Έκπληξη προκαλεί σε πολλούς η κοινή απόφαση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή και του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου να είναι οι δύο κεντρικοί ομιλητές σε εκδήλωση του διοργανώνει η εφημερίδα «Δημοκρατία» με συντονιστή τον διευθυντή της «Εστίας» Μανώλη Κοττάκη.
Πράγματι, η παρουσία των δύο αυτών πολιτικών σε μια εκδήλωση δεν είναι κάτι αναμενόμενο και λογικά εγείρει κάποια ερωτήματα, τα οποία αποκτούν ξεχωριστό ενδιαφέρον στη σημερινή πολιτική συγκυρία.
Ως… μη αναμενόμενη, ωστόσο, η συνύπαρξη Καραμανλή – Βενιζέλου σε μια εκδήλωση για την ποιότητα της Δημοκρατίας στη χώρα σήμερα είναι εξόχως σημαντική. Ακριβώς γιατί έρχεται να επιβεβαιώσει την αγωνία που υπάρχει για την ολοένα αυξανόμενη κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού μας συστήματος και των θεσμών, που καταγράφεται σε όλες τις έρευνες τον τελευταίο χρόνο.
Καραμανλής – Βενιζέλος έχουν πολλές γνωστές πολιτικές διαφορές αλλά κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία αξίζει να σημειωθούν:
Πρώτον, υπήρξαν και οι δύο σε όλη τους την πολιτική διαδρομή καθαρά «παραταξιακοί», ο ένας στη ΝΔ και ο άλλος στο ΠΑΣΟΚ. Εν αντιθέσει με άλλους, αυτοί οι δύο ουδέποτε εγκατέλειψαν τα κόμματα των οποίων ηγήθηκαν.
Δεύτερον, αν και σταθερά αγκυροβολημένοι στον παραταξιακό τους χώρο και παρά τις διαχρονικές μετωπικές αντιπαραθέσεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, Καραμανλής και Βενιζέλος επεδίωξαν συναινέσεις και τις έκαναν πράξη. Σε ό,τι αφορά τον Καραμανλή, εμβληματική επιλογή της πρωθυπουργικής του θητείας υπήρξε η επιλογή του Κάρολου Παπούλια – πρώην ΥΠΕΞ και στενού συνεργάτη του Ανδρέα Παπανδρέου στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Σε ό,τι αφορά τον Βενιζέλο, ιστορική επιλογή υπήρξε η συγκυβέρνηση με τον Αντώνη Σαμαρά και τη ΝΔ τα πέτρινα μνημονιακά χρόνια.
Υπάρχει και μια τρίτη ομοιότητα που ίσως έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην παρούσα συγκυρία. Ο Κώστας Καραμανλής και ο Ευάγγελος Βενιζέλος υπήρξαν πάντοτε – ο καθένας στο δικό του παραταξιακό χώρο – ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε δύο τομείς: στα εθνικά θέματα και στα ζητήματα της πολιτικής εντιμότητας και της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών. Ας το κρατήσουμε κατά νου αυτό, γιατί όπως φαίνεται αποτελεί βασικό κίνητρο για την κοινή τους παρουσία.
Στο πρόσφατο παρελθόν υπάρχουν δημόσιες τοποθετήσεις τους που δείχνουν ότι η σημερινή τους κοινή εμφάνιση δεν είναι κεραυνός εν αιθρία: έχουν τοποθετηθεί και οι δύο επικριτικά για τους κυβερνητικούς χειρισμούς στην υπόθεση των υποκλοπών, έχουν χτυπήσει και οι δύο καμπανάκι σε σχέση με ενδεχόμενες εξελίξεις στα εθνικά θέματα και έχουν εκφράσει τον προβληματισμό τους για το σημερινό πολιτικό σκηνικό. Ο Καραμανλής μίλησε πριν από ένα μήνα για «κρίση απαξίωσης, απονομιμοποίησης, αμφισβήτησης και απόρριψης του θεσμικού πλαισίου και του πολιτικού συστήματος» ενώ ο Βενιζέλος έχει εξηγήσει γιατί θεωρεί ότι «η χώρα έχει καταστεί μη διακυβερνήσιμη».
Το πλεονέκτημα και των δύο είναι ότι δεν είναι στη Βουλή, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να μιλούν πιο ελεύθερα και να μην εκλαμβάνεται η άποψή τους ως ενταγμένη σε κάποια πολιτική, κομματική σκοπιμότητα. Αυτό ακριβώς είναι που τους κάνει και πιο «επικίνδυνους», υπό την έννοια ότι όσοι διαφωνούν μαζί τους ή θεωρούν ότι πλήττονται από τα λεγόμενά τους δυσκολεύονται να τους εντάξουν σε κάποιο πολιτικό σχέδιο.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που δίνει υψηλό πολιτικό συμβολισμό στην κοινή εμφάνιση Καραμανλή – Βενιζέλου. Είναι το μήνυμα ότι μπορεί να αναζητηθεί και να υπάρξει πολιτική συναίνεση όταν το διακύβευμα είναι τόσο σημαντικό ώστε να την επιβάλει.
Κι αν στην εποχή των μνημονίων το διακύβευμα αυτό ήταν η σωτηρία χώρας από την οικονομική χρεοκοπία, σήμερα μοιάζει να είναι η έξοδος της από τη θεσμική κρίση και την απαξίωση του πολιτικού συστήματος και της λειτουργία της Δημοκρατίας.
