Οι αμερικανικοί σύμμαχοι και οι ουκρανικές αρχές προσπαθούσαν την Τετάρτη να καταλάβουν τους όρους της πρότασης ειρήνης της κυβέρνησης Τραμπ για την Ουκρανία, με πολλούς να εκφράζουν ανησυχία ότι οι ΗΠΑ μπορεί να υποχωρήσουν στις ρωσικές απαιτήσεις, σε μια βεβιασμένη προσπάθεια να τερματιστούν οι εχθροπραξίες.
Καθώς Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι αναζητούσαν διευκρινίσεις, τόνιζαν ότι πολλά σημεία του σχεδίου παραμένουν ρευστά – από τον ρόλο του ΝΑΤΟ μέχρι τυχόν εδαφικές παραχωρήσεις της Ουκρανίας προς τη Ρωσία.
Η πρωτοβουλία του απεσταλμένου της κυβέρνησης Τραμπ για την ειρήνη, Στιβ Γουίτκοφ – ο οποίος λειτουργεί ως ενδιάμεσος με τη Μόσχα – ξεκίνησε στα τέλη του περασμένου μήνα, όταν συναντήθηκε στο Μαϊάμι με τον Ρώσο ειδικό απεσταλμένο Κίριλ Ντμίτριεφ, σύμφωνα με πρόσωπο που γνωρίζει τις επαφές και επικαλείται το Politico. Η συνάντηση αυτή έγινε λίγο μετά την κατάρρευση των σχεδίων του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ένιωσαν αιφνιδιασμένοι όταν έγινε δημοσίως γνωστή η ύπαρξη του σχεδίου Γουίτκοφ – κάτι που τους ενόχλησε ιδιαίτερα, καθώς θεωρούσαν ότι ο Τραμπ είχε επιτέλους αρχίσει να αντιλαμβάνεται την έλλειψη ειλικρίνειας του Πούτιν ως προς μια πιθανή συμφωνία, σύμφωνα με το ίδιο πρόσωπο και έναν ακόμη γνώστη του παρασκηνίου.
Τα πρόσωπα αυτά, όπως και άλλες πηγές στην υπόθεση, ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους λόγω της ευαισθησίας των διπλωματικών διεργασιών.
Το σχέδιο, που αποτελείται από 28 σημεία – η ύπαρξη του οποίου αποκαλύφθηκε αρχικά από το Axios – στη σημερινή του μορφή θα απαιτούσε σημαντικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων περιορισμών στις στρατιωτικές της δυνατότητες και παραίτησης από εκτεταμένες εδαφικές ζώνες, σύμφωνα με τρίτη πηγή ενημερωμένη για τις συνομιλίες. Η ίδια πηγή, ωστόσο, υπογράμμισε ότι οι επί μέρους πρόνοιες του σχεδίου παραμένουν διαπραγματεύσιμες.
Ένα από τα ζητήματα που εξακολουθούν να εξετάζουν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είναι «αν και πώς» θα αναφερθεί το ΝΑΤΟ στο κείμενο, πρόσθεσε η πηγή – μια διάσταση που μέχρι τώρα δεν είχε γίνει γνωστή.
Η Ουκρανία επιδιώκει ένταξη στο ΝΑΤΟ ως εγγύηση ασφάλειας έναντι μελλοντικής ρωσικής επίθεσης. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες στηρίζουν αυτό το αίτημα, ωστόσο οι ΗΠΑ το έχουν απορρίψει, ενώ η Μόσχα ζητά επίμονα να αποκλειστεί το Κίεβο από τη Συμμαχία, θεωρώντας την ένταξή του απειλή. Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ανησυχούν επίσης για τυχόν εδαφικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία, τις οποίες βλέπουν ως επιβράβευση της ρωσικής επιθετικότητας και επικίνδυνο προηγούμενο.
Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να σχολιάσει τις λεπτομέρειες του σχεδίου ή τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώθηκε.
Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οι κυβερνήσεις προσπαθούσαν να αποκωδικοποιήσουν ένα σχέδιο για το οποίο, όπως έλεγαν, διαθέτουν ελάχιστες συγκεκριμένες πληροφορίες.
«Δεν έχουμε ενημερωθεί για αυτό», δήλωσε την Τετάρτη στους δημοσιογράφους ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιοχάν Βάντεφουλ. «Υπάρχουν σε εξέλιξη προσπάθειες από όλους τους διεθνείς εταίρους για να οδηγηθεί επιτέλους ο πρόεδρος Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Και πρόσθεσε: «Υποστηρίζουμε, φυσικά, οτιδήποτε μπορεί να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση. Εστιάζουμε στην υποστήριξη της Ουκρανίας, στέλνοντας ταυτόχρονα ένα σαφές μήνυμα στον Πούτιν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική από μια διαδικασία διαπραγμάτευσης».
Σύμφωνα με την πρώτη από τις πηγές που γνωρίζουν το περιεχόμενο των συνομιλιών, οι ρωσικές απαιτήσεις μοιάζουν να επαναλαμβάνουν προτάσεις τις οποίες ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο είχε ήδη απορρίψει κατά τις προσπάθειες να συμφωνηθεί σύνοδος κορυφής σε ανώτατο επίπεδο – προτάσεις που θα ήταν απαράδεκτες για το Κίεβο. Αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη σταθερή αξίωση της Μόσχας να ελέγχει περισσότερα εδάφη στην ανατολική Ουκρανία από όσα έχει καταλάβει μέχρι σήμερα, καθώς και την απαίτηση η Ουκρανία να αποποιηθεί μελλοντικές εγγυήσεις ασφάλειας από τους Δυτικούς συμμάχους της.
Ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ Νταν Ντρίσκολ, μαζί με τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού στρατηγό Ράντι Τζορτζ και τον διοικητή των δυνάμεων Στρατού Ευρώπης στρατηγό Κρίστοφερ Ντόναχιου, εστάλησαν εσπευσμένα στο Κίεβο αυτή την εβδομάδα για να ενημερώσουν την ουκρανική ηγεσία για το σχέδιο, όπως αποκάλυψε πρώτη η ιστοσελίδα POLITICO την Τρίτη.
Το ταξίδι οργανώθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μετά από σύσκεψη στον Λευκό Οίκο την προηγούμενη εβδομάδα, κατά την οποία ο Τραμπ ζήτησε ο Ντρίσκολ – που ήδη προγραμμάτιζε επίσκεψη στην Ουκρανία τον επόμενο μήνα – να αναλάβει ρόλο απεσταλμένου προς τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και την ομάδα του για το σχέδιο, σύμφωνα με αξιωματούχο της κυβέρνησης. Ο Ντρίσκολ, μετά τις συνομιλίες στο Κίεβο, θα πραγματοποιήσει σειρά ενημερώσεων προς τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, ώστε να τους παρουσιάσει το σχέδιο και την «επόμενη μέρα» όπως τη βλέπουν οι ΗΠΑ, πρόσθεσε ο ίδιος αξιωματούχος.
Ο Λευκός Οίκος εμφανίζεται ιδιαίτερα αισιόδοξος για την πορεία της πρωτοβουλίας. Ανώτερος αξιωματούχος ανέφερε ότι ένα πλαίσιο για τον τερματισμό της σύγκρουσης θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό από όλες τις πλευρές μέχρι το τέλος του μήνα – «ίσως ακόμη και μέσα στην εβδομάδα». Δεύτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου σημείωσε ότι και οι δύο πλευρές θα χρειαστεί να επιδείξουν «ευελιξία».
Η Ουκρανία δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί δημόσια για το σχέδιο. Ο επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, Αντρίι Γιέρμακ, δήλωσε την Τετάρτη ότι βρίσκεται σε «συνεχή επικοινωνία» με την ομάδα Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου του Γουίτκοφ, και ότι θα συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για να τερματιστεί ο πόλεμος «με έναν δίκαιο και βιώσιμο τρόπο, που θα εγγυάται διαρκή ειρήνη».
Η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών Γιβέτ Κούπερ επισήμανε ότι ο Πούτιν έχει απορρίψει μέχρι σήμερα όλες τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του Τραμπ και, αντί γι’ αυτό, «απλώς επιλέγει να κλιμακώνει τον πόλεμο». Για αυτόν τον λόγο, σημείωσε, η ευρωπαϊκή στρατηγική βασίζεται στην πίεση προς τον Πούτιν – μέσω οικονομικών κυρώσεων και στήριξης της Ουκρανίας – ώστε να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ένας Βρετανός διπλωμάτης άφησε να εννοηθεί ότι το Λονδίνο δεν έχει ενημερωθεί επίσημα για τις προτάσεις, παρά την στενή σχέση του συμβούλου εθνικής ασφάλειας Τζόναθαν Πάουελ με τον Γουίτκοφ. Δεύτερος Βρετανός αξιωματούχος επιχείρησε να υποβαθμίσει τη σημασία που θα πρέπει να δοθεί στο σχέδιο, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν αντιμετωπίζεται ως ώριμη, ολοκληρωμένη πρόταση.
Εδώ και μήνες, Ευρωπαίοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι αντιμετωπίζουν με καχυποψία την προσέγγιση του Γουίτκοφ στη σύγκρουση.
Ορισμένοι του καταλογίζουν ότι η επιμονή του να κινείται μόνος του έχει υπονομεύσει τις μέχρι τώρα προσπάθειες της κυβέρνησης για ειρήνη, καθώς αρνείται να συμβουλευτεί τους συμμάχους, με αποτέλεσμα συχνά να εμφανίζεται ανεπαρκώς ενημερωμένος ή απροετοίμαστος, όπως έχει αναφέρει το POLITICO. Στις «σιωπηλές» επαφές του με τη Μόσχα βλέπουν παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο, κατά τη γνώμη τους, έχει παραπλανηθεί από τη ρωσική πλευρά για τη φύση της σύγκρουσης και τους πραγματικούς στόχους του Πούτιν.
«Οι Ρώσοι έχουν προφανώς εντοπίσει τον Γουίτκοφ ως κάποιον που είναι διατεθειμένος να προωθήσει τα συμφέροντά τους», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος άμυνας. «Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν ερωτηθεί ούτε στο ελάχιστο. Αλλά υπάρχει μια πτέρυγα μέσα στον Λευκό Οίκο που εδώ και καιρό αντιμετωπίζει τους Ευρωπαίους ως “sabotageurs” στη διαδικασία της ειρήνης, οπότε, από μια άποψη, αυτό δεν μας εκπλήσσει».
Ο δεύτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου απέρριψε τις ανησυχίες όσων υποστηρίζουν ότι η Μόσχα επιδιώκει να συνομιλεί αποκλειστικά με τον Γουίτκοφ για τον τερματισμό του πολέμου. Η Ρωσία οφείλει να θέλει να συνομιλεί με την Ουάσιγκτον για να βρεθεί λύση, υποστήριξε.
Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, επιχείρησε την Τετάρτη να υποβαθμίσει τη σημασία της νέας πρότασης.
«Δεν υπάρχει τίποτα νέο σε σχέση με όσα συζητήθηκαν στο Άνκορατζ», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πέσκοφ, ερωτηθείς για το σχέδιο, αναφερόμενος στη σύνοδο της Αλάσκας μεταξύ Τραμπ και Πούτιν τον Αύγουστο.
Παραμένει ασαφές πόσο εκτεταμένος ήταν ο σχεδιασμός για αυτό το σχέδιο ειρήνης. Πολλοί από εκείνους που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να έχουν ενημερωθεί στον Λευκό Οίκο και στο υπουργείο Εξωτερικών δεν είχαν λάβει καμία σχετική ενημέρωση για τη νέα πρωτοβουλία Γουίτκοφ, σύμφωνα με την πρώτη και την τρίτη πηγή με γνώση των διεργασιών.
Η πρώτη πηγή μάλιστα ανέφερε ότι το σχέδιο Γουίτκοφ «δεν έχει περάσει από καμία διακλαδική διαδικασία συντονισμού» εντός της αμερικανικής κυβέρνησης. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε άμεσα σε σχετικό ερώτημα για το αν ακολουθήθηκε η συνήθης διαδικασία, η οποία προϋποθέτει τη συμμετοχή όλων των αρμόδιων υπουργείων και υπηρεσιών.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, ο Τραμπ και οι στενοί του συνεργάτες έχουν επιχειρήσει επανειλημμένως να πείσουν τη Ρωσία να εμπλακεί σοβαρά σε διαδικασία τερματισμού της σύγκρουσης. Ωστόσο, μήνες διαβουλεύσεων σε υψηλό επίπεδο και τηλεφωνικών επαφών – συμπεριλαμβανομένης της συνάντησης στην Αλάσκα – έχουν αφήσει τον Τραμπ και την ομάδα του απογοητευμένους και χωρίς απτό αποτέλεσμα.
Ύστερα από μήνες άρνησης να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη Μόσχα, ο Τραμπ αποφάσισε τον Οκτώβριο να στοχοποιήσει με κυρώσεις τις δύο μεγαλύτερες ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες, όταν ναυάγησαν τα σχέδια για νέα συνάντηση με τον Πούτιν στη Βουδαπέστη.
Ο Νταν Ντρίσκολ, ο κορυφαίος αξιωματούχος του Πενταγώνου που εστάλη στην Ουκρανία, είχε ήδη εμπλακεί σε συνομιλίες με το Κίεβο για την αξιοποίηση της ουκρανικής τεχνογνωσίας στα drones – μια συμφωνία που ο Τραμπ είναι ιδιαίτερα πρόθυμος να κλείσει και η οποία επίσης περιλαμβάνεται στην ατζέντα των συζητήσεων αυτής της εβδομάδας.
Σύμφωνα με κυβερνητικό αξιωματούχο, ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τον Ντρίσκολ «τον άνθρωπό του για τα drones» και τον εμπιστεύεται σε μεγάλο βαθμό, τόσο λόγω της προσπάθειάς του να μεταρρυθμίσει τη γραφειοκρατία των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Στρατού, όσο και λόγω της αυξανόμενης παρουσίας του στα τηλεοπτικά δίκτυα, όπου υπερασπίζεται δημοσίως τις μεταρρυθμίσεις του.
Πηγή: Politico
