✍Ο Δημήτρης Παπαγγελόπουλος,σύμβουλος στρατηγικής επικοινωνίας και πολιτικής διαχείρισης.
Ο Donald Trump εξελέγη για 2 η φορά Πρόεδρος των ΗΠΑ, επιτυγχάνοντας μια πολιτική επιστροφή που είχε να συμβεί στις Αμερικανικές Προεδρικές Εκλογές από το 1892.
Χωρίς αμφιβολία πρόκειται για μια μεγάλη επιτυχία του Προέδρου και του επιτελείου του, κυρίως όμως είναι μια ηχηρή ήττα για την ηγεσία των Δημοκρατικών.
Οι Δημοκρατικοί εκτός από τον Λευκό Οίκο έχασαν την πλειοψηφία στη Γερουσία, δεν κερδίζουν ούτε την πλειοψηφίατης Βουλής, όπως εκτιμούσαν οι αναλυτές πριν τις εκλογές, ενώ οι συσχετισμοί είναι εις βάρος τους και στο Ανώτατο Δικαστήριο. Οι κυριότεροι λόγοι είναι οι παρακάτω:
Επιλογή υποψηφίου Προέδρου
Ας ξεκινήσουμε όμως από τους προεδρικούς υποψηφίους. Απέναντι σε έναν πασίγνωστο
υποψήφιο οι Δημοκρατικοί εμφάνισαν μια σχεδόν άγνωστη αντίπαλο. O χαρακτηρισμός
μπορεί να μοιάζει υπερβολικός για την εν ενεργεία αντιπρόεδρο, αλλά είναι ακριβής αν
σκεφτεί κανείς με ποιον τρόπο αναδεικνύονται οι υποψήφιοι Πρόεδροι των δύο μεγάλων
κομμάτων. Μέσα από πολύμηνες προκριματικές εκλογές ανά πολιτεία με τη συμμετοχή
κορυφαίων στελεχών τους.
Η Kamala Harris δεν είναι μόνο ότι προέκυψε ως υποψήφια 3,5 μήνες πριν τις εκλογές, αλλά είχε ελάχιστη εμπειρία ως υποψήφια σε αμφίρροπες πολιτείες πριν την ανάδειξή της, έχοντας πολιτευτεί μόνο στην φιλελεύθερη California. Το 2019 είχε ανακοινώσει υποψηφιότητα για το χρίσμα των Δημοκρατικών, αλλά αποσύρθηκε πριν τις προκριματικές εκλογές, ενώ ούτε φέτος πέρασε από αυτή τη διαδικασία. Κάτι ανάλογο είχε γίνει 8 χρόνια, όταν η Hillary Clinton υποβάθμισε τα primaries.
Αντιθέτως ο Donald Trump είχε επισκεφτεί καθεμία από τις λεγόμενες swing states δεκάδες φορές από το 2014 ως υποψήφιος αρχικά για το χρίσμα και στη συνέχεια ως υποψήφιος πρόεδρος. Η εικόνα του σε αυτά τα κοινά ήταν ήδη εδραιωμένη, όπως και η γνώση των προβλημάτων τους. Και αυτό τον βοήθησε να κερδίσει 7 στις 7.
Επιλογή υποψηφίου Αντιπροέδρου
Μία από τις λίγες σημαντικές αποφάσεις που είχε να πάρει η Kamala Harris μετά την αναβάθμιση της σε υποψήφια πρόεδρο ήταν η επιλογή του υποψηφίου Αντιπροέδρου. Επέλεξε τον Κυβερνήτη της Minnesota Tim Walz για απευθυνθεί στους λευκούς ψηφοφόρους. O Walz όμως ήταν εξίσου άγνωστος με εκείνη εκτός της Πολιτείας του, την οποία παραδοσιακά κερδίζουν οι Δημοκρατικοί. Θα μπορούσε να είχε επιλεγεί ως
υποψήφιος ο κυβερνήτης της Pennsylvania Josh Shapiro, ο κυβερνήτης της Βόρειας
Καρολίνας Ray Cooper, η κυβερνήτρια του Michigan Gretchen Whitmer ή ο γερουσιαστής
της Arizona Μarc Kelly.
Ο καθένας εξ αυτών θα έχει τη δυνατότητα να συμβάλει στην επικράτηση μιας εκ των κρίσιμων πολιτειών, όπως έκαναν Trump με Florida και JD Vance με Ohio, και να συμπληρώσει το προφίλ της προεδρικής υποψήφιας. Να σημειωθεί ότι ο Joe Biden το 2020 είχε την πολυτέλεια να επιλέξει την τότε Γερουσιαστή Harris, με στόχο να κερδίσει τη γυναικεία ψήφο, καθότι ο ίδιος ήταν ιδιαίτερα γνωστός. Γερουσιαστής από το 1972, υποψήφιος για το χρίσμα από το 1988, Αντιπρόεδρος επί 8 χρόνια, ενώ είχε μεγαλώσει στην κρισιμότερη Πολιτεία της Pennsylvania. Η Harris αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος ότι δεν είχε την πολυτέλεια να διαλέξει για συνυποψήφιο της κάποιον που ξεχώρισε για τα δηκτικά του σχόλια για τον Donald Trump και τους συνεργάτες του, τους οποίους αποκάλεσε weirdos κάτι σαν «αλλόκοτους τύπους».
Με αυτή την επιλογή οι Δημοκρατικοί προέκριναν την Αντι- Τrump στρατηγική, στην οποία μπήκε αργότερα και ο απερχόμενος Πρόεδρος που αποκάλεσε τους υποστηρικτές του προκατόχου του σκουπίδια. Ήταν η ίδια λανθασμένη συνταγή της Hillary Clinton.
Ιt is the economy stupid Η ατζέντα όμως της προεκλογικής εκστρατείας αφορούσε κατά βάση την οικονομία, όπωςόλες οι εκλογές που έγιναν στη Δύση το 2024 (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΓερμανικάΚρατίδια κ.α.), αφορούσε επίσης τη μετανάστευση ιδιαίτερα στις νότιες αμφίρροπες πολιτείες.
Και στα δύο αυτά θέματα ο Donald Trump είχε πλεονέκτημα και το μήνυμα του ξεπέρασε τους διαχωρισμούς φύλου, εθνότητας, ηλικίας που ευνοούσαν τους Δημοκρατικούς. Η οικονομία περιόρισε σε δεύτερο επίπεδο το θέμα των δικαιωμάτων και συγκεκριμένα των αμβλώσεων, που είχε κυριαρχήσει στις ενδιάμεσες εκλογές του 2022 ευνοώντας τότε τους υποψηφίους των Δημοκρατικών. Οι συνέπειες του πληθωρισμού επηρέαζαν τη ζωή των εκλογέων πολύ περισσότερο από την καταγωγή ή το φύλο. Η φράση “it is the economy stupid” έγινε διάσημη από την εκστρατεία του Bill Clinton το 1992. Τότε,ο συνεργάτης του James Carville είχε κρεμάσει μια πινακίδα στα γραφεία της καμπάνιας στο Little Rock. Πριν από τη φράση για την οικονομία, υπήρχε μια άλλη που ανέφερε:
«Change vs. more of the same», δηλαδή αλλαγή εναντίον μία από τα ίδια. Με αυτό το μήνυμα τότε, ο Bill Clinton κέρδισε τους Ρεπουμπλικάνους που είχαν ως τότε τρεις
συνεχόμενες προεδρικές νίκες, αλλά το σημαντικότερο είχαν βγει νικητές από τον ψυχρό
πόλεμο. Σήμερα η ανάγκη για αλλαγή επηρέασε αρνητικά και τον Trump που έχασε σχεδόν
2 εκατομμύρια ψηφοφόρους, οι Δημοκρατικοί έχασαν όμως παραπάνω από
12εκατομμύρια, καθώς η Harris παρουσιάστηκε ως «μία από τα ίδια».
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Αλλαγή
Οι Δημοκρατικοί κυριάρχησαν στο Σύστημα της Washington από το 2006, όταν στις
ενδιάμεσες εκλογές κέρδισαν την πλειοψηφία στα δύο νομοθετικά σώματα. Έκτοτε είχαν
κερδίσει 3 από τις 4 Προεδρικές Εκλογές. Έχασαν μόνο το 2016 όταν είχαν μια υποψήφια με
πολύ αρνητική εικόνα, την κυρία Clinton, ενώ οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν
παρουσιάζοντας τότε έναν αιρετικό υποψήφιο, τον Donald Trump. Για αυτή την κυριαρχία
βασίστηκαν στα παραδοσιακά αριστερόστροφα ΜΜΕ.
Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση και τα ίδια τα Μέσα κλυδωνίστηκαν και κάποια εξ αυτών (Washington Post, LA Times) απέφυγαν να δηλώσουν στήριξη στο ψηφοδέλτιο των Δημοκρατικών. Στον αντίποδα αυξήθηκε η πολιτική επιρροή του TikTok και των podcasts, ιδιαίτερα στις νέες ηλικίες. Καιοι δύο προεδρικοί υποψήφιοι προσπάθησαν να αξιοποιήσουν τη δυναμική αυτών των Μέσων στην τελική ευθεία της αναμέτρησης. Η αντιπρόεδρος Harris παραχώρησε συνέντευξη στο 2ο δηµοφιλέστερο podcast αφήνοντας ανάμικτες εντυπώσεις, ενώ ο πρώην πρόεδρος Trump, μίλησε επί 3 ώρες στο νούμερο 1 podcast στις ΗΠΑ, που είναι το «Joe Rogan Experience». Η πρώτη κέρδισε τις εντυπώσεις στο προεδρικό τηλεοπτικό debate, ο Πρόεδρος Trump ήταν αναμφισβήτητα καλύτερος στα νέα μέσα, λόγω του τρόπου
έκφρασής του.
Η επόμενη μέρα
Η αμερικανική κοινωνία δείχνει πιο διχασμένη από ποτέ, ενώ τα δύο μεγάλα κόμματα
φαίνεται να επιτείνουν τον διχασμό για να αποκομίσουν πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη. Οι
Δημοκρατικοί βρίσκονται σήμερα σε ακόμη χειρότερη θέση από αυτή που είχαν βρεθεί το
2004.
Τότε είχαν βρει τον τρόπο να ξεκινήσουν μια αντεπίθεση που οδήγησε αρχικά στην αποκαθήλωση της Ρεπουμπλικανικής ηγεσίας του Κογκρέσου και στη συνέχεια στην εκλογή
του Προέδρου Barack Obama και του Αντιπροέδρου Joe Biden. Σε αυτή την προσπάθεια
αξιοποίησαν παραδοσιακά και νέα Μέσα, προνομιακά θέματα της ατζέντας και κυρίως την
υπεροχή τους σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, που θα τους έδιναν μόνιμη
πλειοψηφία. Και τα τρία αμφισβητήθηκαν στην πράξη, όπως και η δυνατότητα του
κόμματος να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής, ενώ έχει ξεκινήσει το blame game
ανάμεσα στην ηγεσία τους για τους λόγους αποτυχίας.
Από την άλλη πλευρά οι Ρεπουμπλικάνοι αν δεν επιτύχουν όσα υποσχέθηκαν, δεν θα
μπορούν να επικαλεστούν πλέον την πανδημία, τα νομοθετικά σώματα ή τον εχθρικό τύπο
ως αιτία για ενδεχόμενη αποτυχία. O 78χρονος Donald Trump, ο γηραιότερος Πρόεδρος
όλων των εποχών έχει συγκρουστεί τα τελευταία χρόνια με πολλούς μέσα στο κόμμα του,
καλείται να σχηματίσει κυβέρνηση με νέα πρόσωπα, που θα επιχειρήσει την αλλαγή την
οποία ζήτησαν οι εκλογείς. Το Grand Old Party οφείλει να δώσει έμπρακτες λύσεις και να
εδραιώσει την επιρροή που απέκτησε σε συγκεκριμένα κοινά, γιατί τα τελευταία χρόνια η
λειτουργία του εξελίχθηκε σε one man show.
