Έντονος προβληματισμός και μεγάλη ανησυχία εντός της Κομισιόν μετά τις «συνεχείς εχθρικές δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας κατά της Ελλάδας και του ελληνικού λαού και έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις πολύ αναγκαίες προσπάθειες αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειo», τονίζει με δήλωσή του ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο.
Ολόκληρη η δήλωση του Πίτερ Στάνο αναφέρει τα εξής:
«Οι συνεχείς εχθρικές δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας κατά της Ελλάδας και του ελληνικού λαού εγείρουν σοβαρές ανησυχίες και έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις πολύ αναγκαίες προσπάθειες αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο που απαιτούνται στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο και τον Ιούνιο του 2021 και τον Ιούνιο του 2022.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επανειλημμένα τονίσει ότι οι διαφορές πρέπει να διευθετούνται ειρηνικά, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των ζωτικών και θεμιτών συμφερόντων των χωρών. Οι απειλές και η επιθετική ρητορική είναι απαράδεκτες και πρέπει να σταματήσουν. Η δέσμευση σε έναν ουσιαστικό και ειλικρινή διάλογο είναι απαραίτητη για την εκτόνωση των εντάσεων, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης και την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας.
Η ΕΕ επαναλαμβάνει την προσδοκία της από την Τουρκία να εργαστεί σοβαρά για την αποκλιμάκωση των εντάσεων με βιώσιμο τρόπο προς το συμφέρον της περιφερειακής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και να σεβαστεί πλήρως την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ».
Κρεσέντο προκλήσεων Ερντογάν, με το βλέμμα στις κάλπες
Σε μια πρωτοφανή κλιμάκωση της ρητορικής του απέναντι στην Ελλάδα έχει προχωρήσει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δείχνοντας αποφασισμένος να συντηρήσει το κλίμα έντασης μέχρι τις εκλογές. Οι κάλπες στη γειτονική χώρα θα στηθούν το 2023 και ο Τούρκος πρόεδρος ετοιμάζεται να δώσει την κρισιμότερη μάχη για την πολιτική του επιβίωση. Ωστόσο, προσέρχεται σε αυτή την προεκλογική μάχη «τραυματισμένος», καθώς οι κλυδωνισμοί στην τουρκική οικονομία έχουν βαρύ πολιτικό αντίκτυπο.
Μέσα σε αυτό το δυσοίωνα πολιτικά σκηνικό για τον ίδιο, ο κ. Ερντογάν κλείνει το μάτι στο σκληροπυρηνικό ακροατήριο με προκλητικές αναφορές στη Μικρασιατική καταστροφή αλλά και στην τουρκική εισβολή το 1974 στην Κύπρο. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε χθες να χρησιμοποιήσει τη φράση «ένα βράδυ μπορεί να έρθουμε ξαφνικά», φράση από στίχο τραγουδιού που είχε συνδεθεί με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Παράλληλα, ο κ. Ερντογάν συνέχισε να ρίχνει νερό στο μύλο της έντασης, φτάνοντας στο πρωτοφανές σημείο να μιλήσει για νησιά «υπό κατοχή» και να σημειώσει πως οι Έλληνες δεν πρέπει να ξεχνάνε «τι έπαθαν στη Σμύρνη».
Το γαϊτανάκι των δηλώσεων συνέχισε χθες ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, κυβερνητικός εταίρος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ισχυρίστηκε πως «είναι εύκολο να διασχίσουμε το Αιγαίο». Είχαν προηγηθεί τις προηγούμενες ημέρες αναφορές σε υψηλούς τόνους του Τούρκου υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, που συνέχισε τα προκλητικά σόου και πραγματοποίησε πτήση με F-16 στο Βόρειο Αιγαίο.
Παρά το ότι η Άγκυρα το τελευταίο διάστημα προσπαθεί να κλείσει μέτωπα στην περιοχή είναι εμφανές πως θα συνεχίσει την ίδια στρατηγική των προκλήσεων απέναντι στην Αθήνα και την Λευκωσία. Ωστόσο, ταυτόχρονα επιχειρεί να αποποιηθεί το ρόλο του «ταραξία» στη διεθνή σκηνή και στο πλαίσιο αυτό επιδίδεται σε fake news για να καμουφλάρει τις βαριές ευθύνες της.
Με ένα μπαράζ δηλώσεων το τελευταίο διάστημα η τουρκική πλευρά προσπαθεί να κρύψει τα νέο-οθωμανικά της όνειρα πίσω από τις ανυπόστατες κατηγορίες περί παραβίασης του εναέριου χώρου της από την ελληνική πλευρά. Και μάλιστα ενώ συνεχίζονται οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και χρησιμοποιούνται όλο και συχνότερα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη UAV.
Ουσιαστικά, το τελευταίο διάστημα η Άγκυρα επιδίδεται στο παιχνίδι του μουτζούρη και κατηγορεί την Αθήνα για την όξυνση στις σχέσεις των δύο χωρών. Οι δίαυλοι επικοινωνίας παραμένουν κομμένοι, ενώ την ίδια στιγμή η γειτονική χώρα επιχειρεί να παρουσιάσει μια αλλοιωμένη εκδοχή των γεγονότων στο εσωτερικό της βορειοατλαντικής συμμαχίας.
Κάθε άλλο παρά τυχαίες είναι οι προκλητικές αναφορές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι «η Ελλάδα δεν έχει καμία αξία στο ΝΑΤΟ» και πως η συμμαχία είναι ισχυρή με την Τουρκία. Είχε προηγηθεί μια απόπειρα να κατηγορηθεί η Ελλάδα για «κλείδωμα» τουρκικών μαχητικών υποτίθεται στα πλαίσια άσκησης του ΝΑΤΟ (κάτι που φυσικά η ελληνική πλευρά κατέστησε σαφές πως δεν έχει βάση).
Για να ακολουθήσει τις τελευταίες ήμερες ένα τουρκικό αφήγημα πως η χώρα μας χρησιμοποίησε το ρωσικό σύστημα S-300 στην Κρήτη προκειμένου να «κλειδώσει» τουρκικά F-16. Μάλιστα, η γειτονική χώρα προσπαθεί να μεταφέρει το θέμα στο ΝΑΤΟ, κοιτώντας πρωτίστως προς την Ουάσινγκτον
Είναι εμφανές πως το γεγονός πως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ -που επιδεινώθηκαν από τότε που η Άγκυρα πήρε τους ρωσικούς S 400- δεν έχουν βελτιωθεί, προκαλεί έντονο εκνευρισμό στη γείτονα χώρα. Ο στόχος της τουρκικής πλευράς για τα F 16 παραμένει στον αέρα και χρησιμοποιούνται ακόμα και fake news σε μια απέλπιδα προσπάθεια να αλλάξει το κλίμα.
Πάντως και αυτή η προσπάθεια της Άγκυρας έχει πέσει στο κενό και είναι χαρακτηριστικό πως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατέστησε σαφές πως δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος κυρώσεων για το αντιπυραυλικό σύστημα S-300 που βρίσκεται στην Κρήτη. Εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών εξήγησε ότι η παρουσία του εν λόγω συστήματος στην Ελλάδα δεν υπάγεται στο πλαίσιο των κυρώσεων που προβλέπει ο Νόμος για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων (CAATSA). Για την ιστορία να αναφερθεί εδώ πως η απόκτηση των S-300 από την Ελλάδα έγινε τη δεκαετία του 1990, δηλαδή πολλά χρόνια πριν από την υιοθέτηση του νόμου CAATSA (που επιβάλλει κυρώσεις μόνο για σημαντικές συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν από τις 2 Αυγούστου 2017 και μετά)
Οι κινήσεις της Αθήνας στη διπλωματική σκακιέρα
Με ένα νέο μπαράζ επαφών σκοπεύει η Αθήνα να ενημερώσει εταίρους και συμμάχους για την κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα. Το επόμενο διάστημα θα συνεχιστεί ο μαραθώνιος επαφών του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο οποίος να σημειωθεί πως ετοιμάζεται να υποδεχθεί στην Αθήνα την Γαλλίδα ομόλογο του.
«H Ελλάδα δεν πρόκειται να ακολουθήσει την Τουρκία στον καθημερινό εξωφρενικό και πέρα από κάθε όριο κατήφορο δηλώσεων και απειλών» είναι το σαφές μήνυμα του υπουργείου Εξωτερικών. Επισημαίνεται, παράλληλα, πως «θα ενημερώσουμε άμεσα τους συμμάχους και τους εταίρους μας, για το περιεχόμενο των προκλητικών δηλώσεων των τελευταίων ημερών, προκειμένου να καταστεί σαφές ποιος δυναμιτίζει τη συνοχή της συμμαχίας μας σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη περίοδο».
Η Αθήνα δεν σκοπεύει να ακολουθήσει την εμπρηστική ρητορική της Άγκυρας και όπως τονίζεται από την κυβερνητική πλευρά θα απαντά με σταθερότητα, με αυτοπεποίθηση και με προσήλωση στο διεθνές δίκαιο. Είναι πάντως δεδομένο πως επικρατεί αυξημένη ετοιμότητα, καθώς δεν αναμένεται μέχρι τις τουρκικές εκλογές να χαμηλώσουν οι τόνοι από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Σε «ρητορικές ακρότητες της Τουρκίας» οι οποίες το τελευταίο διάστημα «έχουν ξεπεράσει κάθε όριο» αναφέρθηκε την Παρασκευή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Ο κ. Αναστασιάδης σημείωσε πως η συνάντηση αυτή ήταν ευκαιρία να συζητηθούν θέματα που χρήζουν συντονισμού, «λαμβάνοντας υπόψη βεβαίως και τις απειλές που δέχεται τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα και όχι μόνο, από μία κατά τ’ άλλα υποψήφια χώρα προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Το μήνυμα που εκπέμπει η ελληνική πλευρά στη διεθνή κοινότητα είναι πως η χώρα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή. Τονίζεται επίσης πως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αντίδραση που υπήρξε έδειξε πως αναθεωρητικές πρακτικές δεν μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος στη διεθνή σκηνή. «Η Ρωσία και η Τουρκία φαίνεται να έχουν υιοθετήσει παρεμφερή μοντέλα συμπεριφοράς, με μια προώθηση του αναθεωρητισμού, προβολή δηλαδή ενός μοντέλου αλλαγής συνόρων που δεν έχει καμία σχέση με την αντίληψη και της διεθνούς έννομης τάξης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Νίκος Δένδιας.
Την ίδια στιγμή, αυξημένη ετοιμότητα επικρατεί στην Αθήνα και για το μεταναστευτικό, καθώς είναι ένα θέμα που η Άγκυρα έχει επανειλημμένα επιχειρήσει να εργαλειοποιήσει. Το βάρος σε αυτή τη φάση πέφτει στην επέκταση του φράχτη στον Έβρο, θέμα που συζητήθηκε και σε πρόσφατη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ υπό την προεδρία του πρωθυπουργού.
