Σήμα κινδύνου για τα συστήματα υγείας της Ευρώπης εκπέμπει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), προειδοποιώντας για τη ραγδαία εξάπλωση στα νοσοκομεία της ηπείρου του μύκητα Candidozyma auris (C. auris, πρώην Candida auris).
Ο μύκητας αυτός, που χαρακτηρίζεται από υψηλή ανθεκτικότητα και σημαντική θνησιμότητα, αποτελεί πλέον μια από τις σοβαρότερες απειλές για τους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση.
Σοβαρή απειλή για τους νοσηλευόμενους
Σύμφωνα με το ECDC, ο C. auris είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για ασθενείς που ήδη πάσχουν από σοβαρά νοσήματα, με τα ποσοστά θνησιμότητας να κυμαίνονται από 29% έως 62%. Ο μύκητας παρουσιάζει αυξημένη αντοχή σε αντιμυκητιασικούς παράγοντες, γεγονός που καθιστά δυσχερή τη θεραπεία, ενώ μεταδίδεται εύκολα εντός των νοσοκομειακών χώρων, προκαλώντας εκτεταμένες εξάρσεις.
Εκρηκτική αύξηση κρουσμάτων στην Ευρώπη
Η έρευνα του 2024 αποκάλυψε ότι η εξάπλωση του C. auris είναι εκθετική. Από το 2013 έως το 2023 αναφέρθηκαν 4.012 κρούσματα αποικισμού ή λοίμωξης σε χώρες της Ε.Ε./ΕΟΧ. Την πεντάδα με τα περισσότερα περιστατικά κατέχουν Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ρουμανία και Γερμανία.
Το 2023 μόνο, καταγράφηκαν 1.346 περιστατικά σε 18 χώρες – αριθμός που δείχνει ραγδαία αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Το ECDC εκτιμά ότι τα επίσημα στοιχεία είναι μόνον «η κορυφή του παγόβουνου», καθώς πολλά κράτη δεν διαθέτουν συστηματική επιτήρηση.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Το πρώτο κρούσμα C. auris στη χώρα μας αναφέρθηκε το 2019. Κατά την πανδημία COVID-19 τα περιστατικά αυξήθηκαν κατακόρυφα, με νοσοκομεία να αναφέρουν τοπικές επιδημίες.
Όταν κλιμάκιο του ECDC επισκέφθηκε την Ελλάδα τον Απρίλιο του 2024, διαπίστωσε ότι ο μύκητας είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρο το σύστημα υγείας, με εκατοντάδες κρούσματα σε διάφορα νοσοκομεία. Μάλιστα, σε μονάδα αποκατάστασης κρίθηκε αναγκαίο να διατεθεί ειδικός θάλαμος αποκλειστικά για ασθενείς που είχαν ήδη αποικιστεί ή μολυνθεί από τον μύκητα.
Ενδημικό φαινόμενο σε χώρες της Νότιας Ευρώπης
Τέσσερις χώρες –Ελλάδα, Ιταλία, Ρουμανία και Ισπανία– δηλώνουν πλέον ότι δεν μπορούν να καταγράφουν μεμονωμένα περιστατικά, καθώς ο μύκητας έχει καταστεί περιφερειακά ενδημικός. Σύμφωνα με το ECDC, χρειάστηκαν μόλις 5-7 χρόνια από την εμφάνιση του πρώτου κρούσματος για να φτάσουν σε αυτήν την κατάσταση, γεγονός που δείχνει την ταχύτητα με την οποία ο C. auris διασπείρεται στα νοσοκομεία.
Υψηλός κίνδυνος περαιτέρω εξάπλωσης
Το ECDC προειδοποιεί ότι η αυξανόμενη γεωγραφική διασπορά και τα συνεχή κρούσματα καθιστούν τον έλεγχο του μύκητα ολοένα και πιο δύσκολο. Παράλληλα, η έρευνα ανέδειξε σοβαρά κενά στην ετοιμότητα πολλών κρατών: από τις 36 χώρες που συμμετείχαν, μόνο 17 διαθέτουν εθνικά συστήματα επιτήρησης και μόλις 15 έχουν εκδώσει ειδικές οδηγίες πρόληψης.
Μέτρα περιορισμού και παραδείγματα
Η απομόνωση ασθενών σε μονόκλινα δωμάτια, η αυστηρή τήρηση κανόνων υγιεινής και η απολύμανση εξοπλισμού μπορούν να περιορίσουν τη διασπορά. Η Δανία αποτελεί παράδειγμα επιτυχούς αντιμετώπισης, καθώς έλεγξε μια έξαρση και από τότε δεν ανέφερε νέα περιστατικά.
Ωστόσο, το ECDC κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: χωρίς ενίσχυση των εθνικών στρατηγικών, ενδέχεται ο C. auris να εξελιχθεί σε ανεξέλεγκτη απειλή για τα συστήματα υγείας σε ολόκληρη την Ευρώπη.
