Πρωτοβουλίες για την «απελευθέρωση» των ουκρανικών σιτηρών έχει αναλάβει ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ήρθε σε επαφή πριν δύο εβδομάδες με τον Τζο Μπάιντεν και πριν μια εβδομάδα με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Στη συνέχεια, επικοινώνησε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και έπειτα ξανά με τον πρόεδρο της Ουκρανίας.
Το Κίεβο έχει δηλώσει ότι μπορεί να αποναρκοθετήσει την Οδησσό, υπό την προϋπόθεση ότι το ρωσικό ναυτικό δεν θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία αυτή για να μετακινήσει τα πλοία του πιο κοντά στο λιμάνι της πόλης. Ο Ουκρανός ΥΠΕΞ, Ντμίτρο Κουλέμπα, δήλωσε ότι δεν αρκούν μονομερείς εγγυήσεις από το Κρεμλίνο, αλλά και να μπουν εγγυήτριες τρίτες χώρες στη συμφωνία.
Σύμφωνα με τον Ντράγκι, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι θα άνοιγε την πρόσβαση στην Οδησσό, εφόσον γίνοταν αξιόπιστοι έλεγχοι στα φορτία των πλοίων για να διαπιστωθεί αν μεταφέρουν μόνο σιτηρά και όχι όπλα για την Ουκρανία. Υπάρχουν, επίσης, ζητήματα για το ποιες χώρες μπορούν να στείλουν πλοία για να συνοδεύσουν το κομβόι των σιτηρών και τι θα γίνει εάν τα πλοία απειληθούν από τη Ρωσία.
Για το θέμα αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση δέχεται έντονες πιέσεις από την Αφρική να άρει τις κυρώσεις για τα ρωσικά λιπάσματα, κάτι που – σύμφωνα με τον Ιταλό πρωθυπουργό – πρέπει να εξετάσουν σοβαρά οι Βρυξέλλες.
Αδύνατη η μεταφορά με τον σιδηρόδρομο
«Γενικά μιλώντας είναι αδύνατο» υπογραμμίζει ο Ολεξάντερ Καμίσιν, πρόεδρος των ουκρανικών σιδηροδρόμων, όταν ρωτήθηκε εάν η πρόθεση της Ε.Ε. να μεταφέρει 20 τόνους σιτηρών εκτός Ουκρανίας μέχρι τον Ιούλιο είναι ρεαλιστική.
Μιλώντας στο Politico, ο Καμίσιν λέει ότι οι συνεργάτες του μπορούν να μεταφέρουν έως και 5 εκατομμύρια τόνους το μήνα εντός της χώρας, αλλά προβλήματα κανονισμών και χωρητικότητας σε σταθμούς και λιμάνια μειώνουν τις δυνατότητες εξαγωγής. Δείχνοντας έναν χάρτη του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας του, δείχνοντας τα τρένα που χρησιμοποιούνταν πριν τον πόλεμο για να μεταφερθούν τα σιτηρά από τον βορά στα λιμάνια του νότου.
«Αυτό δεν είναι δυνατό να συμβεί πλέον» προσθέτει με νόημα για να συμπληρώσει ότι οι σιδηρόδρομοι χρησιμοποιούν άλλες διαδρομές μέσω Πολωνίας και Ρουμανίας.
Αυτό έχει ένα επιπρόσθετο πρόβλημα γιατί τα βαγόνια της Ουκρανίας δεν είναι συμβατά με εκείνα τις ράγες στην Ε.Ε., κάτι που σημαίνει ότι είτε πρέπει το εμπόρευμα να μεταφέρεται σε άλλα τρένα ή τοποθετούνται ειδικές ρόδες για να χωρέσουν στις πιο στενές γραμμές.
Ο επικεφαλής των σιδηροδρόμων λέει ότι έχουν ήδη κατασκευαστεί 2.000 ειδικές ρόδες για να διευκολυνθεί η μεταφορά των τροφίμων, όμως οι δυσκολίες παραμένουν. Ο Καμίσιν αναφέρει ότι το αίτημα της Ε.Ε. προς τις εταιρείες για να προσφέρουν εμπορικά τρένα δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, καθώς μόλις παραδόθηκαν μόλις 50 βαγόνια.
Πέρα από τις τεχνικές προκλήσεις, οι συνοριακοί έλεγχοι είναι ένα ακόμη πρόβλημα και οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους.
Τα ουκρανικά τρένα μετέφεραν 4,1 εκατομμύρια τόνους τον περασμένο Νοέμβριο και τον Απρίλιο, μετά από ενάμισι μήνα πολέμου, μόλις 643.000 τόνοι είχαν εξαχθεί σε γειτονικές χώρες.
Οι αρχές των γειτονικών κρατών έχουν καταφέρει να βοηθήσουν εκατομμύρια πρόσφυγες να περάσουν τα σύνορα, ωστόσο πρέπει να γίνουν περισσότερα για αγαθά ιδιαίτερης σημασίας όχι μόνο για την οικονομία της Ουκρανίας, αλλά και για τις χώρες που χρειάζονται σιτηρά.
Η Ουκρανία έχει 28.000 βαγόνια που μεταφέρουν σιτηρά έτοιμα, αλλά έχει ανάγκη από συμφωνίες που θα εξασφαλίσουν το συνοριακό πέρασμα και ο ρόλος της Πολωνίας είναι σημαντικός στο να φτάσουν τα αγαθά στα λιμάνια της Βαλτικής.
«Σας παρακαλώ κάντε μπίζνες μαζί μας, κάντε ό,τι είναι δυνατό» σημειώνει ο Ουκρανός αξιωματούχος.
Εναλλακτική λύση η θάλασσα
Οι μοναδικές εναλλακτικές οδοί είναι να υπάρξει συμφωνία με την Ρωσία ώστε να επιτρέψει στα πλοία να ταξιδέψουν από τη Μαύρη Θάλασσα. Η Μόσχα, πάντως, έχει ήδη επιρρίψει σοβαρές ευθύνες στη Δύση για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και ζητά χαλάρωση ορισμένων μέτρων που έχουν αποφασιστεί.
Σημειώνεται ότι μόλις προχθές, ο Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε πως το Πολεμικό Ναυτικό της χώρας του θα εξασφαλίσει την ανεμπόδιστη διέλευση για πλοία με ουκρανικά σιτηρά μόνο εάν η Ουκρανία λύσει το πρόβλημα των ναρκοθετημένων θαλασσών στα χωρικά της ύδατα.
«Εάν το πρόβλημα επιλυθεί τότε οι ναυτικές δυνάμεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη διέλευση αυτών των πλοίων στη Μεσόγειο» τόνισε ο Λαβρόφ και πρόσθεσε πως η Μόσχα από την πλευρά της έχει κάνει από καιρό τα πάντα για να λύσει το πρόβλημα της επισιτιστικής ασφάλειας.
Οι Ουκρανοί συνεχίζουν τις προειδοποιήσεις σημειώνοντας ότι η επόμενη σοδειά μπορεί να αριθμεί περίπου 47 εκατομμύρια τόνους, οι οποίοι κινδυνεύουν να πάνε χαμένοι, δημιουργώντας μια μόνιμη αγροτική και επισιτιστική κρίση που θα έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις στις τιμές των τροφίμων.
Το κοινό συμπέρασμα όλων είναι πως εάν δεν απελευθερωθούν τα ουκρανικά λιμάνια, τα σχέδια επί σχεδίων είναι μάλλον καταδικασμένα να αποτύχουν.
