εμπορικών γιγάντων.
Πρόσθεσε επίσης ότι η ΕΕ ελπίζει να εξασφαλίσει επιπλέον συμφωνίες τύπου «μηδέν-για-μηδέν», ιδίως για κρασιά και οινοπνευματώδη, μέσα στις επόμενες ημέρες.
