Δεν αρκεί να μην είσαι ΣΥΡΙΖΑ

Τι ξεχωρίζει σήμερα έναν προοδευτικό από έναν συντηρητικό; Ειδικά σε μια εποχή ακραίας πόλωσης που οι έννοιες έχουν χάσει την σημασία τους.
Προοδευτική είναι κάθε πολιτική που έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και τις μελλοντικές γενιές. Να κάνεις το σωστό πράγμα για την κοινωνία, δηλαδή να αφήσεις μια κοινωνία καλύτερη απ’ αυτή που παρέλαβες.
Ωστόσο, η κοινωνία «κρύβεται» πίσω από τα παραδοσιακά (αριστερά και δεξιά) κλισέ για να νομιμοποιήσει επιλογές στασιμότητας και αδράνειας. Προσοχή, δεν είναι η κοινωνία στο σύνολό της που εργαλειοποιεί τα κλισέ αλλά κάποιες ομάδες συμφερόντων που αποσπούν προσόδους από την υπόλοιπη κοινωνία. Το μικρό καλό, είτε το προσωπικό είτε το ομαδικό, υπερτερεί του κοινού καλού.
Προοδευτικό είναι να έχουμε αξιοκρατία ως κράτος. Όσο όμως υπάρχουν βολεμένοι που δεν το θέλουν αυτό και πολιτικοί που συμβαδίζουν με αυτό το αναξιοκρατικό σύστημα, θα επικρατεί η οποσθοδρόμηση. Είναι βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα μας η έλλειψη αξιοκρατίας και η κυριαρχία της μετριότητας.
Λαϊκισμός είναι η μεροληπτική επιλογή του παρόντος έναντι του μέλλοντος, αγνοώντας δηλαδή τις μέλλουσες γενεές.  Η Ελλάδα γερνάει με τους πιο γρήγορους ρυθμούς στην Ευρώπη, κι όμως η  χώρα μας κατέχει την τελευταία θέση στις δαπάνες για τη στήριξη της οικογένειας και των παιδιών. Ένα ζευγάρι με μέσο μισθό  και δύο παιδιά πληρώνει τους υψηλότερους φόρους στην Ευρώπη! Αυτό είναι συντήρηση.
Κάποτε, εργάζονταν πέντε για να παράγουν τη σύνταξη των τριών. Σήμερα, δουλεύουν δύο για να παράγουν τη σύνταξη των πέντε. Πώς είναι δυνατόν όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι να στηρίζουν τις δαπάνες υγείας και τις συντάξεις όλο και περισσότερων συνταξιούχων; Όταν τόλμησε ένας υπουργός να προλάβει την κατρακύλα του ασφαλιστικού συστήματος, έπεσαν όλοι να τον φάνε. Αριστερά και δεξιά.
Όταν οι οικονομολόγοι περιγράφουν τις συνθήκες υπό τις οποίες ευημερούν οι χώρες, ένας από τους παράγοντες που τονίζουν είναι το «ανθρώπινο κεφάλαιο». Το διεθνές συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας συγκριτικά με το μέγεθος της, είναι η υπερ-εκπαίδευση των Ελλήνων που είναι αποτέλεσμα της υπερ-επένδυσης των γονιών μας στην μόρφωση, ακόμα και εν μέσω κρίσης. Παρά ταύτα, μόνο κατ’ ελάχιστο η  ίδια η χώρα κεφαλοποιεί τους κόπους και την υπεραξία της εκπαίδευσης. Η Ελλάδα δεν υποφέρει μόνο από την μετανάστευση της πιο μορφωμένης γενιάς Ελλήνων αλλά κατέχει και το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, σε αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αγγίζοντας σχεδόν το 20%.
Προοδευτικό είναι ένα κράτος να μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να δημιουργηθούν σταθερές θέσεις εργασίας με καλές αμοιβές, για να  μπορέσει να χρηματοδοτήσει το ασφαλιστικό της σύστημα και να διατηρήσει την κοινωνική της συνοχή.
Προοδευτικό είναι να αλλάξεις το παραγωγικό μοντέλο με αύξηση της καινοτομίας, της παραγωγικότητας, της γνώσης και της αλληλεγγύης, όχι με εξωτερικό δανεισμό και μετάθεση ευθυνών.
Σήμερα χρειαζόμαστε κάτι δραστικά διαφορετικό. Σε αντίθεση με το παίγνιο μηδενικού αθροίσματος της λιτότητας, η Ελλάδα οφείλει να συνδεθεί με την παγκόσμια οικονομία, τις νέες τεχνολογίες και να αυξήσει το διαθέσιμο εισόδημα εντός της χώρας. Η μόνη συζήτηση που έχει νόημα για το αύριο είναι η συζήτηση για προοδευτικές πολιτικές που θα ευνοούν τις επενδύσεις, πιο συνεργατικά μοντέλα παραγωγής, θα ευνοούν την επιχειρηματικότητα και την παραγωγή καλύτερων προϊόντων και υπηρεσιών για να περιοριστεί η φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης που διαλύει τον κοινωνικό ιστό και κλυδωνίζει την ελληνική Δημοκρατία.
Οι ανισότητες απειλούν παντού όλες τις δυτικές Δημοκρατίες. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), το διάμεσο εισόδημα της μεσαίας τάξης στην ΕΕ έχει υποχωρήσει πάνω από δύο τρίτα. Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στις ΗΠΑ.
Ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Δεν μπορούμε όμως να κοιτάζουμε προς τα πίσω. Πρέπει να κοιτάμε το μέλλον με εθνική αυτοπεποίθηση και ευρωπαϊκή προσέγγιση. Ο κόσμος βαδίζει προς την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και η Ελλάδα είναι προσκολλημένη ακόμα στην δεύτερη.
Τα ελληνικά προβλήματα δεν θα μας τα λύσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας. Θα μπορούσαν ίσως να μας βοηθήσουν να τα λύσουμε. Το πολιτικό πρόβλημα ξεπερνάει τις ικανότητες ή τις ανικανότητες ενός κόμματος, γι’ αυτό χρειάζεται να προσδώσουμε κύρος στους θεσμούς, κάτι που είναι συνώνυμο με την εμπιστοσύνη στο μέλλον. Και το μέλλον απαιτεί συμπράξεις και συνθέσεις. Η τυφλή πόλωση δεν εξυπηρετεί τους πολίτες αλλά τους κομματικούς στρατούς.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ασφαλώς μια άλλη κυβέρνηση που να αναγνωρίζει τα προβλήματα και να θέλει να τα λύσει. Απαιτείται αλλαγή πολιτικής και αλλαγή υποδείγματος. Ένα κανονικό κράτος και μια ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά, εξακολουθεί να είναι για την χώρα, το ζητούμενο.
Στην πραγματικότητα όμως αυτό πρέπει να το συνομολογήσει πρωτίστως η κοινωνία που θα έχει μεταπεισθεί και θα κάνει μια άλλη στρατηγική και ιστορική επιλογή, για να αλλάξει και το πολιτικό σύστημα που -εν πολλοίς- ευθύνεται για την καθυστέρηση της χώρας. Είναι πλέον απολύτως ξεκάθαρο ότι χωρίς ριζικές αλλαγές, οι πολίτες δεν θα βρουν τις ευκαιρίες που έχουν ανάγκη για να ευημερήσουν.
Το στοίχημα είναι αν η «μετα-μνημονιακή» εποχή θα γίνει και «μετα-λαϊκιστική». Το έχει ανάγκη η χώρα.
 
* Ο Νίκος Μηλαπίδης είναι Νομικός, διετέλεσε Διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας στο Ποτάμι