Η σύσταση Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) για το επάγγελμα του ψυχολόγου είναι μια ώριμη θεσμική ανάγκη, με στόχο την οργάνωση, εποπτεία και προστασία ενός κρίσιμου επαγγέλματος υγείας.
Η πρόταση έχει ήδη κατατεθεί από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία (ΕΛΨΕ) προς το Υπουργείο Υγείας και υποστηρίζεται από χιλιάδες επαγγελματίες ψυχολόγους.
Καθώς πλησιάζει η φάση της θεσμοθέτησης, είναι σημαντικό να διασαφηνιστούν ορισμένοι
διαδεδομένοι μύθοι και παρανοήσεις και να παρουσιαστούν με σαφήνεια οι αντίστοιχες
αλήθειες που αποτυπώνουν την πραγματικότητα του προτεινόμενου θεσμικού πλαισίου.
Μύθος 1: Το ΝΠΔΔ εισάγει μια δεύτερη ή ειδική άδεια άσκησης επαγγέλματος.
Αλήθεια: Η ίδρυση ΝΠΔΔ δεν επηρεάζει ούτε τροποποιεί την ισχύουσα άδεια άσκησης
επαγγέλματος. Δεν απαιτείται νέα ή «ειδική» άδεια. Η άδεια που χορηγείται από τις Περιφέρειες βάσει του Ν. 991/1979 παραμένει η μοναδική απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή στο ΝΠΔΔ. Η εγγραφή δεν είναι επαναξιολόγηση του επαγγελματία, ούτε αποτελεί νέα διοικητική πράξη. Όπως συμβαίνει σε όλα τα ΝΠΔΔ των επαγγελμάτων υγείας, η εγγραφή είναι η τυπική πράξη καταχώρησης ενός ήδη ή μελλοντικού αδειοδοτημένου επαγγελματία στο επίσημο μητρώο. Δεν προκύπτει καμία «δεύτερη άδεια», ούτε αντικαθίσταται η αρχική.
Μύθος 2: Θα μπορούν να εγγράφονται και μη ψυχολόγοι, από άλλες ειδικότητες.
Αλήθεια: Η εγγραφή στο προτεινόμενο ΝΠΔΔ αφορά αποκλειστικά όσους διαθέτουν πτυχίο
Ψυχολογίας και νόμιμη άδεια άσκησης επαγγέλματος στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει απολύτως καμία πρόβλεψη εγγραφής ή πιστοποίησης άλλων ειδικοτήτων (όπως φιλόλογοι, παιδαγωγοί, πληροφορικοί, κ.ά.). Η σχετική πρόβλεψη είναι σαφώς διατυπωμένη στα άρθρα του προσχεδίου Καταστατικού του ΝΠΔΔ, το οποίο έχει υποβληθεί στο Υπουργείο Υγείας. Δεν υπάρχει περιθώριο παρερμηνείας. Αντιθέτως, η ύπαρξη ΝΠΔΔ ενισχύει την προστασία του τίτλου του επαγγέλματος του ψυχολόγου, αποτρέποντας την αντιποίηση και την αυθαίρετη χρήση του από πρόσωπα χωρίς προσήκουσα επιστημονική κατάρτιση.
Μύθος 3: Το ΝΠΔΔ θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά προς τα επαγγελματικά σωματεία.
Αλήθεια: Το ΝΠΔΔ δεν καταργεί ούτε υποκαθιστά τα σωματεία. Αντιθέτως, θεσμικά οργανώνει τη δημόσια εποπτεία του επαγγέλματος, όπως συμβαίνει σε όλα τα επαγγέλματα υγείας (π.χ. Ιατρικοί Σύλλογοι, Φαρμακευτικοί Σύλλογοι, Οδοντιατρικοί Σύλλογοι κ.ά.). Τα επαγγελματικά σωματεία, επιστημονικά ή συνδικαλιστικά, διατηρούν τη δυνατότητα να λειτουργούν ελεύθερα σε εθελοντική βάση, να εκφράζουν τα μέλη τους και να προτείνουν θέσεις. Η συνύπαρξη ΝΠΔΔ και σωματείων είναι ο κανόνας — όχι η εξαίρεση — σε όλα τα επαγγέλματα με κοινωνική ευθύνη.
Μύθος 4: Το ΝΠΔΔ θα επιβληθεί άνωθεν και χωρίς συμμετοχή των επαγγελματιών.
Αλήθεια: Η πρόταση για το ΝΠΔΔ έχει κατατεθεί επίσημα στο Υπουργείο Υγείας και είναι προϊόν επιστημονικού και επαγγελματικού διαλόγου. Αν προχωρήσει η θεσμοθέτηση, θα ακολουθήσει σύμφωνα με το Σύνταγμα και τη νομοθεσία ευρεία δημόσια διαβούλευση, όπως προβλέπεται σε κάθε σύσταση ΝΠΔΔ. Στόχος είναι η δημοκρατική και καθολική συμμετοχή των επαγγελματιών ψυχολόγων. Η πρόταση προβλέπει διαφανείς εκλογικές διαδικασίες, αιρετά όργανα και συμμετοχικό σύστημα. Το ΝΠΔΔ δεν επιβάλλεται· οργανώνεται με θεσμική λογοδοσία και ευρύτητα εκπροσώπησης.
Μύθος 5: Το ΝΠΔΔ θα προκαλέσει ανεργία ή δικαστικές διαμάχες.
Αλήθεια: Η ύπαρξη ΝΠΔΔ δεν αποκλείει κανέναν επαγγελματία ψυχολόγο με άδεια άσκησης
επαγγέλματος. Αντιθέτως, εξασφαλίζει ίσους όρους για όλους όσοι έχουν άδεια άσκησης
επαγγέλματος. Δεν προκύπτει απώλεια επαγγελματικού δικαιώματος, ούτε νέα προϋπόθεση
άσκησης. Η εγγραφή λειτουργεί προστατευτικά για τους αδειοδοτημένους ψυχολόγους,
ενισχύοντας την αξιοπιστία και την κοινωνική εμπιστοσύνη. Τα επαγγέλματα υγείας που
απέκτησαν ΝΠΔΔ (π.χ. διαιτολόγοι, φυσικοθεραπευτές) δεν αντιμετώπισαν δικαστικά
προβλήματα ή ανεργία. Αντιθέτως, οργανώθηκαν θεσμικά και αναβαθμίστηκαν επαγγελματικά.
Μύθος 6: Το επάγγελμα του ψυχολόγου είναι ήδη ρυθμισμένο — δεν χρειάζεται ΝΠΔΔ.
Αλήθεια: Η άδεια άσκησης επαγγέλματος ψυχολόγου χορηγείται ατομικά από τις Περιφέρειες
βάσει του Ν. 991/1979 και αποτελεί διοικητική αναγνώριση προσόντων, όχι θεσμική οργάνωση του επαγγέλματος. Ο νόμος προβλέπει δυνατότητα εγγραφής στον Σύλλογο Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ), αλλά όχι υποχρεωτική εγγραφή ούτε τη συγκρότηση εποπτευόμενου μητρώου. Ο ΣΕΨ είναι σωματείο ιδιωτικού δικαίου, όχι δημόσιος εποπτικός φορέας, και δεν διαθέτει επίσημο, ενημερωμένο και διαφανώς εποπτευόμενο μητρώο επαγγελματιών. Η απουσία ΝΠΔΔ έχει ως συνέπεια:
● την έλλειψη δημόσιου μηχανισμού εποπτείας και ελέγχου του επαγγέλματος,
● την αδυναμία εφαρμογής του Κώδικα Δεοντολογίας (ΦΕΚ 3520/Β/2019),
● τη θεσμική αορατότητα του επαγγέλματος και την ανεπαρκή προστασία των πολιτών.
Το γεγονός ότι το επάγγελμα ασκείται χωρίς ΝΠΔΔ δεν αποτελεί απόδειξη επάρκειας — αλλά
ένδειξη καθυστέρησης. Η Ψυχολογία είναι το μόνο βασικό επάγγελμα υγείας στην Ελλάδα χωρίς ΝΠΔΔ, ενώ πρόσφατα ακόμη και οι διαιτολόγοι απέκτησαν δικό τους δημόσιο φορέα. Η δημιουργία ΝΠΔΔ Ψυχολόγων είναι απαραίτητη για να υπάρξει διαφάνεια, λογοδοσία,
οργανωμένη εποπτεία και προστασία του κοινωνικού συμφέροντος.
Μύθος 7: Η πρόταση που κατατέθηκε δεν εκπροσωπεί την κοινότητα των ψυχολόγων.
Αλήθεια: Η πρόταση κατατέθηκε από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία (ΕΛΨΕ), σε
συνεργασία με την Πρωτοβουλία Σύστασης ΝΠΔΔ Ψυχολόγων Ελλάδος. Υποστηρίζεται ήδη από χιλιάδες επαγγελματίες ψυχολόγους με νόμιμη άδεια και αποτελεί καρπό επιστημονικού διαλόγου και συναίνεσης εντός του κλάδου. Έχει ενημερωθεί και γίνει αποδεκτή με θετικό πνεύμα από εκπροσώπους όλων των βασικών κοινοβουλευτικών κομμάτων, τα οποία αναγνωρίζουν τη θεσμική ανάγκη οργάνωσης του επαγγέλματος. Δεν πρόκειται για μεμονωμένη ή περιορισμένη πρωτοβουλία — αλλά για μια ώριμη, συντεταγμένη και ευρέως αποδεκτή πρόταση.
Οι παραπάνω αλήθειες αναδεικνύουν ότι η πρόταση για τη σύσταση ΝΠΔΔ Ψυχολόγων δεν
αποτελεί μια συντεχνιακή πρωτοβουλία ή γραφειοκρατική παρέμβαση, αλλά μια ώριμη, θεσμικά τεκμηριωμένη λύση σε ένα διαχρονικό πρόβλημα. Είναι μια πράξη θεσμικής ωρίμανσης για ένα επάγγελμα που βρίσκεται στην καρδιά της δημόσιας υγείας. Αφορά την προστασία των πολιτών, την κατοχύρωση των επαγγελματιών και την ενίσχυση της επιστήμης της Ψυχολογίας με διαφάνεια, ευθύνη και νομιμότητα. Ήρθε η στιγμή η Ψυχολογία να αποκτήσει τον θεσμικό φορέα που της αναλογεί — όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη, όπως αξίζει στην ελληνική κοινωνία.
