Στις 10 Μαΐου 1905, γεννιέται στην Άνω Χώρα της Σύρου από οικογένεια Καθολικών ο «Πατριάρχης» του ρεμπέτικου, Μάρκος Βαμβακάρης.
Ήταν το πρώτο από τα έξι παιδιά του Δομένικου και της Ελπίδας Βαμβακάρη. Ο πατέρας του έπαιζε γκάιντα και ο παππούς του έγραφε τραγούδια.
Σε ηλικία 12 ετών αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Σύρο– έπιασε δουλειά στον Πειραιά ως γαιανθρακεργάτης. Αργότερα, εργάστηκε ως λιμενεργάτης και ως εκδορέας στα σφαγεία. Τότε, άκουσε για πρώτη φορά στη ζωή του μπουζούκι…
Τα υπόλοιπα είναι ιστορία: μέσα σε λίγους μήνες, έγινε ο καλύτερος αυτοδίδακτος μπουζουξής. Το 1925 κατατάχθηκε στο στρατό και όταν απολύθηκε άρχισε να γράφει τα πρώτα του τραγούδια. Έως το 1933 είχε γράψει πάνω από 50 τραγούδια.
Η πιεστική παρότρυνση του Σπύρου Περιστέρη τον έφερε στην Odeon, όπου γραμμοφώνησε τον πρώτο δίσκο με μπουζούκι στην Ελλάδα, που από τη μία μεριά είχε το «Καραντουζένι» (Έπρεπε να ‘ρχόσουνα μάγκα μες στον τεκέ μας) και από την άλλη το «Αράπ» (ένα σόλο ζεϊμπέκικο).
Την επόμενη χρονιά δημιούργησε ένα πρωτοποριακό για την εποχή μουσικό σχήμα, που ονομάστηκε «Η Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς», με τους Γιώργο Μπάτη, Στράτο Παγιουμτζή και Ανέστη Δελιά.
Ο Μάρκος άνοιξε το δικό του μαγαζί, αλλά η αστυνομία, δεν του έδωσε ποτέ άδεια. Έτσι αναγκάστηκε να το κλείσει και για πρώτη φορά έπειτα από 20 χρόνια ταξίδεψε με τον Μπάτη στη Σύρο. Έπαιξαν μαζί για περίπου δύο μήνες σ’ ένα μαγαζί της παραλίας και όταν γύρισε στον Πειραιά έγραψε τη Φραγκοσυριανή, ίσως το πιο γνωστό τραγούδι του κι ένα από τα διασημότερα και διαχρονικότερα στην ελληνική μουσική ιστορία.
Τα τραγούδια του έβγαιναν σε δίσκους και ο ίδιος έγινε ο πλέον περιζήτητος στο είδος του. Αφού περιόδευσε στην Θεσσαλονίκη, στον Βόλο, στην Λάρισα, στα Τρίκαλα και σε πολλές ακόμα πόλεις, άρχισε εμφανίσεις στον Βοτανικό, μαζί με τους Γιάννη Παπαϊωάννου, Κώστα Καρίπη και Στέλιο Κερομύτη.
Με την έναρξη του πολέμου, ο Βοτανικός έκλεισε και λίγο αργότερα ήρθαν δύο τραγικά γεγονότα στη ζωή του Βαμβακάρη. Το 1941, πέθανε ο αδερφός του, Λεονάρδος και το 1942 η μητέρα του.
Μετά τον πόλεμο, άρχισε να βγάζει ξανά δίσκους, οι οποίοι γίνονταν ανάρπαστοι. Το 1954 αρρώστησε με βαριά αρθρίτιδα και σταμάτησε να παίζει. Όταν θέλησε να επιστρέψει στο πάλκο, όλοι τον είχαν ξεχάσει. Η ελληνική μουσική βιομηχανία τον θεωρούσε «ξεπερασμένο» και δεν τον έπαιρνε κανένας σε κάποιο μαγαζί.
Η κατάσταση άλλαξε το 1960, όταν έπειτα από πρωτοβουλία του Τσιτσάνη, η Columbia κυκλοφόρησε παλιά και καινούργια τραγούδια του Βαμβακάρη, τραγουδισμένα από τον ίδιο και από καλλιτέχνες όπως ο Στρατος Διονυσίου, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Βίκυ Μοσχολιού, η Καίτη Γκρέι κ.ά.
Το εγχείρημα αυτό στέφθηκε με επιτυχία και ο Βαμβακάρης είχε ξανά την ευκαιρία να δουλέψει στα λαϊκά πάλκα, αλλά και να δώσει συναυλίες σε χώρους πρωτόγνωρους για τους ρεμπέτες.
Το 1966 έκανε την εμφάνισή του σε μπουάτ της Πλάκας, ενώ ακολούθησε η συναυλία στο θέατρο «Κεντρικόν» το χειμώνα της ίδιας χρονιάς και στη συνέχεια πολλές εμφανίσεις στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Στις 8 Φεβρουαρίου του 1972, ο «Πατριάρχης» πέρασε στην ιστορία, αφήνοντας μια τεράστια παρακαταθήκη.
