Οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι όπλα μεγάλης εμβέλειας, σχεδιασμένα να μεταφέρουν συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές ακολουθώντας βαλλιστική –δηλαδή καμπύλη– τροχιά.
Σε απάντηση στις ισραηλινές επιθέσεις κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων και ανώτερων στρατιωτικών στελεχών του, το Ιράν εκτόξευσε εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους προς το Ισραήλ, με ορισμένους να πλήττουν στόχους στο έδαφος.
Αν και το Ισραήλ αναχαίτισε πολλούς από τους εισερχόμενους πυραύλους, αρκετοί κατάφεραν να διαπεράσουν την άμυνά του, προκαλώντας σημαντικές ζημιές και απώλειες, συμπεριλαμβανομένων χτυπημάτων στο κέντρο του Τελ Αβίβ και σε άλλες περιοχές.
Περιοχές στο Ιράν που επλήγησαν από ισραηλινά χτυπήματα
Πηγές: Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου σε συνεργασία με το Project Κρίσιμων Απειλών του AEI, ανάλυση του CNN σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας
Γραφικό: Renée Rigdon, Lou Robinson, Soph Warnes και Annette Choi, CNN
Περιοχές της Τεχεράνης που επλήγησαν από ισραηλινές επιθέσεις
Πηγή: Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου σε συνεργασία με το Project Κρίσιμων Απειλών του AEI
Γραφικό: Lou Robinson, CNN
Το ακριβές μέγεθος του οπλοστασίου βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν παραμένει άγνωστο, ωστόσο θεωρείται ευρέως ένα από τα μεγαλύτερα και πιο προηγμένα στην περιοχή.
Περιοχές στο Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη που επλήγησαν από ιρανικά πλήγματα
Πηγές: Reuters, ρεπορτάζ του CNN
Γραφικό: Annette Choi, Renée Rigdon, Soph Warnes, Amy O’Kruk και Lou Robinson, CNN
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν
Σε σχετικό αφιέρωμα, το Al Jazeera εξηγεί πώς λειτουργούν οι βαλλιστικοί πύραυλοι και πώς χρησιμοποιούνται στη συνεχιζόμενη σύγκρουση.
Πώς λειτουργούν οι βαλλιστικοί πύραυλοι;
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι όπλα μεγάλης εμβέλειας, σχεδιασμένα να μεταφέρουν συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές ακολουθώντας βαλλιστική, δηλαδή καμπύλη, τροχιά.
Εκτοξεύονται με τη χρήση ισχυρών πυραυλοκινητήρων, εκτοξεύοντας τον πύραυλο στην ανώτερη ατμόσφαιρα ή ακόμη και στο διάστημα, ταξιδεύοντας με απίστευτα υψηλές ταχύτητες. Αφού σταματήσει η ώση του κινητήρα, ο πύραυλος ακολουθεί μια προκαθορισμένη πορεία, επανεισέρχεται στην ατμόσφαιρα της Γης σε απότομη κάθοδο και πλήττει τον στόχο του.
Πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν;
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι μπορούν να καλύψουν αποστάσεις που κυμαίνονται από μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα έως και πάνω από 10.000 χιλιόμετρα, διασχίζοντας ηπείρους.
Κατηγοριοποιούνται βάσει εμβέλειας ως εξής:
Βαλλιστικοί πύραυλοι πεδίου μάχης (BRBM) – κάτω από 200 χλμ
Βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού βεληνεκούς (SRBM) – κάτω από 1.000 χλμ
Βαλλιστικοί πύραυλοι μεσαίου/ενδιάμεσου βεληνεκούς (MRBM/IRBM) – 1.000 έως 3.500 χλμ
Βαλλιστικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς (LRBM) – 3.500 έως 5.500 χλμ
Διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι (ICBM) – πάνω από 5.500 χλμ
Τι ταχύτητες μπορούν να φτάσουν;
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι κινούνται με εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες, επιτρέποντάς τους να διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα σε λίγα λεπτά.
Η ταχύτητα μετριέται σε μονάδες Mach – όπου 1 Mach αντιστοιχεί στην ταχύτητα του ήχου. Για παράδειγμα, Mach 5 σημαίνει πέντε φορές την ταχύτητα του ήχου.
Ορισμένοι πύραυλοι μικρής εμβέλειας φτάνουν σε υπερηχητικές ταχύτητες (άνω του Mach 1, δηλαδή περίπου 1.225 χλμ/ώρα), ενώ άλλοι, μεγαλύτερης εμβέλειας, κινούνται σε υπερυπερηχητικές ταχύτητες – πάνω από Mach 5 (6.125 χλμ/ώρα).
Ζημιές στην πυραυλική εγκατάσταση του Κερμανσάχ στο Ιράν
Γραφικά: Rosa de Acosta και Thomas Bordeaux, CNN
Πόσο χρόνο χρειάζονται οι ιρανικοί πύραυλοι για να φτάσουν στο Ισραήλ;
Η απόσταση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ είναι περίπου 1.300 έως 1.500 χιλιόμετρα. Ένας βαλλιστικός πύραυλος που ταξιδεύει με ταχύτητα Mach 5 μπορεί να φτάσει στο Ισραήλ σε περίπου 12 λεπτά – ανάλογα με τον τύπο του πυραύλου και το σημείο εκτόξευσης.
Γιατί είναι δύσκολο να αναχαιτιστούν οι βαλλιστικοί πύραυλοι;
Αυτό που καθιστά τους βαλλιστικούς πυραύλους ιδιαίτερα επικίνδυνους είναι ο συνδυασμός της μεγάλης εμβέλειας, της υψηλής ταχύτητας και της δυσκολίας στην αναχαίτισή τους.
Η υψηλή και ταχύτατη τροχιά τους αφήνει ελάχιστο χρόνο αντίδρασης στα αμυντικά συστήματα. Κατά την επανείσοδό τους στην ατμόσφαιρα, η ταχύτητά τους αυξάνεται περαιτέρω, καθιστώντας ακόμη δυσκολότερη την αναχαίτισή τους. Ορισμένοι διαθέτουν και αντιπερισπασμούς (decoys) ή άλλες τεχνικές για να μπερδέψουν τα ραντάρ και τα συστήματα άμυνας.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βαλλιστικών και πυραύλων cruise;
Το Ιράν έχει χρησιμοποιήσει και πυραύλους cruise κατά του Ισραήλ. Σε αντίθεση με τους βαλλιστικούς, οι πυραύλοι cruise πετούν χαμηλά και με σταθερή πορεία, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη, επιτρέποντάς τους να αποφεύγουν τα ραντάρ και τα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
Αν και κινούνται πολύ πιο αργά από τους βαλλιστικούς πυραύλους –δίνοντας περισσότερο χρόνο για αναχαίτιση– η χαμηλή πτήση τους τους καθιστά πιο δύσκολους στον εντοπισμό. Επίσης, έχουν την ικανότητα να ελίσσονται, αλλάζοντας πορεία και αποφεύγοντας εμπόδια και αναχαιτίσεις.
Ενδεικτικά, ένας βαλλιστικός πύραυλος από το Ιράν φτάνει στο Ισραήλ σε περίπου 12 λεπτά, ένας πύραυλος cruise μπορεί να χρειαστεί σχεδόν δύο ώρες, ενώ τα drones μπορεί να κάνουν έως και εννέα ώρες.
Το ιρανικό οπλοστάσιο πυραύλων
Το Ιράν έχει αναπτύξει πλήθος βαλλιστικών και πυραύλων cruise τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει μερικά από τα πιο γνωστά ιρανικά οπλικά συστήματα και τις εμβέλειές τους.
Το ισραηλινό οπλοστάσιο πυραύλων
Το Ισραήλ διαθέτει προηγμένο πυραυλικό οπλοστάσιο, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και με δυνατότητα μεταφοράς πυρηνικών κεφαλών, έχοντας δεχθεί υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες επί δεκαετίες. Το ακόλουθο γράφημα παρουσιάζει μερικούς από τους πιο αξιόλογους ισραηλινούς πυραύλους και τις εμβέλειές τους.
Ποιες είναι οι δυνατότητες της ισραηλινής αεράμυνας;
Η ισραηλινή αεράμυνα βασίζεται κυρίως στο σύστημα «Σιδηρούς Θόλος» (Iron Dome), το οποίο είναι εξοπλισμένο με ραντάρ που εντοπίζει ένα εισερχόμενο βλήμα, καθώς και την ταχύτητα και την κατεύθυνσή του.
Άλλα συστήματα αναχαιτίζουν πυραύλους μεσαίας και μεγάλης εμβέλειας. Το «Σφενδόνη του Δαβίδ» (David’s Sling) αναχαιτίζει πυραύλους σε αποστάσεις από 40 έως 300 χιλιόμετρα, ενώ το σύστημα «Arrow» μπορεί να αναχαιτίζει πυραύλους με εμβέλεια έως 2.400 χιλιόμετρα.
Πηγές:
