Ένα σύννεφο πλανιέται πάνω από την Ευρώπη: Το φάντασμα του Ευρωσκεπτικισμού. Όλες οι ακραίες δυνάμεις της Ευρώπης -δεξιές και αριστερές- συγχρονίστηκαν, ακούσια, για να το γιγαντώσουν.
Η παράφραση της περίφημης φράσης του Karl Marx, από την εισαγωγή στο κομμουνιστικό μανιφέστο, εξυπηρετεί στο να αποτυπωθεί, σε 4 γραμμές, η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και μαζί της η Δημοκρατία.
Κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση αυτού του “σύννεφου” έπαιξε η διαίρεση της Ευρώπης σε βορρά και νότο. Εκτός από τις πολιτιστικές διαφορές, ανομοιογένειες εντοπίζονται και στις εργασιακές συνθήκες, απολαβές και προοπτικές. Τις δύο αυτές ταχύτητες, παρατηρούμε και σε οικονομικό επίπεδο, καθώς για ορισμένα κράτη του βορρά, τα επιτόκια δανεισμού είναι πολύ χαμηλότερα από αυτά του νότου. Όλα τα προαναφερθέντα κάνουν την μια πλευρά της Ηπείρου να γίνεται ένας δελεαστικός προορισμός εις βάρος της άλλης, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε ένα “brain-drain” του νότου με τεράστιες επιπτώσεις δημογραφικού και φορολογικού επιπέδου.
Επιπροσθέτως, το έλλειμμα δημοκρατίας σε συνδυασμό με τον άκρατο Ευρωπαϊκό νεοφιλελευθερισμό έδωσε μεγαλύτερη βάση στους δημοσιονομικούς δείκτες παρά στους κοινωνικούς. Έτσι, η απόσταση ανάμεσα στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και τους λαούς της Ευρώπης μεγάλωσε. Φυσικά, σε αυτό έπαιξε και ρόλο το γεγονός ότι εφαρμόστηκαν πολιτικές ακραίας λιτότητας οι οποίες άλλαξαν ραγδαία το βιοτικό επίπεδο του κόσμου προς το χειρότερο χωρίς να προσδίδουν μακροπρόθεσμα οφέλη.
Παράλληλα, η εμπιστοσύνη των πολιτών της Ευρώπης κλονίστηκε ακόμα περισσότερο λόγω της έλλειψης ετοιμότητας των θεσμών για το μεταναστευτικό ζήτημα. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην Ευρώπη, αντιμετωπίστηκε σαν ένα εφήμερο πρόβλημα: Ανισομερής καταμερισμός ευθυνών και ουσιαστικά απλή στάθμευση των προσφύγων στα διάφορα κράτη-μέλη (με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ελλάδα) αντί της εκπόνησης ενός ενιαίου Ευρωπαϊκού σχεδίου, το οποίο θα στόχευε στην κοινωνική και οικονομική τους ένταξη. Έτσι ενισχύθηκε ο φόβος…
Όλα αυτά οδήγησαν στο να δυναμώσουν πολύ οι ακραίες φωνές (αριστερές και δεξιές), που με όπλα τον λαϊκισμό και την παραπληροφόρηση προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν την αξία του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος στις συνειδήσεις των λαών και τελικά να υπονομεύσουν την ίδια την Δημοκρατία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε ένα κρίσιμο τέλμα: Είτε θα κάνει ένα τεράστιο βήμα προς τα μπρος, είτε θα μείνει στάσιμη και συνεπώς εγκλωβισμένη σε μια αδιέξοδη πολιτική η οποία υποδαυλίζει τον φόβο, την αδιαφορία και τον διχασμό.
Η τοποθέτηση των συντηρητικών είναι πως “όλα βαίνουν καλώς” και δεν πρέπει να αλλάξει κάτι.
Οι ακραίοι ζητούν λιγότερη Ευρώπη και κατ’επέκταση λιγότερη Δημοκρατία.
Εμείς, οι σύγχρονοι Ευρωπαίοι προοδευτικοί πολίτες είμαστε εδώ για να φωνάξουμε: “Ευρώπη, Ευρώπη, Ευρώπη”!
Οι σοσιαλιστές του 20ου αιώνα, κάνοντας το όραμα τους πράξη, άλλαξαν την Ευρώπη και την έκαναν φάρο έμπνευσης για τις επόμενες γενιές.
Σήμερα, ωστόσο, η Ευρώπη και ουσιαστικά η Δημοκρατία χρειάζεται τους προοδευτικούς της θύλακες πιο πολύ από κάθε άλλη φορά. Σήμερα καλούμαστε να δώσουμε έναν δύσκολο αλλά σπουδαίο αγώνα.
Δύσκολος, γιατί ο αγώνας αυτός θα είναι διττός. Δεν θα στραφεί μόνο ενάντια στις ακραίες δυνάμεις που επιβουλεύονται το Ευρωπαϊκό και Δημοκρατικό κεκτημένο αλλά θα στραφεί και ενάντια στις συντηρητικές δυνάμεις που με την στάση τους τις κρατούν ζωντανές.
Σπουδαίος, γιατί από αυτόν τον αγώνα θα εξαρτηθεί σε ποια Ευρώπη θα να ανήκουμε.
Εμείς, οι σύγχρονοι σοσιαλδημοκράτες του 21ου αιώνα, που οραματιζόμαστε μια Ευρώπη της ισότητας και της αλληλεγγύης, μια Ευρώπη που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στο διεθνές γίγνεσθαι, μια Ευρώπη που έχει την κοινωνική πολιτική ως προτεραιότητα, μια Ευρώπη διαφορετική, μια Ευρώπη δική μας, δηλώνουμε παρόντες!
*O Στέργιος Κωνσταντίνου είναι 28 ετών, υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το Κίνημα Αλλαγής, δικηγόρος και πολιτικός επιστήμονας
