Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να δημιουργήσει στρατηγικά αποθέματα τροφίμων, φαρμάκων, γεννητριών και πρώτων υλών, ώστε να ενισχύσει την ετοιμότητά της απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις όπως πανδημίες, φυσικές καταστροφές ή ακόμα και στρατιωτικές επιθέσεις.
Παρουσιάζοντας την Τετάρτη την πρώτη της ολοκληρωμένη πρόταση για δημιουργία αποθεμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα κράτη-μέλη να διατηρούν σε ετοιμότητα και άλλα κρίσιμα είδη, όπως συστήματα καθαρισμού νερού, εξοπλισμό επισκευής υποθαλάσσιων καλωδίων, drones και κινητές γέφυρες, χρήσιμες ακόμη και σε εμπόλεμες καταστάσεις.
Η νέα στρατηγική έρχεται σε συνέχεια των οδηγιών που είχαν εκδοθεί νωρίτερα φέτος, καλώντας τους πολίτες της Ε.Ε. να αποθηκεύουν τρόφιμα, νερό και βασικά είδη για τουλάχιστον 72 ώρες, ώστε να ανταπεξέλθουν σε ενδεχόμενη στρατιωτική επίθεση, φυσική καταστροφή ή εκτεταμένη διακοπή ρεύματος.
Η πανδημία COVID-19 αποκάλυψε σοβαρά κενά στην προετοιμασία των ευρωπαϊκών χωρών, όταν αρκετά κράτη-μέλη έσπευδαν να διασφαλίσουν μάσκες και ιατρικό εξοπλισμό για τον εαυτό τους, προκαλώντας ελλείψεις σε πιο ευάλωτες περιοχές. Η Επιτροπή εμπνέεται από χώρες όπως η Φινλανδία, η Εσθονία και η Τσεχία, που ήδη διατηρούν αποθέματα κρίσιμων πόρων.
Σύμφωνα με το σχέδιο, η Ε.Ε. θα πρέπει να καταρτίσει ενημερωμένες λίστες βασικών αγαθών, προσαρμοσμένες σε διαφορετικά σενάρια κρίσης. Έως το 2026, προβλέπεται η δημιουργία ευρωπαϊκού κέντρου για πρώτες ύλες και κρίσιμες προμήθειες, ενώ την ίδια χρονιά θα παρουσιαστεί κατάλογος φαρμάκων και ιατρικών τεχνολογιών που πρέπει να αποθηκευτούν ή να αγοραστούν κεντρικά.
Παράλληλα, η Επιτροπή σχεδιάζει τη διεύρυνση προγράμματος χρηματοδότησης, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για startups και μικρές εταιρείες που αναπτύσσουν καινοτόμα φάρμακα και τεχνολογίες. Ο προϋπολογισμός θα αυξηθεί στα 200 εκατ. ευρώ έως το 2027.
Μία ακόμα καινοτομία αφορά την ανάπτυξη συστήματος παρακολούθησης λυμάτων, το οποίο θα λειτουργεί ως «ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης» για μολυσματικές ασθένειες. Κατά την πανδημία, η ανάλυση λυμάτων αποδείχθηκε οικονομική και αξιόπιστη μέθοδος εκτίμησης υγειονομικού κινδύνου.
Η Ε.Ε. διαθέτει ήδη επιχειρησιακό εξοπλισμό, όπως αεροπλάνα και ελικόπτερα πυρόσβεσης, αεροπλάνα ιατρικών διακομιδών, κινητά νοσοκομεία και ιατρικό εξοπλισμό. Καθώς η περίοδος δασικών πυρκαγιών εντείνεται – με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις πυρκαγιές κοντά στη Μασσαλία την Τετάρτη – η Επιτροπή επισημαίνει την ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυση με ελαφρά αεροπλάνα και ελικόπτερα.
Η Επίτροπος Διαχείρισης Κρίσεων, Hadja Lahbib, δήλωσε: «Γνωρίζουμε τις απειλές που αντιμετωπίζουμε: υβριδικές επιθέσεις, μπλακ άουτ, ακραία καιρικά φαινόμενα, επιδημίες. Αυτές οι απειλές δεν είναι πια μακρινές. Γι’ αυτό φέρνουμε την ετοιμότητα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής άμυνας».
Η ανακοίνωση της νέας στρατηγικής έγινε λίγο μετά τη δήλωση της πρωθυπουργού της Δανίας, Mette Frederiksen, ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι η Ε.Ε. πρέπει να είναι έτοιμη να αμυνθεί έως το 2030, καθώς – όπως είπε – ο στρατιωτικός επανεξοπλισμός της Ρωσίας θα μπορούσε να την καταστήσει αξιόπιστη απειλή μέσα στα επόμενα δύο έως πέντε χρόνια.
