Το Politico αναλύει πώς η ΕΕ πήρε τη συμφωνία για τους δασμούς που ήθελε.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιτέλους παίρνει μια καλή είδηση — αλλά αφού πρώτα άκουσε το παραλήρημα του Αμερικανού προέδρου κατά των ανεμογεννητριών.
Υπάρχει κάτι βαθιά ειρωνικό στο γεγονός ότι η ηγεσία της ΕΕ έπρεπε να πετάξει στη Βρετανία για να κλείσει τη μεγαλύτερη συμφωνία του μπλοκ μετά το Brexit — αλλά αυτό ήθελε ο Ντόναλντ Τραμπ και αυτό πήρε.
Για την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ήταν ένας απαραίτητος προσωπικός θρίαμβος, μετά από ένα δύσκολο ξεκίνημα στη δεύτερη θητεία της στην ηγεσία του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ, έχοντας δεχτεί πυρά από όλο το πολιτικό φάσμα και χάσει μια πολύκροτη υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ. Αφού οι βασικοί άξονες μιας εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ άρχισαν να σχηματίζονται τις τελευταίες ημέρες, ήταν η ίδια που έβαλε την τελική υπογραφή μαζί με τον Τραμπ, σε μία συνάντηση διάρκειας μίας ώρας το απόγευμα της Κυριακής.
Για να το πετύχει αυτό, χρειάστηκε να σπεύσει στο γήπεδο γκολφ Turnberry του Τραμπ στη Σκωτία, όπου ο πρόεδρος απολαμβάνει την ηρεμία και μια καλοκαιρινή ανάπαυλα από τις διεθνείς υποθέσεις. Παρ’ όλα αυτά, η φον ντερ Λάιεν έπρεπε να περιμένει μέχρι να ολοκληρώσει ο Αμερικανός πρόεδρος τον γύρο του στο γκολφ και στη συνέχεια — μπροστά σε ένα πρόχειρα οργανωμένο επιτελείο δημοσιογράφων — να ξαναπεί τις γνωστές επιθέσεις του κατά των «φρικαλεοτήτων» των ανεμογεννητριών.
Παρ’ όλα αυτά, τελικά κατάφεραν να τα βρουν. Όταν μπήκαν στη συνάντηση στις 17:40 ώρα Ηνωμένου Βασιλείου, και οι δύο εκτιμούσαν ότι οι πιθανότητες επιτυχίας δεν ξεπερνούσαν το 50%. Όταν όμως ξεκίνησε η ουσιαστική συζήτηση, οι φόβοι για εμπλοκή της τελευταίας στιγμής — που είχαν απασχολήσει σοβαρά πολλούς αξιωματούχους όλη την Κυριακή — γρήγορα διαλύθηκαν.
Ο Τραμπ, που ποτέ δεν διστάζει να υπερβάλλει, και ο οποίος τους τελευταίους μήνες έχει υπογράψει παρόμοιες συμφωνίες με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιαπωνία, χαρακτήρισε αμέσως τη συμφωνία με την ΕΕ ως «τη μεγαλύτερη απ’ όλες».
Η συμφωνία παγιώνει τους δασμούς 15% των ΗΠΑ στα περισσότερα εισαγόμενα προϊόντα από την ΕΕ. Η φον ντερ Λάιεν και η ομάδα της κατάφεραν να αποτρέψουν την απειλή του Τραμπ να αυξήσει τους δασμούς στο 30% από την 1η Αυγούστου. Η συμφωνία αναμένεται να ενισχύσει την ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία συνεχίζει να υστερεί σε σχέση με το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου και δυσκολεύεται να ανακάμψει μετά την πανδημία Covid.
«Ήταν πολύ δύσκολο να τα καταφέρουμε», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν πριν αναχωρήσει εσπευσμένα για τις Βρυξέλλες. «Αλλά τα καταφέραμε».
Αντιπαράθεση δύο εβδομάδων
«Το γκολφ ήταν υπέροχο», είπε στους δημοσιογράφους ο Τραμπ. «Ακόμη κι αν είναι δικό μου, είναι ίσως το καλύτερο γήπεδο στον κόσμο. Και κοιτάζω προς τον ορίζοντα και βλέπω εννέα ανεμογεννήτριες στο τέλος της 18ης τρύπας. Και λέω: δεν είναι κρίμα;»
Ο Τραμπ δήλωσε ότι η ΕΕ συμφώνησε να αγοράσει ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων. Επίσης, θα επενδύσει 600 δισ. δολάρια περισσότερα απ’ ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί στις ΗΠΑ.
Η φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι το ποσοστό δασμού 15% θα λειτουργεί ως ανώτατο όριο, με το ίδιο ποσοστό να εφαρμόζεται σε αυτοκίνητα, φαρμακευτικά προϊόντα και ημιαγωγούς. Η δασμολογική μεταχείριση για τα αλκοολούχα ποτά δεν έχει ακόμη καθοριστεί.
Η Ευρώπη θα αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο με εισαγωγές ενέργειας από τις ΗΠΑ αξίας 250 δισ. δολαρίων ετησίως για το υπόλοιπο της θητείας του Τραμπ, πρόσθεσε.
Ο Τραμπ δήλωσε επίσης ότι το ατσάλι και το αλουμίνιο θα συνεχίσουν να υπόκεινται σε δασμούς 50%. Η φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες θα συνεργαστούν για να δημιουργήσουν ένα «δακτύλιο προστασίας» για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας υπερπαραγωγής.
Οι συνομιλίες ακολούθησαν ένα αδιέξοδο δύο εβδομάδων που προκάλεσε ο Τραμπ, όταν σε επιστολή του προς τη φον ντερ Λάιεν απείλησε με αύξηση των δασμών αν δεν επιτυγχανόταν συμφωνία εντός του μήνα.
Απειλή για αποκλιμάκωση
Η κλιμάκωση από τον Τραμπ αιφνιδίασε τους διαπραγματευτές της ΕΕ, οι οποίοι είχαν πεισθεί από τους Αμερικανούς συνομιλητές τους ότι η προκαταρκτική συμφωνία ήταν σχεδόν έτοιμη.
Ακολούθησε ένα ψυχολογικό παιχνίδι, καθώς ο Τραμπ ανακοίνωνε διαδοχικές συμφωνίες — μεταξύ αυτών και με την Ιαπωνία, που καθιέρωσε δασμό βάσης 15% προσφέροντας παράλληλα ανακούφιση στη βιομηχανία αυτοκινήτου. Ορισμένοι παρατηρητές θεώρησαν ότι αυτή η συμφωνία λειτουργεί ως πρότυπο.
Ταυτόχρονα, η ΕΕ των 27 ενεργοποίησε τα εμπορικά αντίμετρα, καταρτίζοντας κατάλογο προϊόντων αξίας 93 δισ. ευρώ από τις ΗΠΑ — από αεροσκάφη έως αυτοκίνητα και από σόγια έως ουίσκι Kentucky bourbon — στα οποία θα επιβάλλονταν αντίποινα έως και 30% από τις 7 Αυγούστου, ελλείψει συμφωνίας.
Η φον ντερ Λάιεν είχε νωρίτερα τονίσει τη σημασία της διατλαντικής εμπορικής σχέσης αξίας 1,7 τρισ. δολαρίων — της μεγαλύτερης στον κόσμο — και απηύθυνε έκκληση στον Τραμπ να υπογράψουν τη μεγαλύτερη συμφωνία που είχε κλείσει ποτέ οποιοσδήποτε από τους δύο.
Μιλώντας μετά τη συνάντηση, δήλωσε: «Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου πρέπει να έχουν μια καλή εμπορική ροή. Νομίζω ότι πετύχαμε ακριβώς τον στόχο μας. Ισορροπία, αλλά και δυνατότητα εμπορίου και από τις δύο πλευρές. Κι αυτό σημαίνει καλές θέσεις εργασίας και ευημερία και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού — και αυτό ήταν πολύ σημαντικό για εμάς».
Ενότητα και φιλία
Ο Τραμπ, ο οποίος νωρίτερα είχε πει ότι ήταν σε κακή διάθεση, δήλωσε τελικά ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα.
«Αυτό θα φέρει πολλή ενότητα και φιλία. Θα λειτουργήσει πολύ καλά», είπε.
Η φον ντερ Λάιεν συνοδευόταν στο Turnberry την Κυριακή από τον Επίτροπο Εμπορίου Μάρος Σέφτσοβιτς, τον επικεφαλής του γραφείου της Μπγιορν Ζάιμπερτ και τους κορυφαίους αξιωματούχους Σαμπίνε Βάιγαντ και Τόμας Μπερτ. Από αμερικανικής πλευράς, ο Υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ πέταξε στη Σκωτία για τις πρώτες διμερείς εμπορικές συνομιλίες κορυφής μετά την επιβολή σαρωτικών δασμών από τον Τραμπ τον Απρίλιο.
Ο Λάτνικ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι τα αποτελέσματα μιας έρευνας για τη βιομηχανία ημιαγωγών — η οποία μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή νέων δασμών ανά κλάδο — αναμένονται σε περίπου δύο εβδομάδες.
Η επίτευξη συμφωνίας με την ΕΕ αποδείχθηκε πιο δύσκολη για την ομάδα Τραμπ από ό,τι με την Ιαπωνία ή άλλες χώρες, αντικατοπτρίζοντας τη δύναμη της ευρωπαϊκής αγοράς των 450 εκατομμυρίων καταναλωτών.
Ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ διαχειρίζεται την εμπορική πολιτική — με την Επιτροπή να διαπραγματεύεται εξ ονόματος των 27 και να συμβουλεύεται διαρκώς τα κράτη μέλη — περιόρισε το επιθετικό στυλ διαπραγμάτευσης του Τραμπ, που έχει διαλύσει το πολυμερές εμπορικό σύστημα της μεταπολεμικής εποχής.
Δεν εκδόθηκε άμεσα κοινή δήλωση ή επίσημο κείμενο της συμφωνίας. Πηγή κοντά στην ευρωπαϊκή ομάδα διαπραγμάτευσης δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας να σταθεροποιηθεί γραπτώς η συμφωνία το συντομότερο δυνατό.
Η Κομισιόν επρόκειτο να ενημερώσει τους πρεσβευτές των κρατών μελών για τη συμφωνία το πρωί της Δευτέρας στις Βρυξέλλες.
Ο Τραμπ, πάντως, φάνηκε να ανησυχεί εξίσου για τις ανεμογεννήτριες όσο και για τη συμφωνία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων εμπορικών μπλοκ στον κόσμο.
«Μας καταστρέφουν», είπε στους δημοσιογράφους στο Turnberry. «Καταστρέφουν την ομορφιά του τοπίου μας, τις κοιλάδες μας… Κατασκευάζονται σχεδόν όλες στην Κίνα. Όταν αρχίσουν να σκουριάζουν και να σαπίζουν σε οκτώ χρόνια, δεν μπορείς να τις σβήσεις. Δεν μπορείς να τις θάψεις».
