Η επιστροφή της Σουνίτα Γουίλιαμς στη Γη: Οι αλλαγές στο σώμα της μετά από 288 ημέρες στο διάστημα.
Όταν η αστροναύτης της NASA, Σουνίτα «Σούνι» Γουίλιαμς, επέστρεψε στη Γη έπειτα από 288 ημέρες σε τροχιά, η αλλαγή στην εμφάνισή της ήταν εντυπωσιακή. Έδειχνε σαν να είχε γεράσει μια δεκαετία σε λιγότερο από έναν χρόνο—και βιολογικά, αυτό μπορεί να ισχύει.
Η μακροχρόνια παραμονή στο διάστημα έχει αποδειχθεί ότι επιταχύνει τη γήρανση του σώματος και του εγκεφάλου, αποκαλύπτοντας τους κινδύνους των επανδρωμένων διαστημικών αποστολών μεγάλης διάρκειας.
Ένα ταξίδι που κράτησε πολύ περισσότερο από το προγραμματισμένο
Η Γουίλιαμς και ο συνάδελφός της, Μπάρι «Μπατς» Γουίλμορ, εκτοξεύθηκαν στις 5 Ιουνίου 2024 με το Boeing Starliner Calypso, με αποστολή οκτώ ημερών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Ωστόσο, τεχνικά προβλήματα τους κράτησαν εκεί για σχεδόν εννέα μήνες.
Η παρατεταμένη παραμονή της στο διάστημα την έκανε ζωντανό παράδειγμα των επιπτώσεων που υφίσταται το ανθρώπινο σώμα σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας και απομόνωσης.
Γκριζάρισμα μαλλιών λόγω άγχους
Όταν η Γουίλιαμς αναχώρησε για το διάστημα, είχε μακριά, καστανά μαλλιά. Ο Ντόναλντ Τραμπ μάλιστα την είχε αποκαλέσει «η γυναίκα με τα ατίθασα μαλλιά».
Όμως, κατά την επιστροφή της, τα μαλλιά της είχαν γίνει εντελώς λευκά.
Μελέτες έχουν δείξει ότι το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε γκριζάρισμα των μαλλιών, καθώς οι ορμόνες του στρες επιταχύνουν την εξάντληση των βλαστοκυττάρων που παράγουν μελανίνη στους θύλακες της τρίχας.
Μυϊκή ατροφία και εξασθένιση της φυσικής κατάστασης
Παρά την καθημερινή άσκηση στον ISS, η Γουίλιαμς φαινόταν αισθητά πιο αδύναμη κατά την επιστροφή της.
Η έλλειψη βαρύτητας έχει σοβαρές συνέπειες στο μυϊκό και σκελετικό σύστημα. Οι αστροναύτες χάνουν περίπου 1% της οστικής τους μάζας κάθε μήνα, ενώ η καρδιά τους γίνεται πιο αδύναμη λόγω της μειωμένης προσπάθειας άντλησης αίματος.
Η NASA επισημαίνει ότι οι αστροναύτες πρέπει να γυμνάζονται για 2,5 ώρες ημερησίως, ωστόσο ακόμα και με αυτό, ένας αστροναύτης ηλικίας 30-50 ετών μπορεί να χάσει έως και το 50% της δύναμής του σε έξι μήνες παραμονής στο διάστημα.
Προβλήματα κυκλοφορίας και καρδιακές αρρυθμίες
Η μηδενική βαρύτητα επηρεάζει τη ροή του αίματος, με αποτέλεσμα οι αστροναύτες να εμφανίζουν συχνά καρδιακές αρρυθμίες. Η μειωμένη κυκλοφορία του αίματος μπορεί να οδηγήσει σε θρομβώσεις, καθιστώντας την επανένταξη στη Γη ακόμη πιο δύσκολη.
Απώλεια βάρους και υποσιτισμός
Η έλλειψη όρεξης και η ναυτία συχνά οδηγούν σε μειωμένη πρόσληψη τροφής στο διάστημα. Παρόλο που η Γουίλιαμς δήλωσε ότι ζύγιζε όσο και όταν έφυγε, οι εικόνες της με πιο «κρεμασμένα» μάγουλα υποδηλώνουν απώλεια μυϊκής μάζας.
Οι περισσότεροι αστροναύτες χάνουν περίπου 5% του σωματικού τους λίπους κατά τη διάρκεια των αποστολών, ενώ το διαστημικό φαγητό δεν φημίζεται για τη γεύση του, γεγονός που κάνει τη διατήρηση ενός υγιούς διατροφικού προγράμματος δύσκολη.
Διαταραχές ύπνου και χρόνια κόπωση
Στον ISS, οι αστροναύτες κοιμούνται μέσα σε υπνόσακους σε χώρους μεγέθους τηλεφωνικού θαλάμου. Εκεί αντιμετωπίζουν 16 ανατολές και δύσεις του ηλίου κάθε 24 ώρες, γεγονός που διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό τους.
Ο μειωμένος ποιοτικός ύπνος επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, τη μνήμη και την αρτηριακή πίεση, οδηγώντας σε μακροχρόνια προβλήματα υγείας.
Γενετικές μεταβολές και αυξημένος κίνδυνος καρκίνου
Η έκθεση στη διαστημική ακτινοβολία αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου και νευροεκφυλιστικών παθήσεων, όπως το Αλτσχάιμερ.
«Το επίπεδο αλλαγών που παρατηρούμε είναι παρόμοιο με εκείνο που εμφανίζεται σε κάποιον που καπνίζει ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα», εξηγεί ο Σκοτ Μ. Σμιθ, επιστήμονας της NASA.
Αν και οι περισσότερες γενετικές αλλαγές επανέρχονται μετά την επιστροφή στη Γη, περίπου το 7% παραμένουν μόνιμες.
Απώλεια όρασης και δερματικά προβλήματα
Το δέρμα των αστροναυτών γίνεται 20% λεπτότερο, καθιστώντας το πιο ευάλωτο σε κοψίματα, τα οποία επουλώνονται αργά.
Επιπλέον, η συσσώρευση υγρών στο κεφάλι μπορεί να επηρεάσει τα μάτια, προκαλώντας μόνιμη επιδείνωση της όρασης—ένα φαινόμενο γνωστό ως Spaceflight Associated Neuro-Ocular Syndrome.
Η περίοδος αποκατάστασης
Η NASA έχει σχεδιάσει ένα εντατικό πρόγραμμα αποκατάστασης 45 ημερών, στο οποίο η Γουίλιαμς και ο Γουίλμορ θα πρέπει να γυμνάζονται δύο ώρες την ημέρα για να επαναφέρουν τη φυσική τους κατάσταση.
Πηγή: Daily Mail
