Σύνοδος Κορυφής: Συμφωνία για την Άμυνα – Βέτο Όρμπαν στην yποστήριξη της Ουκρανίας.
Οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία για τα συμπεράσματα σχετικά με την άμυνα στη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη (06.03.25) στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, το ζήτημα της Ουκρανίας προκάλεσε ρήξη, καθώς ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, άσκησε βέτο στην κοινή δήλωση υποστήριξης προς το Κίεβο, εμποδίζοντας την επίτευξη ομοφωνίας.
Ενίσχυση της Άμυνας και χρηματοδοτικά μέτρα
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε τα συμπεράσματα για την άμυνα, επικροτώντας την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Το μέτρο αυτό αποσκοπεί στη διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο για όλα τα κράτη-μέλη.
Στο τελικό κείμενο επισημαίνεται η ανάγκη επιτάχυνσης της κινητοποίησης χρηματοδοτικών και επιχειρησιακών μέσων, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας της ΕΕ και την προστασία των πολιτών της. Η Ένωση δεσμεύεται να αυξήσει τη συνολική αμυντική της ετοιμότητα, να περιορίσει τις στρατηγικές εξαρτήσεις της, να καλύψει κρίσιμα κενά στις δυνατότητές της και να ενισχύσει τη βιομηχανική και τεχνολογική της βάση, ώστε να διασφαλίσει την επαρκή και έγκαιρη προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού.
Νέα χρηματοδοτικά εργαλεία
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη ουσιαστικής αύξησης των αμυντικών δαπανών και χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει στο Συμβούλιο την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής. Παράλληλα, ζητά την περαιτέρω διερεύνηση μέτρων που θα διευκολύνουν τις αμυντικές δαπάνες σε εθνικό επίπεδο, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Στο πλαίσιο της οικονομικής στήριξης, η ΕΕ εξετάζει τη δημιουργία ενός νέου χρηματοδοτικού μέσου, μέσω του οποίου τα κράτη-μέλη θα μπορούν να λάβουν δάνεια ύψους έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, με εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο Υπουργών να εξετάσει την πρόταση αυτή με ταχύτητα, αναγνωρίζοντας την ανάγκη άμεσης ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας.
Το κείμενο των συμπερασμάτων των 26 κρατών – μελών, η διαφωνία της Ουγγαρίας και οι εγγυήσεις ασφάλειας
Ένα κείμενο των 26 κρατών -μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ουκρανία και όχι μια κοινή Ευρωπαϊκή θέση διατυπώθηκε μετά το τέλος του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, δεν ενέκρινε το κείμενο. Το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων έντονο, με τους ηγέτες να καταλήγουν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων, στο οποίο συμφώνησε ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, καθώς το Συμβούλιο υιοθέτησε μία παράγραφο που γίνεται αναφορά στην εντατικοποίηση των προσπαθειών Σλοβακίας και Ουκρανίας στην εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της διαμετακόμισης φυσικού αερίου.
Πιο συγκεκριμένα, οι ηγέτες των 26 κρατών μελών της ΕΕ, μετά την ανταλλαγή απόψεων με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, συζήτησαν τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά την Ουκρανία και κατέληξαν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων που «υποστηρίχθηκε σθεναρά από 26 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων», τονίζοντας στο κείμενο ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα αυτό κατά την επόμενη σύνοδό του.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματά του επαναλαμβάνει τη θέση που έχουν διατυπώσει όλο το προηγούμενο διάστημα, οι εκπρόσωποι των Θεσμών της ΕΕ, αλλά και οι ηγέτες της ΕΕ, λέγοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξουν διαπραγματεύσεις χωρίς την Ουκρανία, αλλά και την Ευρώπη.
Πέντε προϋποθέσεις για ειρήνη στην Ουκρανία
Στο τελικό κείμενο για το ουκρανικό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με τις υπογραφές των «26» τονίζει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία:
α) Δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία,
β) δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις που επηρεάζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης. Η ασφάλεια της Ουκρανίας, της Ευρώπης, η διατλαντική και η παγκόσμια ασφάλεια είναι αλληλένδετες,
γ) οποιαδήποτε εκεχειρία ή κατάπαυση του πυρός μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο ως μέρος της διαδικασίας που οδηγεί σε μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία,
δ) οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία πρέπει να συνοδεύεται από ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία που θα συμβάλλουν στην αποτροπή μελλοντικής ρωσικής επιθετικότητας, και
ε) η ειρήνη πρέπει να σέβεται την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανία».
Κυρώσεις στη Ρωσία, οικονομική και στρατιωτική στήριξη στην Ουκρανία
Οι ηγέτες των 26 κρατών – μελών της ΕΕ συμφώνησαν στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία, μέσω περαιτέρω κυρώσεων και παράλληλα, αποφάσισαν την τακτική και προβλέψιμη οικονομική στήριξη της Ουκρανίας. « Η επίτευξη της «ειρήνης μέσω της ισχύος» απαιτεί η Ουκρανία να βρίσκεται στην ισχυρότερη δυνατή θέση, με τις δικές της ισχυρές στρατιωτικές και αμυντικές ικανότητες ως ουσιαστικό συστατικό στοιχείο. Αυτό ισχύει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου. Για τον σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει προσηλωμένη, σε συντονισμό με ομοϊδεάτες εταίρους και συμμάχους, στην παροχή ενισχυμένης πολιτικής, χρηματοδοτικής, οικονομικής, ανθρωπιστικής, στρατιωτικής και διπλωματικής στήριξης στην Ουκρανία και τον λαό της και στην αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία, μεταξύ άλλων μέσω περαιτέρω κυρώσεων και με την ενίσχυση της επιβολής των υφιστάμενων μέτρων, προκειμένου να αποδυναμωθεί η ικανότητά της να συνεχίσει να διεξάγει τον επιθετικό της πόλεμο», αναφέρει το κείμενο.
Εγγυήσεις ασφάλειας
Οι 27 ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η αμυντική ικανότητα της Ουκρανίας, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη «δεσμεύονται να συμβάλουν στην εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και να εντείνουν τις εργασίες για την περαιτέρω στήριξη και ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας της Ουκρανίας και την εμβάθυνση της συνεργασίας της με την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία». Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να συμβάλουν περαιτέρω στις εγγυήσεις ασφάλειας «με βάση τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και ικανότητές τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μεταξύ άλλων με τη διερεύνηση της πιθανής χρήσης μέσων κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Οι εγγυήσεις ασφαλείας θα πρέπει να αναληφθούν από κοινού με την Ουκρανία, καθώς και με ομοϊδεάτες εταίρους από το ΝΑΤΟ».
Στο ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας και της στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τονίζει ότι «θα παρασχεθούν με πλήρη σεβασμό της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών», ενώ υπογραμμίζει «το εγγενές δικαίωμα της Ουκρανίας να επιλέξει το πεπρωμένο της, βάσει του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου».
