Στην ανάγκη λήψης μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αύξηση του δημόσιου χρέους που θα προκύψει λόγω των παρεμβάσεων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας αναφέρεται το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη έκθεση του για το α’ τρίμηνο του 2020.
Μέτρα τα οποία θα μειώσουν τον κίνδυνο τα κράτη να αναγκαστούν να προχωρήσουν στη λήψη περιοριστικών μέτρων (αύξηση φόρων – μείωση δαπανών) τα επόμενα χρόνια. Αυτό το ενδεχόμενο θα πρέπει να μελετηθεί σοβαρά στην περίπτωση που η «κρίση» κρατήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς στην περίπτωση που έρθει γρήγορα η ανάκαμψη, το πρόβλημα θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι διαχειρίσιμο.
Βασικό σενάριο ύφεσης από 4,4% έως 9,4% προβλέπει το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους της Βουλής για την ελληνική οικονομία υπολογίζοντας ότι τα μέτρα που θα ληφθούν θα φθάσουν 10 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, το αυξημένο δημόσιο χρέος δεν θα εξαλειφθεί αυτόματα με την επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό με τη σειρά του θέτει δύο κρίσιμα ζητήματα.
* το πρώτο είναι ότι δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί ο χρόνος που θα χρειαστεί αυτή η επαναφορά του λόγου χρέους προς ΑΕΠ στα προ κορωνοϊού επίπεδα, στο μεσοδιάστημα της οποίας η χώρα θα βρεθεί εκτεθειμένη στις αβεβαιότητες των διεθνών αγορών. Για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να διασφαλιστεί, κυρίως από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δυνατότητα χρηματοδοτικής στήριξης των πιο ευάλωτων χωρών και να δοθεί επαρκής χρόνος ώστε να αποκαταστήσουν τη δημοσιονομική τους ισορροπία με ομαλό τρόπο.
* το δεύτερο – και κρισιμότερο – ζήτημα είναι ότι αυτό το αυξημένο χρέος θα πρέπει να πληρωθεί από δημόσιους πόρους επιβαρύνοντας, σε τελική ανάλυση, τους πολίτες της χώρας. Η κατανομή αυτού του βάρους, είτε μεταξύ κοινωνικών ομάδων είτε μεταξύ γενεών, θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο ανοιχτού και ειλικρινούς δημόσιου διαλόγου ώστε να χαραχθεί μια κοινώς αποδεκτή δημοσιονομική στρατηγική για τα επόμενα χρόνια.
Αναφορικά με τη α΄ φάση των οικονομικών παρεμβάσεων για την κάλυψη των εισοδηματικών απωλειών των εργαζομένων και επιχειρήσεων και η αναστολή της πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, το Γραφείο Προϋπολογισμού σημειώνει ότι βαίνει στην ολοκλήρωση της. Ωστόσο «το σταδιακό άνοιγμα της οικονομίας θα απαιτήσει ένα νέο κύκλο παρεμβάσεων προκειμένου να περιοριστεί η ένταση και η διάρκεια της ύφεσης».
Όπως τονίζεται στην έκθεση, οι οικονομικές παρεμβάσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προβλήματα που δημιούργησε η κρίση του κορωνοϊού δεν θα οδηγήσουν σε μόνιμη υποβάθμιση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας. Δηλαδή, θα πρέπει να αποφευχθεί μια παρατεταμένη αύξηση της ανεργίας, μια συνεχιζόμενη κάμψη των επενδύσεων και μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Παράλληλα, επισημαίνει την ανάγκη οι παρεμβάσεις να στοχεύουν στη δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής και εξωστρεφούς οικονομίας με έμφαση σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας και ειδικευμένης εργασίας. «Θα πρέπει να ενισχυθούν οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης προκειμένου να διασφαλιστεί η γρήγορη επιστροφή στην αγορά εργασίας των εργαζομένων που θα βρεθούν στην ανεργία λόγω της κρίσης του κορωνοϊού».
