Η αγκυροβόληση δύο σούπερ γιοτ που ανήκουν σε Ρωσο-Ισραηλινό ολιγάρχη σε θέρετρο στη νοτιοδυτική Τουρκία έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για τον ρόλο της χώρας στην παράνομη χρηματοδότηση.
Τις τελευταίες τρεις ημέρες, τα γιοτ Eclipse και My Solaris του Ρόμαν Αμπράμοβιτς, με σημαία Βερμούδων, αγκυροβόλησαν σε μαρίνες του Μαρμαρά και του Μπόντρουμ αντίστοιχα, εν μέσω διεθνών κυρώσεων και παγώματος από πολλές χώρες περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε Ρώσους δισεκατομμυριούχους , οι οποίοι συνδέονται με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.
Στον Αμπράμοβιτς, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης του ποδοσφαιρικού συλλόγου Τσέλσι της Βρετανίας, επιβλήθηκαν κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ είναι επίσης στη λίστα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με άτομα που αντιμετωπίζουν δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις λόγω της σχέσης τους με τον ισχυρό άνδρα της Ρωσίας.
Η Wall Street Journal ανέφερε σήμερα ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι φέρεται να ζήτησε από τον Λευκό Οίκο να αναστείλει τις κυρώσεις που είχε συντάξει το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ για τον Αμπράμοβιτς επειδή ο δισεκατομμυριούχος μπορεί να χρησιμεύσει ως πολύτιμος μεσολαβητής λόγω των στενών δεσμών του με τον Πούτιν.
Η Τουρκία, μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ και επίσημα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, δεν έχει συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αντί γι’ αυτό, προσπάθησε να δημιουργήσει μια μέση λύση, σχεδιασμένη για να διατηρήσει ανακουφισμένη τόσο τη Ρωσία όσο και τον συνασπισμό κατά του Κρεμλίνου. Το ερώτημα εάν αυτή η λεπτή ισορροπία είναι βιώσιμη ή όχι αποτελεί θέμα συζήτησης.
Η Τουρκία έχει ισχυρούς εμπορικούς και οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία και υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι οι ρωσικές εταιρείες θα χρησιμοποιήσουν τουρκικές διόδους για να συνεχίσουν να ασκούν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό.
Το πρόσφατο ρεκόρ της Τουρκίας δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό. Η τουρκική τράπεζα Halkbank αντιμετωπίζει ποινικές διώξεις για το γεγονός ότι παρέκαμψε τις κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν μέσω του πολύπλοκου σχήματος ανταλλαγής χρυσού με ιρανικό πετρέλαιο, στο επίκεντρο του οποίου βρέθηκε ο Τουρκο-ιρανός λαθρέμπορος χρυσού Ρεζά Ζαράμπ και ο τότε διοικητής της τράπεζας Μεχμέτ Χακάν Ατίλα.
«Η απόσυρση από την Τουρκία ενός ακόμη σχεδίου άρσης κυρώσεων θα ήταν κόκκινη γραμμή» για τις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε ο Γκονούλ Τολ, ιδρυτικός διευθυντής του προγράμματος του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής για την Τουρκία.
«Θα ασκηθεί πίεση στην Άγκυρα να συμμορφωθεί με το καθεστώς κυρώσεων και αυξημένος έλεγχος στις τουρκικές τράπεζες για να διασφαλιστεί ότι δεν παραβιάζουν τις κυρώσεις. Ρωσικές εταιρείες, οντότητες και άτομα που χρησιμοποιούν την Τουρκία για να παρακάμψουν τις κυρώσεις θα τραβήξουν σίγουρα περισσότερη προσοχή στις ενέργειες της Τουρκίας», είπε στο Al-Monitor.
Πηγές που γνωρίζουν τη διαδικασία των κυρώσεων, επισημαίνουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ακόμη κηρύξει δευτερεύουσες κυρώσεις σε τρίτα μέρη που συναλλάσσονται με Ρώσους και που τιμωρούνται για τους δεσμούς τους με τον Πούτιν, αφήνοντας προς το παρόν την Τουρκία μακριά. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τέτοιες κυρώσεις δεν θα επιβληθούν στο μέλλον, ανέφεραν οι πηγές.
Ο Bahadir Ozgur, ένας Τούρκος σχολιαστής που ειδικεύεται στην αποκάλυψη του οργανωμένου εγκλήματος, λέει ότι η Τουρκία είναι ένας «παράδεισος των γκάνγκστερ».
Η ροή «μαύρου χρήματος» από πρώην Σοβιετικούς ολιγάρχες —ιδίως από το Αζερμπαϊτζάν, τη Ρωσία, το Καζακστάν και την Ουκρανία— αυξήθηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και μειώθηκε περαιτέρω όταν η Τουρκία μεταπήδησε σε εκτελεστικό προεδρικό σύστημα το 2017 που συγκεντρώνει την εξουσία στα χέρια του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το σύστημα διαβρώνει περαιτέρω τους δικαστικούς ελέγχους και τις ισορροπίες, υποστήριξε ο Ozgur.
«Η απελπιστική ανάγκη της τουρκικής κυβέρνησης για ξένο νόμισμα εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης που εξάντλησε τα καθαρά διεθνή αποθέματα της χώρας θα μπορούσε να ωθήσει την Άγκυρα να κοιτάξει από την άλλη πλευρά όταν πρόκειται για παράνομες χρηματοοικονομικές ροές από τη Ρωσία», είπε ο Ερντεμίρ στο Al-Monitor.
