Τα αεροπορικά ταξίδια και οι αναταράξεις συμβαδίζουν σε πολλές πτήσεις, ειδικά όταν πρόκειται για μεγάλες αποστάσεις. H πτήση τρόμου με αεροπλάνο της Singapore Airlines, στην οποία ένας επιβάτης έχασε τη ζωή του, εγείρει ανησυχίες για το πόσο επικίνδυνες μπορεί να είναι οι αναταράξεις.
Οι ειδικοί λένε ότι είναι εξαιρετικά απίθανο οι περισσότερες πτήσεις να οδηγήσουν σε τραυματισμό ή ζημιά, αλλά πλέον τα περιστατικά αναταράξεων πληθαίνουν.
Η κατανόηση των αιτίων που προκαλούν αναταράξεις, σύμφωνα με δημοσίευμα του CNN, μπορεί να βοηθήσει το πλήρωμα αεροπλάνων και τους επιβάτες να μετριάσουν τον αντίκτυπό τους.
«Οι θάνατοι από αναταράξεις σε εμπορικές πτήσεις είναι ευτυχώς πολύ σπάνιοι, αλλά δυστυχώς έχουν αυξηθεί κατά ένα σήμερα», δήλωσε ο Paul Williams, καθηγητής ατμοσφαιρικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Reading στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τι είναι οι αναταράξεις και πώς προκαλούνται;
Υπάρχουν τέσσερα κύρια επίπεδα αναταράξεων – ελαφριές, μέτριες, έντονες και ακραίες.
Σε περιπτώσεις ελαφρών και μέτριων αναταράξεων, οι επιβάτες μπορεί να αισθανθούν τέντωμα στη ζώνη ασφαλείας τους και μη ασφαλή αντικείμενα στην καμπίνα μπορεί να μετακινηθούν.
Ωστόσο, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι αναταράξεις μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να εκτοξευτούν οι επιβάτες στην οροφή της καμπίνας, οδηγώντας σε σοβαρούς τραυματισμούς ή και σε θάνατο.
«Οι αναταράξεις στις πτήσεις μπορεί να προκληθούν από καταιγίδες, βουνά και ισχυρά ρεύματα αέρα που ονομάζονται jet streams», προσθέτει ο Williams.
«Σε αυτή την τελευταία περίπτωση, ονομάζονται αναταράξεις καθαρού αέρα και μπορεί να είναι δύσκολο να αποφευχθούν επειδή δεν εμφανίζονται στο ραντάρ καιρού στο θάλαμο πτήσης».
«Οι αναταράξεις καθαρού αέρα είναι η κίνηση του αέρα που δημιουργείται από ατμοσφαιρική πίεση, ρεύματα αεριωθουμένων, αέρα γύρω από βουνά, θερμά ή ψυχρά μέτωπα ή καταιγίδες», σύμφωνα με τον ιστότοπο της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αεροπορίας.
Οι πιλότοι μερικές φορές προειδοποιούνται για αναφορές αναταράξεων από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας, τις μετεωρολογικές ομάδες αεροπορικών εταιρειών ή ακόμα και από άλλους πιλότους που προπορεύονται. Ωστόσο, αναταράξεις μπορεί επίσης να συμβούν χωρίς προειδοποίηση.
Πόσο επικίνδυνες είναι;
Σύμφωνα με την FAA, 30 επιβάτες και 116 μέλη πληρώματος τραυματίστηκαν σοβαρά λόγω αναταράξεων από το 2009 έως το 2021.
Ο αριθμός των επιβατών αεροπορικών εταιρειών υπολογίζεται σε περίπου 4 δισεκατομμύρια ετησίως, επομένως τέτοια περιστατικά εξακολουθούν να είναι σαφώς σπάνια.
Η FAA αναφέρει τις αναταράξεις ως την κύρια αιτία τραυματισμών αεροσυνοδών και επιβατών, σε μη θανατηφόρα ατυχήματα σε εμπορικές αεροπορικές εταιρείες.
Καθώς οι αεροπορικές εταιρείες δεν υποχρεούνται να αναφέρουν περισσότερους μικροτραυματισμούς, ο συνολικός αριθμός των τραυματισμών είναι ασαφής.
Θανατηφόρες αναταράξεις, όπως το περιστατικό της Singapore Airlines, είναι επίσης εξαιρετικά ασυνήθιστες. Μια πτήση της United Airlines τον Δεκέμβριο του 1997 από το Τόκιο προς τη Χονολουλού παρουσίασε επίσης αναταράξεις που άφησαν πίσω τους έναν νεκρό.
«Οι αναταράξεις κάνουν τις πτήσεις ανώμαλες και μερικές φορές μπορεί να είναι επικίνδυνες», λέει ο ερευνητής μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ, Mark Prosser.
«Οι αεροπορικές εταιρείες θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται πώς θα διαχειριστούν τις αυξημένες αναταράξεις, καθώς κοστίζουν στη βιομηχανία 150–500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως μόνο στις ΗΠΑ.
«Κάθε επιπλέον λεπτό που αφιερώνεται ταξιδεύοντας μέσα σε αναταράξεις αυξάνει τη φθορά στο αεροσκάφος, καθώς και τον κίνδυνο τραυματισμού επιβατών και αεροσυνοδών».
Θα γίνουν χειρότερες;
Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ ανέφερε ότι οι έντονες αναταράξεις αυξήθηκαν κατά 55% τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η έκθεση, που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2023, διαπίστωσε ότι σε ένα μέσο σημείο πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό, που είναι ένα από τα πιο πολυσύχναστα δρομολόγια πτήσεων στον κόσμο – η συνολική ετήσια διάρκεια έντονων αναταράξεων είχε αυξηθεί κατά 55% μεταξύ 1979 και 2020.
Ο Williams, ο οποίος συνέγραψε τη μελέτη, αναφέρει ότι οι έντονες αναταράξεις «θα μπορούσαν να διπλασιαστούν ή να τριπλασιαστούν τις επόμενες δεκαετίες».
Συνέχισε αποδίδοντας αυτό στην «καθαρή ατμοσφαιρική αναταραχή», έναν τύπο αναταράξεων που χτυπά ξαφνικά και είναι πολύ δύσκολο να αποφευχθεί.
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών, το πλήρωμα πτήσης δεν είχε καμία προειδοποίηση στο 28% περίπου των ατυχημάτων που σχετίζονται με αναταράξεις από το 2009 έως το 2018.
Η ανάλυση του Williams προέβλεψε ότι οι αναταράξεις θα αυξάνονταν σημαντικά σε όλο τον κόσμο τις επόμενες δεκαετίες.
«Συνήθως, σε μια υπερατλαντική πτήση, μπορεί να περιμένετε 10 λεπτά αναταράξεων», πρόσθεσε.
«Νομίζω ότι σε μερικές δεκαετίες αυτό μπορεί να αυξηθεί σε 20 λεπτά ή σε μισή ώρα. Η πινακίδα της ζώνης ασφαλείας θα είναι ενεργοποιημένη πολύ περισσότερο, δυστυχώς για τους επιβάτες».
Πρέπει να φοράω ζώνη καθ’ όλη τη διάρκεια της πτήσης εκτός αν πάω τουαλέτα;
Η σύντομη απάντηση σε αυτό είναι «Ναι». Μια αναφορά του 2021 από το NTSB ανέφερε ότι η πλειονότητα των επιβατών που τραυματίστηκαν σε ατυχήματα «σχετιζόμενα με αναταράξεις» δεν φορούσαν τη ζώνη ασφαλείας τους εκείνη τη στιγμή.
Δεδομένου ότι μερικές φορές είναι αδύνατο να προβλεφθεί πότε ένα αεροσκάφος θα αντιμετωπίσει καθαρές αναταράξεις του αέρα, ο μόνος τρόπος για να είσαι 100% ασφαλής είναι να παραμείνεις δεμένος καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής.
Κάνουν ζημιά στο αεροσκάφος;
Σε περιπτώσεις ακραίων αναταράξεων, «όπου το αεροπλάνο εκτινάσσεται βίαια και είναι αδύνατο να ελεγχθεί», μπορεί να προκληθεί δομική ζημιά σε ένα αεροσκάφος, σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ.
Πρόσφατα περιστατικά, συμπεριλαμβανομένου αυτού που επηρέασε την πτήση της Singapore Airlines, προκάλεσαν επίσης σημαντικές ζημιές στην καμπίνα του αεροπλάνου.
Είναι κάποιες διαδρομές χειρότερες από άλλες;
Οι αναταράξεις μπορεί να εμφανιστούν σχεδόν οπουδήποτε και σε οποιοδήποτε ύψος, αλλά ορισμένες περιοχές είναι γνωστές ότι είναι πιο ευαίσθητες.
Η πτήση της Singapore Airlines από το Λονδίνο στη Σιγκαπούρη, φαίνεται να αντιμετώπισε σοβαρές αναταράξεις πάνω από τη Μιανμάρ αφού διέσχισε τη Θάλασσα Ανταμάν της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Μετά από ανάλυση περίπου 150.000 διαφορετικών διαδρομών πτήσεων, ο ιστότοπος πρόβλεψης αναταράξεων Turbli διαπίστωσε ότι το ταξίδι μεταξύ του Σαντιάγο της Χιλής και του διεθνούς αεροδρομίου Viru Viru στη Βολιβία ήταν το πιο ανώμαλο, ενώ το δρομολόγιο μεταξύ Αλμάτι του Καζακστάν και της πρωτεύουσας του Κιργιστάν, Μπισκέκ, ήρθε δεύτερο στη λίστα, που κυκλοφόρησε πέρυσι.
Το Nashville του Τενεσί προς το Raleigh/Durham στη Βόρεια Καρολίνα κατατάχθηκε ως η διαδρομή της Βόρειας Αμερικής με τις υψηλότερες μέσες αναταράξεις.
