Το σχέδιο Rebrain Greece είναι μια πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας που στοχεύει στην ανάσχεση της φυγής Ελλήνων επιστημόνων με υψηλές δεξιότητες στο εξωτερικό (Brain Drain) καθώς και στη μετάβαση της αγοράς εργασίας στην ψηφιακή εποχή.
Το κομμάτι του προγράμματος που συζητήθηκε εντονότερα από τις 9 Δεκεμβρίου, όταν παρουσιάστηκε στο Ledra Marriot, είναι η δράση «Ελλάδα Ξανά» με το πιλοτικό πρόγραμμα επαναπατρισμού 500 Ελλήνων του εξωτερικού υψηλής ειδίκευσης και επιστημονικής εμπειρίας, με ελάχιστη αμοιβή 3.000 ευρώ το μήνα.
«Είναι μια χρήσιμη πρωτοβουλία η οποία κατ’ αρχήν μπορεί να οδηγήσει στην βελτίωση της κατανόησης του φαινομένου Brain Drain από τους αρμόδιους της πολιτικής για την ανάπτυξη, την οικονομία και την απασχόληση» αναφέρει ο κ. Χρήστος Ιωάννου, διευθυντής του Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ).
Προσθέτει, ωστόσο, ότι: «Ένα τέτοιο «πιλοτικό» πρόγραμμα δεν αρκεί για την αναβάθμιση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας μας. Ουσιαστικά, χρειαζόμαστε ένα πρόγραμμα ραγδαίων μεταρρυθμίσεων.»
Σε ό,τι αφορά στη δράση «Ελλάδα Ξανά» για τον επαναπατρισμό 500 Ελλήνων του εξωτερικού, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αναφέρει ότι θα στοχεύει σε άτομα με υψηλό επίπεδο ειδίκευσης και επιστημονικής εμπειρίας και ηλικίας 28-40 ετών. Όπως είπε στο dailypost.gr ο κ. Αγραπιδάς, προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Εργασιακών Σχέσεων, Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία & Ένταξης στην Εργασία, τα βασικά κριτήρια για την επιλογή των εργαζομένων αυτών θα είναι «να έχουν δύο χρόνια εργασιακή εμπειρία, να είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού, να έχουν άριστη γνώση της ελληνικής γλώσσας και να είναι ενεργά απασχολούμενοι, το πρόγραμμα δεν απευθύνεται σε ανέργους».
Επιπλέον, το πρόγραμμα προβλέπει ελάχιστη αμοιβή 3.000 ευρώ το μήνα για τους επιστήμονες που θα αφήσουν την θέση τους στο εξωτερικό και θα επιστρέψουν στην Ελλάδα. Το 70% της αμοιβής τους θα καλύπτεται από το πρόγραμμα με χρηματοδότηση της επιχείρησης και η επιδότηση θα έχει διάρκεια ένα χρόνο, ενώ το πρόγραμμα ενσωματώνει υποχρέωση διατήρησης του εργαζόμενου με την ίδια αμοιβή για άλλους 12 μήνες τουλάχιστον.
Ωστόσο, το πρόγραμμα REBRAIN GREECE έχει δεχθεί αρνητική κριτική από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος χαρακτήρισε την πρωτοβουλία ως «επικοινωνιακό σόου την ώρα που πολλαπλάσιοι ερευνητές βλέπουν την πόρτα της εξόδου», αναφερόμενος στην περίπτωση 4.000 συμβασιούχων του ΟΑΕΔ, των οποίων οι συμβάσεις με το ελληνικό δημόσιο λήγουν σε λιγότερο από ένα μήνα.
Πηγές από τον ΣΥΡΙΖΑ, δήλωσαν στο dailypost.gr ότι «η κυβέρνηση τηρεί σιγή ιχθύος σχετικά με την παράταση του προγράμματος πλήρους απασχόλησης 4.000 νέων επιστημόνων 22-29 ετών σε κρίσιμους τομείς του δημοσίου τομέα. [Η πρωτοβουλία REBRAIN GREECE] δεν είναι “μεταρρυθμιστική πολιτική”. Αυτά είναι πολιτικάντικα τερτίπια, με μοναδικό σκοπό τη δημιουργία βραχυπρόθεσμων εντυπώσεων».
Σύμφωνα με έναν από τους εκπροσώπους των συμβασιούχων του ΟΑΕΔ, κ. Γιάννη Σαραντάκη: «Σα σκέψη το πρόγραμμα REBRAIN GREECE είναι πάρα πολύ καλό αλλά δεν είναι εφάμιλλο με το δικό μας. Πολλές φορές θεωρούμε ότι η τωρινή κυβέρνηση είναι λίγο καταδικαστική για εμάς. Βγάζει ένα πρόγραμμα για έναν πιο περιορισμένο αριθμό Ελλήνων του εξωτερικού κι εμάς που προσπαθήσαμε και μείναμε στην Ελλάδα, μας αφήνει. Πολλοί από εμάς έχουμε ήδη προτάσεις για να φύγουμε στο εξωτερικό. Είμαστε έτοιμοι να φύγουμε. Θα μπορούσε το κράτος να κάνει κάποια πράγματα για να καταφέρουμε να μείνουμε στην Ελλάδα.»
Επιπλέον, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος τύπου του ΚΙΝΑΛ, κ. Παναγιώτης Βλάχος, δήλωσε ότι: «Θεωρώ την σύλληψη της ιδέας προσβλητική στη λογική και κυρίως σε όσους μένουν και εργάζονται στην Ελλάδα με πολύ κατώτερους μισθούς και πολύ καλύτερα προσόντα. Είναι μεγάλο λάθος να πιστεύει κανείς ότι όσοι μείναμε εδώ και δουλεύουμε για πολύ λιγότερα δεν αξίζουμε 3.000 το μήνα. Άρα γιατί τέτοια προκλητική διάκριση;»
Ωστόσο, η κ. Μαρία Απατζίδη, βουλευτής του ΜέΡΑ 25, ανέφερε ότι «Δεν συνδέω το θέμα των συμβασιούχων με το REBRAIN GREECE, διότι απαιτούν διαφορετική προσέγγιση. Όσον αφορά τους εργαζόμενους στο Ειδικό Πρόγραμμα του Ο.Α.Ε.Δ. πιστεύω ότι θα πρέπει να δοθεί μια παράταση ενός χρόνου τουλάχιστον, για να μπορούν να βγουν στον ιδιωτικό τομέα, έχοντας το εφόδιο της προϋπηρεσίας. Ως προς τους εργαζόμενους που αμείβονται καλύτερα, δεν είμαστε αρνητικοί, αλλά φοβόμαστε ότι ούτε εδώ έχει ένα σχέδιο η κυβερνώσα παράταξη για τον επαναπατρισμό τους. Θα πρόκειται για μια παροδική λύση.»
Η πρωτοβουλία REBRAIN GREECE έχει δεχτεί επικρίσεις και στο κομμάτι της διαδικασίας επιλογής των ατόμων που θα επαναπατριστούν.
«Κάποιες πρωτοβουλίες επαναπατρισμού νέων του εξωτερικού έχουν ως μπροστάρηδες στελέχη της ΝΔ και σημερινούς βουλευτές, όπως ο κ. Κυρανάκης. Θεωρώ τόσο αποσπασματικό το μέτρο, που είναι και ευάλωτο στο ρουσφέτι. Μακάρι να διαψευστούμε» αναφέρει ο κ. Βλάχος.
«Προκαλεί απορίες το γεγονός ότι τη φόρμουλα διαχειρίζονται συγκεκριμένα κυβερνητικά στελέχη και δεν στήνεται ανεξάρτητος μηχανισμός» τονίζει η κ. Απατζίδη. Ενώ, όπως ανέφερε πηγή από το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, «Οι τόσες ενδείξεις ότι η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται το δημόσιο ως πεδίο πελατειακής δοσοληψίας, μας υποχρεώνουν να αμφιβάλλουμε για το κατά πόσο η εν λόγω επιλογή θα είναι αξιοκρατική και διαφανής».
Πως όμως αντιλαμβάνονται την εν λόγω πρωτοβουλία οι ίδιοι οι Έλληνες που εργάζονται στο εξωτερικό;
«Θεωρώ ότι αυτή η προσπάθεια είναι κάτι θετικό, το ίδιο και άλλοι Έλληνες με τους οποίους το έχω συζητήσει. Θεωρώ ότι από άποψη μισθού είναι μία πολύ καλή ευκαιρία. Αυτό που λείπει από το πρόγραμμα είναι το μέλλον και η εξασφάλισή του. Θα πρέπει να εξασφαλίζει την εξέλιξη των εργαζομένων αυτών. Το να φέρω την τεχνογνωσία μου στην Ελλάδα και να την πουλήσω, και μετά από δύο χρόνια, κάποιος να με ρωτήσει τι πέτυχες αυτό το διάστημα και να μην έχω τίποτα να δείξω, είναι κάτι που θα με κράταγε πίσω» δήλωσε ο Πέτρος Δόρης, συγκοινωνιολόγος-μηχανικός, ο οποίος τα τελευταία έξι χρόνια ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.
Παρόμοια γνώμη φαίνεται να έχει και η Ευθυμία Καζάκου, η οποία επίσης ζει και εργάζεται στο Λονδίνο ως μηχανικός λογισμικού (software engineer). Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι: «Γνωρίζω για το ReBrain Greece και θεωρώ ότι είναι μια εξαιρετική πρωτοβουλία. Θεωρώ, επίσης, ότι τα κριτήρια εισαγωγής στο πρόγραμμα θα πρέπει να ναι όσο πιο ξεκάθαρα και αυστηρά γίνεται ώστε κανείς να μη μπορέσει να τα εκμεταλλευτεί χωρίς να έχει αυτό το δικαίωμα. Από την άλλη, τα 2 χρόνια που σου υπόσχεται το συγκεκριμένο πρόγραμμα ίσως ακουστούν λίγα σε κάποιους, ειδικά αν αυτοί έχουν οικογένεια και βασίζουν σ’ αυτό το μισθό την επιστροφή τους. Θα ήταν ωραίο η κάθε εταιρεία να κάνει ξεκάθαρο από την αρχή το αν θα μπορούσε μελλοντικά να σε κρατήσει αν φυσικά το αξίζεις.»
Σχετικά με τα ερωτήματα που τίθενται για το τι θα συμβαίνει μετά το πέρας της επιδότησης, ο κ. Χρήστος Ιωάννου, του ΣΕΒ, δήλωσε στο dailypost.gr ότι: «Ο δικαιούχος του μισθού των 3000 ευρώ μικτά, στην πράξη θα είναι ένας δικαιούχος μισθού περίπου 1900 ευρώ καθαρά. Δηλαδή θα υφίσταται την υπερφορολόγηση που υφίσταται κάθε εργαζόμενος υψηλής ειδίκευσης και κάθε στέλεχος στην Ελλάδα. Και αυτός είναι ένας από τους παράγοντες που τροφοδότησε και τροφοδοτεί το brain drain. Αν σε αυτό προστεθεί και ο κίνδυνος της ασυνέχειας στην μισθολογική παροχή, τότε δύσκολα κανείς θα μπει στον κόπο της αξιοποίησης του προγράμματος.»
«24 μήνες είναι αρκετό διάστημα για να φανεί πως θα προχωρήσει αυτό το πρόγραμμα. Το υπουργείο διαθέτει τα απαραίτητα ψηφιακά μέσα για να παρακολουθήσει τι θα γίνει τον 25ο μήνα. Έχουμε πλήρη ονομαστική εικόνα» εξηγεί ο κ. Αγραπιδάς. «Επειδή είναι πιλοτικό πρόγραμμα, η πολιτική ηγεσία θα αξιολογήσει στην πορεία το κατά πόσο χρειάζεται εμπλουτισμό, διεύρυνση ή επιπλέον κίνητρα.»
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία και τις υπάρχουσες απόψεις για το REBRAIN GREECE, φαίνεται πως μόνο σε βάθος χρόνου θα φανεί σε ποιο βαθμό θα καταφέρει το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα να συνεισφέρει στον τεχνολογικό ανασχηματισμό της αγοράς εργασίας αλλά και στην επαρκέστερη διαχείριση του φαινομένου του brain drain, δεδομένου ότι άλλοι το κρίνουν ως ελπιδοφόρο και άλλοι εκφράζουν αμφιβολίες και ενστάσεις σχετικά με αυτό.
