Οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν να χαράξουν τη δική τους γραμμή για την ειρήνη στην Ουκρανία, επεξεργαζόμενοι μια αντιπρόταση που θα σταθεί απέναντι στο αμερικανικό σχέδιο των 28 σημείων, το οποίο σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρείται υπερβολικά ευνοϊκό για τη Μόσχα.
Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της Wall Street Journal, οι Βρυξέλλες προσπαθούν παράλληλα να πείσουν το Κίεβο να ευθυγραμμιστεί με αυτή την ευρωπαϊκή προσέγγιση, η οποία έχει σχεδιαστεί ώστε να αντανακλά περισσότερο τα ουκρανικά συμφέροντα.
Οι Ευρωπαίοι ελπίζουν ότι το δικό τους πλαίσιο θα είναι έτοιμο μέσα στις επόμενες ημέρες, ωστόσο –όπως σημειώνεται στο ίδιο ρεπορτάζ– η ουκρανική πλευρά μέχρι στιγμής δεν έχει αναλάβει σαφή δέσμευση συμμετοχής.
Σε αυτό το κλίμα, η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Κάγια Κάλας, υπογράμμισε σήμερα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να στηρίξει οποιαδήποτε ειρηνευτική πρωτοβουλία, υπό δύο βασικές προϋποθέσεις: να οδηγεί σε «δίκαιη και διαρκή ειρήνη» και να έχει στο τραπέζι τόσο την Ουκρανία όσο και την ΕΕ.
«Σε ό,τι αφορά το ειρηνευτικό σχέδιο που, όπως αντιλαμβανόμαστε, έχει παρουσιαστεί στον πρόεδρο Ζελένσκι, έχουμε πει κατ’ επανάληψη ότι για να έχει πιθανότητες επιτυχίας οποιοδήποτε σχέδιο, πρέπει να διαμορφωθεί με τη συμμετοχή της Ουκρανίας και των Ευρωπαίων», ανέφερε από τις Βρυξέλλες.
«Δεν είναι τελικό σχέδιο», λέει το Βερολίνο
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γιόχαν Βάντεφουλ, τόνισε την Παρασκευή ότι τα σημεία του αμερικανικού σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία οφείλουν να συζητηθούν επειγόντως ανάμεσα σε Κίεβο και Μόσχα, ξεκαθάρισε όμως ότι το κείμενο δεν συνιστά οριστική συμφωνία.
«Η γερμανική θέση ταυτίζεται με την ευρωπαϊκή θέση: στηρίζουμε την Ουκρανία. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία θα μπορέσει να συζητήσει αυτά τα σημεία από θέση ισχύος», δήλωσε ο Βάντεφουλ στις Βρυξέλλες.
Μετά τη διαρροή του αμερικανικού σχεδίου, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εμφανίστηκε διατεθειμένος να συνεργαστεί «ειλικρινά» με τις ΗΠΑ, ενώ ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου έσπευσε να σημειώσει ότι η Μόσχα «δεν βλέπει ενδείξεις» πως το Κίεβο είναι πραγματικά έτοιμο για διαπραγματεύσεις.
Τι προβλέπει το αμερικανικό σχέδιο
Το σχέδιο που είδε το φως της δημοσιότητας περιγράφει ένα πλέγμα στρατηγικών, εδαφικών και οικονομικών ρυθμίσεων για την επαναφορά της ειρήνης, με κεντρικό άξονα την de facto αναγνώριση της Κριμαίας και του Ντονμπάς ως ρωσικών εδαφών και τη δέσμευση ότι το NATO δεν θα αναπτύξει στρατεύματα στην Ουκρανία. Παράλληλα, περιλαμβάνει δέσμη οικονομικών εργαλείων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και την επαναφορά της Ρωσίας σε ένα πλαίσιο «κανονικοποιημένης» διεθνούς παρουσίας.
Εδαφικές ρυθμίσεις
-
Η Κριμαία, το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ αναγνωρίζονται de facto ως ρωσικά εδάφη.
-
Οι περιφέρειες Χερσώνας και Ζαπορίζια παραμένουν σε «παγωμένο» καθεστώς, χωρίς τυπική μεταβολή των συνόρων.
-
Προβλέπεται η δημιουργία αποστρατικοποιημένων ζωνών υπό de facto ρωσικό έλεγχο.
-
Και οι δύο πλευρές δεσμεύονται ότι δεν θα επιχειρήσουν αλλαγή συνόρων δια της βίας.
Στρατιωτικές προβλέψεις
-
Το NATO δεν θα αναπτύξει χερσαίες δυνάμεις σε ουκρανικό έδαφος, ενώ μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύουν στην Πολωνία.
-
Ιδρύεται μηχανισμός διαλόγου ασφαλείας ΗΠΑ–NATO–Ρωσίας, με ειδική ομάδα εργασίας.
-
Η Ρωσία αναλαμβάνει νομικά δεσμευτική υποχρέωση μη επίθεσης κατά της Ουκρανίας και της Ευρώπης.
Οικονομική στήριξη και ανοικοδόμηση
-
ΗΠΑ και ΕΕ ανακοινώνουν ένα μεγάλο επενδυτικό πακέτο για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.
-
Προβλέπεται πακέτο 100 δισ. δολαρίων από την Ευρώπη για την ανοικοδόμηση και άλλα 100 δισ. δολάρια από «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών από τη διαχείρισή τους.
-
Δημιουργείται Ταμείο Ανάπτυξης της Ουκρανίας για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε υποδομές, φυσικούς πόρους και τεχνολογία.
-
Η λειτουργία του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια τίθεται υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), με την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια να μοιράζεται 50-50 ανάμεσα σε Ουκρανία και Ρωσία.
-
Οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν ρόλο στην αποκατάσταση της ουκρανικής υποδομής φυσικού αερίου.
Εφαρμογή και μηχανισμοί ελέγχου
-
Η συμφωνία χαρακτηρίζεται νομικά δεσμευτική και η εφαρμογή της θα εποπτεύεται από ένα «Συμβούλιο Ειρήνης» με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
-
Προβλέπεται άμεση εκεχειρία και σταδιακή αποχώρηση των δυνάμεων από τις πρώτες γραμμές προς τις συμφωνημένες θέσεις.
-
Σε περίπτωση παραβίασης των όρων, ενεργοποιούνται κυρώσεις.
Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει
Ουκρανία
Τι χάνει:
-
Παραμένει μόνιμα εκτός NATO, με τη δέσμευση αυτή να κατοχυρώνεται συνταγματικά.
-
Αποδέχεται περιορισμένο μέγεθος ενόπλων δυνάμεων και καμία προοπτική πυρηνικού καθεστώτος.
-
Οι εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ δίνονται υπό όρους και όχι ως πλήρης μηχανισμός συλλογικής άμυνας.
-
Κριμαία, Ντονέτσκ και Λουχάνσκ αναγνωρίζονται de facto ως ρωσικά εδάφη.
-
Χερσώνα και Ζαπορίζια παραμένουν σε «παγωμένη» κατάσταση κατά μήκος της σημερινής γραμμής του μετώπου, όπως έχει διαμορφωθεί έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου.
-
Δημιουργείται ζώνη ασφαλείας αποστρατιωτικοποιημένη, υπό de facto ρωσικό έλεγχο.
Τι κερδίζει:
-
Πακέτο 200 δισ. δολαρίων για την ανοικοδόμηση της χώρας.
-
Επαναλειτουργία του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια υπό ΔΟΑΕ, με συμμετρικό διαμοιρασμό της ηλεκτροπαραγωγής με τη Ρωσία.
-
Σημαντικές αμερικανικές και ευρωπαϊκές επενδύσεις σε κρίσιμους τομείς.
-
Δημιουργία ειδικού Ταμείου Ανάπτυξης για τη χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης.
Ρωσία
Τι χάνει:
-
Τμήμα από τα «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία της στο εξωτερικό.
-
Δεσμεύεται σε νομικά κατοχυρωμένη πολιτική μη επίθεσης.
Τι κερδίζει:
-
Σταδιακή επαναφορά της στη G8 και στη διεθνή οικονομική σκηνή.
-
Μακροπρόθεσμο πλαίσιο οικονομικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ.
-
Βήμα-βήμα άρση των δυτικών κυρώσεων.
Πρόσθετες προβλέψεις
-
Ανταλλαγή αιχμαλώτων και επιστροφή των απαχθέντων ουκρανικών παιδιών.
-
Διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία μέσα σε 100 ημέρες από την υπογραφή της συμφωνίας.
-
Πλήρης αμνηστία για όλους όσοι συμμετείχαν στον πόλεμο, σε οποιαδήποτε πλευρά.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναζητούν έναν τρόπο να διατυπώσουν δική τους πρόταση που δεν θα αφήνει την Ουκρανία να εμφανίζεται ως η μεγάλη χαμένη της διαδικασίας, επιχειρώντας να συνδυάσουν την ανάγκη τερματισμού του πολέμου με τη διατήρηση βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου και της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
