Υπηρεσίες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης διέκοψαν τη λειτουργία τους, από τα μεσάνυχτα, καθώς βαθιές διαφορές μεταξύ των δύο κομμάτων (Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών) απέτρεψαν το Κογκρέσο και τον Λευκό Οίκο από την επίτευξη μιας συμφωνίας χρηματοδότησης, πυροδοτώντας την έναρξη ενός αδιεξόδου, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απώλεια χιλιάδων ομοσπονδιακών θέσεων εργασίας.
Δεν υπάρχει κάποια ξεκάθαρη δίοδος ώστε να ξεπεραστεί το αδιέξοδο, ενώ οι υπηρεσίες έχουν προειδοποιήσει ότι το 15ο κυβερνητικό shutdown από το 1981, θα μπορούσε να εμποδίσει την έκδοση της αναφοράς του Σεπτεμβρίου σχετικά με τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ, να επιβραδύνει τη λειτουργία των αεροδρομίων, ν’ αναστείλει την επιστημονική έρευνα, ν’ αναβάλει την καταβολή των μισθών για τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και να οδηγήσει σε καθεστώς άδειας άνευ αποδοχών 750.000 ομοσπονδιακούς εργαζόμενους, με ημερήσιο κόστος 400 εκατομμυρίων δολαρίων.
Τι επιδιώκουν Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί
Οι θέσεις των Ρεπουμπλικανών
Οι Ρεπουμπλικανοί του Ντόναλντ Τραμπ ελέγχουν τόσο τη Βουλή των Αντιπροσώπων όσο και τη Γερουσία και έχουν ήδη πετύχει σημαντικά αποτελέσματα στον φετινό προϋπολογισμό.
Τον Ιούλιο ψηφίστηκε το εκτενές νομοσχέδιο με τίτλο «One Big Beautiful Bill» (Ένα Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιο), το οποίο αύξησε τις δαπάνες για την άμυνα και την επιβολή της μετανάστευσης, ενώ μείωσε κονδύλια για την πράσινη ενέργεια και άλλες προτεραιότητες των Δημοκρατικών. Παράλληλα, περιλάμβανε μεγάλες περικοπές στο πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης Medicaid για πολίτες με χαμηλό εισόδημα και αναπηρίες, με στόχο να χρηματοδοτηθούν φορολογικές ελαφρύνσεις που ευνοούν κυρίως τα υψηλά εισοδήματα.
Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν επίσης στηρίξει τις προσπάθειες του Λευκού Οίκου να ανακτήσει κεφάλαια που είχαν εγκριθεί από το Κογκρέσο για εξωτερική βοήθεια και τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, ακόμη κι αν αυτό περιορίζει τη συνταγματική αρμοδιότητα του Κογκρέσου για τις δαπάνες.
Έχουν δηλώσει ότι θα ψηφίσουν υπέρ προσωρινής παράτασης της χρηματοδότησης στα τρέχοντα επίπεδα έως τις 21 Νοεμβρίου, προκειμένου να υπάρξει περισσότερος χρόνος για συνολική συμφωνία.
Οι θέσεις των Δημοκρατικών
Οι Δημοκρατικοί, αν και μειοψηφία, έχουν καθοριστικό ρόλο στη Γερουσία, όπου απαιτούνται 60 ψήφοι για να προχωρήσει οποιοδήποτε νομοσχέδιο. Έτσι, οι Ρεπουμπλικανοί χρειάζονται τουλάχιστον επτά ψήφους τους.
Η προτεραιότητα των Δημοκρατικών είναι η ανανέωση των διευρυμένων επιδομάτων υγείας για όσους αγοράζουν ασφάλιση μέσω του Affordable Care Act (ACA). Θέλουν οι ενισχυμένες φορολογικές ελαφρύνσεις –που λήγουν στο τέλος του έτους– να γίνουν μόνιμες και να επεκταθούν σε περισσότερα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος.
Αν οι επιδοτήσεις καταργηθούν, το κόστος ασφάλισης θα αυξηθεί απότομα για πολλούς από τους 24 εκατ. Αμερικανούς που καλύπτονται μέσω του ACA, σύμφωνα με το Kaiser Family Foundation. Ο αντίκτυπος θα είναι ιδιαίτερα αισθητός σε πολιτείες που ελέγχονται από Ρεπουμπλικανούς και δεν έχουν επεκτείνει το Medicaid.
Οι Δημοκρατικοί ζητούν επίσης να ενταχθεί σε κάθε νέο νομοσχέδιο χρηματοδότησης ρήτρα που θα απαγορεύει στον Τραμπ να παρακάμπτει ή να παγώνει διατάξεις του ACA. Παράλληλα, θέλουν να καταργηθούν περιορισμοί που θεσπίστηκαν στο «One Big Beautiful Bill».
Σύμφωνα με το Congressional Budget Office, αυτές οι αλλαγές θα προσφέρουν υγειονομική κάλυψη σε επτά εκατ. Αμερικανούς έως το 2035, αλλά θα αυξήσουν τις κρατικές δαπάνες για την υγεία κατά 662 δισ. δολάρια μέσα σε δέκα χρόνια.
Οι Ρεπουμπλικανοί δηλώνουν ανοιχτοί να εξετάσουν το ζήτημα, αλλά τονίζουν ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί ξεχωριστά. Έχουν κατηγορήσει τους Δημοκρατικούς ότι επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν το προσωρινό νομοσχέδιο για να επεκτείνουν τις επιδοτήσεις και σε παράνομους μετανάστες. Ωστόσο, οι Δημοκρατικοί επισημαίνουν ότι ο νόμος απαγορεύει ρητά σε παράνομους μετανάστες να λαμβάνουν τέτοια βοήθεια.
Ο Τραμπ απειλεί με απολύσεις
Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) εκτιμά ότι περίπου 750.000 δημόσιοι υπάλληλοι κινδυνεύουν να τεθούν σε υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών. Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (FAA) έχει προειδοποιήσει ότι πάνω από 11.000 εργαζόμενοι – περίπου το 25% του προσωπικού – θα μπουν σε προσωρινή άδεια, ενώ ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και προσωπικό ασφαλείας θα συνεχίσουν να εργάζονται χωρίς αμοιβή έως το τέλος του shutdown.
Ο πρόεδρος Τραμπ εντείνει τις πιέσεις προς τους Δημοκρατικούς, προειδοποιώντας για «μη αναστρέψιμες» συνέπειες:
«Κατά τη διάρκεια του shutdown μπορούμε να κάνουμε πράγματα που είναι μη αναστρέψιμα, που θα είναι άσχημα… Όπως να απολύσουμε πολλούς ανθρώπους», είπε χαρακτηριστικά.
Το προηγούμενο shutdown
Η τελευταία διακοπή λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης σημειώθηκε τον Δεκέμβριο του 2018 και διήρκεσε έως τον Ιανουάριο του 2019, επηρεάζοντας εννέα υπουργεία και περίπου 800.000 υπαλλήλους.
Διήρκεσε πέντε εβδομάδες και κόστισε στην οικονομία 11 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το CBO. Πολλές επιχειρήσεις ανέφεραν κάμψη δραστηριότητας, ενώ κάποιες αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε απολύσεις. Χιλιάδες δίκες μετανάστευσης ακυρώθηκαν και οι εργολάβοι της κυβέρνησης δυσκολεύτηκαν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Η αιτία τότε ήταν η απαίτηση του Τραμπ να εγκριθούν 5,7 δισ. δολάρια για την κατασκευή τείχους στα σύνορα με το Μεξικό. Μετά από εβδομάδες αντιπαράθεσης, υποχώρησε και υπέγραψε νομοσχέδιο που επαναλειτούργησε την κυβέρνηση για τρεις εβδομάδες. Αργότερα, συμφώνησε σε συμβιβασμό για τις δαπάνες, χωρίς να λάβει το πλήρες ποσό που ζητούσε.
Από το 1980, έχουν σημειωθεί 14 shutdowns, τα περισσότερα διάρκειας λίγων ημερών.
