Προς σχηματισμό κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού οδεύει η Γερμανία μετά τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου.
Όπως δήλωσε το Σάββατο 8 Μαρτίου o ηγέτης του CDU και νικητής των εκλογών με ποσοστό 28,5%, Friedrich Merz, τα δύο κόμματα που διαπραγματεύονται για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης της Γερμανίας κατέληξαν σε συμφωνία στις διερευνητικές συνομιλίες τους. Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στο Βερολίνο μαζί με τον Lars Klingbeil, συμπρόεδρο του SPD και επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος, την έτερη συμπρόεδρο, που προέρχεται από την αριστερή πτέρυγα του SPD Saskia Esken και τον Markus Söder του βαυαρικού CSU, ο Merz αναφέρθηκε σε μια σειρά ουσιαστικών ζητημάτων, στα οποία επετεύχθη συμφωνία. Έθεσε δε ως στόχο την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων μέχρι το Καθολικό Πάσχα, το οποίο φέτος συμπίπτει με το Ορθόδοξο στις 20 Απριλίου.
Όλες οι κυβερνήσεις της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας από την ίδρυση της το 1949, με εξαίρεση ένα σύντομο διάστημα μεταξύ του 1960 και του 1961 όταν τρίτη κυβέρνηση Adenauer έχασε τον κυβερνητικό της εταίρο Deutsche Partei (DP), υπήρξαν κυβερνήσεις συνασπισμού. Οι κυβερνήσεις συνασπισμού σχηματίζονται σε δύο φάσεις. Τα κόμματα διεξάγουν πρώτα διερευνητικές συνομιλίες και στη συνέχεια ξεκινούν επίσημες συνομιλίες. Βάση για κάθε κυβερνητικό συνασπισμό εδώ και παραπάνω από έξι δεκαετίες είναι η λεγόμενη συμφωνία ή συμβόλαιο – όπως είναι ακριβέστερη μετάφραση- συνασπισμού (Koalitionsvertrag). O, κατά πάσα πιθανότητα ελάσσων, κυβερνητικός εταίρος, το SPD, ήρθε τρίτο στις εκλογές με 16,4%, πίσω από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Για αυτόν τον λόγο τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ακόμα, αφού δεν υπάρχει μια άνετη κυβερνητική πλειοψηφία. Η κυβερνητική πλειοψηφία CDU/CSU και SPD συγκεντρώνει μόλις 328 από τις συνολικά 630 έδρες.
CDU και CSU είχαν συνάψει την πρώτη συμφωνία συνασπισμού στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με το FDP τον Οκτώβριο του 1961. Η συμφωνία ρυθμίζει συνολικά τη συνεργασία ανάμεσα στα κόμματα, δημοσιεύεται μετά τη σύναψή της και παρέχει μια αναλυτική επισκόπηση των σχεδιαζόμενων νομοθετικών έργων της κυβέρνησης συνασπισμού. Περιλαμβάνει επίσης την κατανομή των υπουργείων μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων και θα πρέπει να εγκριθεί από τα μέλη των κομμάτων που συμμετέχουν στο σχήμα, πριν έρθει προς έγκριση στην Ομοσπονδιακή Βουλή (Bundestag), ώστε η νέα κυβέρνηση να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης.
Η μεγάλη σημασία των συμφωνιών συνασπισμού για την γερμανική πολιτική κατέστη σαφής στην Ελλάδα περισσότερο από ποτέ το 2010, κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Η τότε καγκελάριος Angela Merkel, όπως αναφέρει και στην πρόσφατα δημοσιευθείσα αυτοβιογραφία της, δέχθηκε πολύ μεγάλες πιέσεις να μην παραβεί τις αρχές τις συμφωνίας συνασπισμού, που τέλη Οκτωβρίου 2009 είχε λάβει οριακή πλειοψηφία 52% κατά την ψηφοφορία παροχής εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση συνασπισμού CDU/CSU και FDP στη γερμανική βουλή. Στο Βερολίνο, οι περισσότεροι θεωρούσαν τότε πως η διάθεση χρημάτων για τη διάσωση της Ελλάδας θα σήμαινε ουσιαστικά την ακύρωση της συμφωνίας.
Ο τότε Αντικαγκελάριος και Υπουργός Εξωτερικών Guido Westerwelle υπερίσχυσε οριακά στις ψηφοφορίες της κοινοβουλευτικής ομάδας του FDP, η πλειοψηφία του οποίου αντιτασσόταν σε πρώτη φάση έντονα στη διάσωση της Ελλάδας. Αλλά και στην κοινοβουλευτική ομάδα του CDU/CSU η εικόνα δεν ήταν πολύ καλύτερη και χρειάστηκαν πολύ λεπτοί χειρισμοί τόσο από τη Angela Merkel, όσο και από τον τότε Υπουργό Οικονομικών Wolfgang Schäuble για να επιτευχθεί η απαραίτητη πλειοψηφία.
Για να επιστρέψουμε στο σήμερα, οι αρχικές συμφωνίες των διερευνητικών εντολών έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα στη φορολογική πολιτική, με σχέδια για μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της μεσαίας τάξης, περικοπές στους λογαριασμούς ενέργειας τόσο για τις εταιρείες, όσο και τα νοικοκυριά, και μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα. Ο Klingbeil ανέφερε ότι το SPD έχει λάβει διαβεβαιώσεις για βασικά αιτήματα, όπως ο καθορισμός του κατώτατου μισθού στα 15 ευρώ την ώρα και οι σταθερές συντάξεις. Οι διερευνητικές συνομιλίες περιλαμβάνουν επίσης ένα σχέδιο για την απομάκρυνση των παράτυπων μεταναστών σε συνεργασία με τις γειτονικές χώρες. Εντούτοις, ο Klingbeil δήλωσε ότι το SPD κατόρθωσε να διασφαλίσει ότι η πρόσφατη μεταρρύθμιση του νόμου περί επιτάχυνσης απόδοσης της Γερμανικής ιθαγένειας της Γερμανίας, θα παραμείνει σε ισχύ.
Ο Μerz, από την πλευρά του, δήλωσε ότι και οι δύο πλευρές συμμερίζονται ότι η Γερμανία πρέπει να έχει σύντομα μια νέα κυβέρνηση με κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η κυβέρνηση Trump απειλεί με την επιβολή δασμών και πιέζει έντονα για εκεχειρία στην Ουκρανία, ενώ υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για τη μελλοντική ισχύ του ΝΑΤΟ. Άμεσος στόχος του είναι η χαλάρωση των ορίων δανεισμού της Γερμανίας μέσω του κοινοβουλίου ώστε να αναζωογονηθεί η ανάπτυξη οικονομίας και να ενισχυθούν οι στρατιωτικές δαπάνες. CDU/CSU και SPD χρειάζονται την υποστήριξη των Πρασίνων για να επιτύχουν την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων για συνταγματικές αλλαγές, όπως η αναθεώρηση των κανόνων σε σχέση με τον δανεισμό της γερμανικής κυβέρνησης. Τα ανταλλάγματα, που θα συζητηθούν αφορούν σε πολιτικές κλιματικής προστασίας που είναι ιδιαιτέρως αντιδημοφιλείς στο συντηρητικό ακροατήριο του Merz.
Παρά το καλό κλίμα, που δημιούργησε η επιτυχημένη ολοκλήρωση των διερευνητικών συνομιλιών το Σάββατο, 8 Μαρτίου, και τις δηλώσεις από την ηγεσία του CDU, του αδελφού κόμματος της Βαυαρίας CSU και των Σοσιαλδημοκρατών του SPD ότι έχει πραγματοποιηθεί ένα σημαντικό βήμα προς το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, υπάρχει παράλληλα αρκετή κριτική και από τις τάξεις των κομμάτων για τις πρώτες συμφωνίες. Ο επίτιμος πρόεδρος του CSU, επί μακρόν πρωθυπουργός της Βαυαρίας, Horst Seehofer εξέφρασε ερωτήματα για τη κατ΄ αρχήν συμφωνία των CDU/CSU και του SPD σε θέματα οικονομικής πολιτικής μιλώντας ήδη για αθέτηση των προεκλογικών υποσχέσεων του Merz. Από την πλευρά του SPD, ο βουλευτής και μέλος της αριστερής πτέρυγας του κόμματος Tim Klüssendorf δήλωσε ότι ορισμένα σημεία της συμφωνίας για την κοινωνική και μεταναστευτική πολιτική είναι προβληματικά.
Ενώ οι πιστοί Χριστιανοί σε όλο τον κόσμο διανύουν περίοδο νηστείας και προσεχής, οι υποστηρικτές του ευρωπαϊκού σχεδίου «προσεύχονται» τα γερμανικά κόμματα να ανέβουν τον Γολγοθά τους και να προκύψει μια ισχυρή κυβέρνηση, έτοιμη να αντιμετωπίσει τις τεράστιες προκλήσεις των επομένων ετών. Και επειδή σε αυτή τη χώρα, συμφωνίες τηρούνται, το περιεχόμενο του συμβολαίου που θα συνάψουν μας αφορά όλους στην Ευρώπη. Όλους όσοι επιθυμούν την αποτυχία του συνασπισμού και όσοι τον βλέπουν ως παράδειγμα προς μίμηση.
Jeroen Kohls,
Σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας
Δημήτρης Σ. Παπαγγελόπουλος,
Σύμβουλος Στρατηγικής Επικοινωνίας και Πολιτικής Διαχείρισης.
