Ενώ η συμμαχία Αριστεράς-Πράσινων σχηματίζει το μεγαλύτερο μπλοκ στο γαλλικό κοινοβούλιο, η χώρα θα μπορούσε να έρθει αντιμέτωπη με πολιτική παράλυση, σημειώνει ο Guardian.
Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), η συμμαχία στην οποία ηγείται η ριζοσπαστική αριστερά (LFI) του Ζαν Λουκ Μελανσόν, αναδείχθηκε νικητής των πρόωρων εκλογών στη Γαλλία, με εκτίμηση ότι θα βγάλει 170 – 215 βουλευτές από τους 577 συνολικά της γαλλικής εθνοσυνέλευσης.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ο κεντρώος συνασπισμός «Μαζί» του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν θα έχει περίπου 150-170 βουλευτές, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Εθνικός Συναγερμός (RN) της Μαρίν Λεπέν και οι σύμμαχοί του, που την περασμένη εβδομάδα προσέβλεπαν σε πλειοψηφία, θα βγάλουν 130-160 βουλευτές .
Το «κρεμασμένο κοινοβούλιο»
Ενώ η πρωτιά του Μελανσόν αποτέλεσε έκπληξη, το αποτέλεσμα είναι το εξής: ένα «κρεμασμένο κοινοβούλιο» τριών αντίπαλων μπλοκ με πολύ διαφορετικές πλατφόρμες και χωρίς παράδοση συνεργασίας – και, σύμφωνα με τους όρους του συντάγματος της Γαλλίας, όχι νέες εκλογές για ένα χρόνο.
Έτσι, με τον Μακρόν να έχει υποσχεθεί ότι δεν θα παραιτηθεί μέχρι τις προεδρικές εκλογές το 2027, τι είναι πιθανό να συμβεί στη συνέχεια; Τα γερμανικά μέσα εμφανίζονται ανήσυχα για την πολιτική αστάθεια που μπορεί να προκληθεί από το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών.
«Η κρίση δεν τελείωσε, αντιθέτως», σχολιάζει η συντηρητική FAZ.
Για την Süddeutsche Zeitung, «το ρεπουμπλικανικό μέτωπο σταμάτησε την Λεπέν» και τον Εθνικό Συναγερμό. Αλλά το νέο κοινοβούλιο θα είναι κατακερματισμένο και ο Εμανουέλ Μακρόν «έχει μόνος του απομονωθεί στον Ολυμπο της εξουσίας».
Θα μπορούσε το Λαϊκό Μέτωπο να ελπίζει να σχηματίσει κυβέρνηση;
Μπορεί – ενάντια σε κάθε προσδοκία – να είναι η μεγαλύτερη δύναμη στο κοινοβούλιο, αλλά η συμμαχία NFP του LFI, του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS), των Πρασίνων και των Κομμουνιστών, με περίπου 170-215 βουλευτές, απέχει πολύ από τους 289 απαιτούνται έδρες για απόλυτη πλειοψηφία.
Ο Μελανσόν, ένας βετεράνος πολιτικός, ζήτησε την Κυριακή από τον Μακρόν να διορίσει έναν πρωθυπουργό από τη συμμαχία και να εφαρμόσει το σύνολο του προγράμματος του NFP. Άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του συνασπισμού του, είπαν ότι χωρίς πλειοψηφία το αριστερό μπλοκ θα αναγκαστεί να διαπραγματευτεί.
Το Σύνταγμα της Γαλλίας επιτρέπει στον πρόεδρο να επιλέξει όποιον θέλει για πρωθυπουργό. Στην πράξη, επειδή το κοινοβούλιο μπορεί να εξαναγκάσει την παραίτηση της κυβέρνησης, ο αρχηγός του κράτους επιλέγει πάντα κάποιον που θα είναι αποδεκτός από την εθνοσυνέλευση.
Κανονικά θα ήταν κάποιος από το μεγαλύτερο μπλοκ στο κοινοβούλιο – αλλά ο διορισμός ενός ριζοσπαστικού αριστερού πρωθυπουργού θα διέτρεχε τον κίνδυνο επαναλαμβανόμενων ψηφοφοριών δυσπιστίας που θα υποστηριχθούν όχι μόνο από την κεντροδεξιά και την ακροδεξιά, αλλά πιθανώς και από το στρατόπεδο του προέδρου.
Μπορεί να σχηματιστεί κυβερνητικός συνασπισμός;
Σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η Γαλλία δεν έχει κουλτούρα συγκυβερνήσεων, αλλά αρκετές προσωπικότητες από την αριστερά και το κέντρο είχαν προηγουμένως προτείνει ότι αυτή θα μπορούσε να είναι μια λύση για ένα «κρεμασμένο κοινοβούλιο».
Ο πρώην πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ, ο μακροχρόνιος σύμμαχος του Μακρόν, Φρανσουά Μπαϊρού, και η ηγέτης των Πρασίνων Μαρίν Τοντελιέ ήταν μεταξύ εκείνων που είπαν την περασμένη εβδομάδα ότι ένας συνασπισμός κατά του RN, από τη μετριοπαθή αριστερά έως την κεντροδεξιά, θα μπορούσε να ενωθεί γύρω από ένα βασικό νομοθετικό πρόγραμμα.
Την Κυριακή, αρκετοί είπαν ότι κάτι παρόμοιο χρειάζεται τώρα. «Πρέπει να συμπεριφερθούμε ως ενήλικες», δήλωσε ο Raphaël Glucksmann, ο οποίος ηγήθηκε της λίστας των Σοσιαλιστών στις ευρωεκλογές. «Το κοινοβούλιο πρέπει να είναι η καρδιά της εξουσίας στη Γαλλία».
Κανείς δεν είχε κερδίσει, σημείωσε ο Μπαϊρού, προσθέτοντας ότι «οι μέρες της απόλυτης πλειοψηφίας έχουν τελειώσει» και εναπόκειται σε όλους να δείξουν ένα πνεύμα συνεργασίας. Δηλαδή «να καθίσουν σε ένα τραπέζι και να αναλάβουν τις ευθύνες τους». Ο αρχηγός του PS, Ολιβιέ Φορ, είπε ότι η ψηφοφορία πρέπει να «ανοίξει το δρόμο για μια πραγματική επανίδρυση».
Πολλά θα εξαρτηθούν από την προθυμία της ριζοσπαστικής αριστεράς του Μελανσόν να συμβιβαστεί -και από την απάντηση της μετριοπαθούς αριστεράς εάν το κόμμα του Μελανσόν αρνηθεί να παίξει μπάλα. Το σκληρό αριστερό κόμμα έχει πει εδώ και καιρό ότι θα μπει στην κυβέρνηση μόνο για να «εφαρμόσει τις πολιτικές μας και κανενός άλλου».
Πολλοί από τους κεντρώους του Μακρόν, εν τω μεταξύ, δήλωσαν ότι δεν θα συνάψουν συμμαχία με το κόμμα του Μελανσόν. Οι πρώτες εκτιμήσεις υποδεικνύουν ότι είναι πιθανό μια συμμαχία μεταξύ των δυνάμεων του Μακρόν, του PS, των Πρασίνων και μερικών άλλων θα μπορούσε να σχηματίσει μια πλειοψηφία.
Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι ένας συνασπισμός, αν και είναι δυνατός κατ’ αρχήν, θα ήταν δύσκολο να οικοδομηθεί δεδομένων των διαφορετικών θέσεων των κομμάτων σε ζητήματα όπως οι φόροι, οι συντάξεις και οι πράσινες επενδύσεις. Θα μπορούσε επίσης να είναι ευάλωτο σε προτάσεις μομφής που θα υποστηρίζονται τόσο από τον Μελανσόν όσο και από το κόμμα της Λεπέν.
«Είναι μια ωραία ιδέα στα χαρτιά, αλλά υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ αυτού που είναι δυνατό και αυτού που είναι πραγματικά επιτεύξιμο», δήλωσε ο Μπερτράν Ματιέ, ειδικός στο συνταγματικό δίκαιο στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι. «Και το πρόγραμμά του θα μπορούσε να προβλέπει μόνο ένα ελάχιστο».
Ad hoc συμμαχίες ή μια τεχνοκρατική κυβέρνηση
Αντί να επιχειρήσει να συγκροτήσει μια επίσημη κυβέρνηση συνασπισμού, ο απερχόμενος πρωθυπουργός, Γκάμπριελ Ατάλ, πρότεινε την περασμένη εβδομάδα ότι τα κυρίαρχα κόμματα θα μπορούσαν να σχηματίσουν διαφορετικές ad hoc συμμαχίες για να ψηφίσουν μεμονωμένα νομοθετήματα.
Ο Μακρόν δοκίμασε αυτή τη στρατηγική από τότε που έχασε την πλειοψηφία στη βουλή το 2022, αλλά με περιορισμένη επιτυχία, έχοντας να καταφύγει σε πολλές περιπτώσεις σε ειδικές συνταγματικές εξουσίες όπως το αντιδημοφιλές άρθρο 49.3 για να προωθήσει τη νομοθεσία χωρίς κοινοβουλευτική ψηφοφορία.
Ο πρόεδρος θα μπορούσε επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο να διορίσει μια τεχνοκρατική κυβέρνηση, όπως του Ντράγκι στην Ιταλία, αποτελούμενη από ειδικούς όπως οικονομολόγους, ακαδημαϊκούς, διπλωμάτες και ηγέτες επιχειρήσεων ή συνδικάτων.
Η Γαλλία δεν έχει εμπειρία από τέτοιες κυβερνήσεις. Ο Jean-Philippe Derosier, συνταγματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Λιλ, είπε ότι δεν υπάρχει ούτε “θεσμικός ορισμός” για κάτι τέτοιο, επομένως θα ήταν “μια κανονική κυβέρνηση, ελεύθερη να ενεργεί όπως θέλει – εφόσον έχει την υποστήριξη του κοινοβουλίου”.
Τέλος, ο Μακρόν θα μπορούσε να ζητήσει από τον Ατάλ – ο οποίος την Κυριακή είπε ότι θα υποβάλει την παραίτησή του – να παραμείνει επικεφαλής κάποιας μορφής προσωρινής κυβέρνησης.
Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες όλων αυτών;
Ό,τι και αν συμφωνηθεί (ή όχι), φαίνεται πιθανό ότι η Γαλλία οδεύει προς μια μακρά περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας και αστάθειας, που δυνητικά χαρακτηρίζεται από ελάχιστη νομοθετική πρόοδο στην καλύτερη περίπτωση και στη χειρότερη από κοινοβουλευτικό αδιέξοδο.
«Η Γαλλία σήμερα έχει απορρίψει την κυριαρχία της ακροδεξιάς», δήλωσε ο Mujtaba Rahman από την εταιρεία συμβούλων Eurasia Group. «Αλλά τα αποτελέσματα δείχνουν αδιέξοδο και παράλυση, ακόμα κι αν η αριστερά έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες, ενώ η ακροδεξιά υπέστη σοβαρό πλήγμα».
