Τα κρούσματα της νόσου της ευλογιάς των πιθήκων ώθησαν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να κηρύξει παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Είναι μία θανάσιμη νόσος που ανήκει στην ίδια «οικογένεια» με την ευλογιά, η οποία ήταν μολυσματική ασθένεια που προσέβαλλε αποκλειστικά τον άνθρωπο.
Η ευλογιά των πιθήκων δεν ήταν γνωστή μέχρι το 1958. Σήμερα, είναι μια ασθένεια για την οποία έχει σημάνει διεθνής υγειονομικός συναγερμός.
Μεταδίδεται από την κεντρική Αφρική, ακόμα και σε χώρες που δεν έχει εντοπιστεί ποτέ ξανά.
Η τρέχουσα έξαρση της νόσου σε μέρη της Αφρικής, μαζί με την εξάπλωση ενός νέου σεξουαλικά μεταδιδόμενου στελέχους του ιού της ευλογιάς των πιθήκων, είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όχι μόνο για την Αφρική, αλλά για ολόκληρη τον κόσμο», είπε ο πρόεδρος της επιτροπής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Ντίμι Ογκόινα
σε δήλωσή του.
Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό βιώνει τον υψηλότερο αριθμό ύποπτων κρουσμάτων ευλογιάς των πιθήκων που έχει καταγράψει ποτέ, με περισσότερα από 15.600 κρούσματα και 537 θανάτους.
Η νόσος έχει εξαπλωθεί επίσης σε γειτονικές χώρες όπου η ασθένεια δεν έχει εντοπιστεί ξανά στο παρελθόν, όπως το Μπουρούντι, η Κένυα, η Ρουάντα και η Ουγκάντα.
Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων, και είναι θανατηφόρα;
Η νόσος είναι λιγότερο σοβαρή από την αρχική μορφή της, την ευλογιά. Και οι δύο αποτελούνται από ένα γένος 12 ιών DNA που περιλαμβάνει επίσης την ευλογιά των αγελάδων και την ευλογιά της καμήλας. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, χαρακτηρίζεται από επώδυνο εξάνθημα, πρησμένους λεμφαδένες και πυρετό.
Ένα νέο στέλεχος του ιού που ονομάζεται clade Ib, αποτέλεσε κίνητρο για την κήρυξη έκτακτης ανάγκης, καθώς μπορεί να είναι πιο σοβαρό ή μεταδοτικό. Τα παιδιά είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτα, καθώς πολλά από τα κρούσματα και τους θανάτους στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό αφορούσαν άτομα κάτω των 15 ετών.
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ζωονοσογόνος νόσος, που μεταδίδεται στον άνθρωπο από τα ζώα. Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 μεταξύ πιθήκων σε ένα ερευνητικό εργαστήριο της Δανίας.
Από την πρώτη γνωστή ανθρώπινη περίπτωση το 1970 —όταν διαγνώστηκε ένα αγοράκι στη ΛΔΚ— οι περισσότερες λοιμώξεις εμφανίστηκαν στη Δυτική και Κεντρική Αφρική.
Πως μεταδίδεται
Και οι δύο τύποι της νόσου μπορούν να εξαπλωθούν μέσω άμεσης επαφής με μολυσμένα ζώα και μολυσμένα υλικά. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αντικείμενα όπως ρούχα, κλινοσκεπάσματα και πετσέτες.
Η στενή επαφή μπορεί επίσης να μεταδώσει τον ιό μεταξύ των ανθρώπων συμπεριλαμβανομένου του φιλιού, των σταγονιδίων του αναπνευστικού που εξαπλώνονται μέσω της συνομιλίας με κάποιον που έχει μολυνθεί και της άμεσης επαφής με μολυσμένο δέρμα.
Η περίοδος επώασης είναι τρεις έως 17 ημέρες και, σύμφωνα με το CDC, τα άτομα που έχουν συμπτώματα είναι μεταδοτικά «μέχρι το εξάνθημα να επουλωθεί πλήρως και να σχηματιστεί ένα φρέσκο στρώμα δέρματος».
Είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα;
Το ξέσπασμα πιθανότατα ενισχύθηκε από τη σεξουαλική συμπεριφορά σε ρέιβ στην Ισπανία και το Βέλγιο, είπε τότε στο Associated Press ο Ντέιβιντ Χέιμαν, ειδικός στον ΠΟΥ σε μολυσματικές ασθένειες. Αυτά τα γεγονότα έσπειραν τη διεθνή εξάπλωση, όπως οι μεγάλες συγκεντρώσεις που διέδωσαν το COVID-19 κατά τις πρώτες ημέρες της πανδημίας.
Αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι η ευλογιά των πιθήκων δεν είναι ΣΜΝ(Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσίματα). Όταν κάποιος είναι συμπτωματικός,ο ιός μεταδίδεται από δέρμα σε δέρμα—συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής συμπεριφοράς—και μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της επαφής με σεντόνια, πετσέτες ή ρούχα.
Υπάρχουν διαθέσιμα τεστ και εμβόλια;
Υπάρχουν δύο εμβόλια που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος για την ευλογιά των πιθήκων, και τα δύο συνιστώνται από τη Στρατηγική Συμβουλευτική Ομάδα Εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ.
Το Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ ενθαρρύνει τα άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να κάνουν εμβόλιο.
