Πιστοποιητικό φερεγγυότητας που θα αποδεικνύει ότι ένας πολίτης ή μια επιχείρηση δεν έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα θα μπορεί να αποκτά κάθε ενδιαφερόμενος που θέλει να συνάψει μια ιδιωτική σύμβαση, όπως για παράδειγμα η ενοικίαση ακινήτου.
Η αδυναμία ελέγχου της οικονομικής αξιοπιστίας των υποψήφιων ενοικιαστών έχει οδηγήσει πολλούς ιδιοκτήτες να αποφεύγουν να διαθέσουν τα ακίνητά τους στην αγορά. Με τη λειτουργία του Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους, που αναμένεται στις αρχές του 2026, οι ενοικιαστές θα μπορούν –εφόσον το επιθυμούν– να προσκομίζουν πιστοποιητικό «καλοπληρωτή», ώστε να καμφθούν οι επιφυλάξεις των εκμισθωτών.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να ενεργοποιήσει το μητρώο, που έχει θεσπιστεί από το 2022 αλλά δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη. Πρόκειται για έργο που θα επιτρέπει τόσο στο Δημόσιο όσο και σε ιδιώτες πιστωτές να διαχειρίζονται καλύτερα τις οφειλές πολιτών και επιχειρήσεων (σε ανωνυμοποιημένη μορφή), αλλά και να τεκμηριώνεται η φερεγγυότητά τους.
Στην αγορά κατοικίας, το πιστοποιητικό θα δίνει τη δυνατότητα στον ενοικιαστή να αποδεικνύει την αξιοπιστία του στον ιδιοκτήτη, προσκομίζοντας το σχετικό έγγραφο. Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και υπολογίζεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2026.
Τα ανείσπρακτα ενοίκια
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, την τριετία 2022-2024 δηλώθηκαν ανείσπρακτα ενοίκια ύψους 40 εκατ. ευρώ: 15 εκατ. το 2024, 12,2 εκατ. το 2023 και 12,5 εκατ. το 2022. Ωστόσο, εκτιμάται ότι το πραγματικό ύψος των απωλειών είναι πολλαπλάσιο, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες αποφεύγουν τη δήλωση για να μην μπλέξουν με τη χρονοβόρα γραφειοκρατία, ειδικά για μικρά ποσά.
Επιπλέον, αν υπάρχει δικαστική απόφαση έξωσης και ο ενοικιαστής καθυστερήσει να αποχωρήσει, το διάστημα αυτό δεν υπολογίζεται στα απολεσθέντα μισθώματα, γεγονός που λειτουργεί αποτρεπτικά.
Αποτέλεσμα είναι πολλοί ιδιοκτήτες που έχουν υποστεί «φέσια» από κακοπληρωτές να ζητούν υπέρογκες εγγυήσεις –από τρία έως έξι ενοίκια– καθιστώντας τα ακίνητα μη ελκυστικά για τους συνεπείς ενοικιαστές. Έτσι, περισσότερα σπίτια παραμένουν εκτός αγοράς, ενώ οι τιμές ανεβαίνουν και τα νοικοκυριά πιέζονται όλο και περισσότερο.
Οι αντιδράσεις
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας Ενοικιαστών εξέφρασε έντονες αντιρρήσεις στο ενδεχόμενο ελέγχου πιστοληπτικής ικανότητας, σημειώνοντας ότι υπάρχουν ήδη πολλές διατάξεις που επιτρέπουν σε μισθωτές να καθυστερούν ή να συμψηφίζουν ενοίκια για συγκεκριμένους λόγους (ελαττώματα μισθίου, αναγκαίες δαπάνες, ανωτέρα βία όπως ασθένεια ή απώλεια εργασίας).
«Δεν είναι σαφές ποιο θα είναι το κριτήριο για το αν μια οφειλή είναι δικαιολογημένη ή όχι και υπάρχει ο κίνδυνος να εξαρτάται από την εκδικητική διάθεση ενός ιδιοκτήτη. Μια εγγραφή στον “Τειρεσία” για μη καταβολή ενοικίου θα ήταν καταστροφική για τον ενοικιαστή και την οικογένειά του», τονίζει ο Σύλλογος.
Πώς θα λειτουργεί η πλατφόρμα
Η πλατφόρμα θα ξεκινήσει πιλοτικά το 2026, με τα πρώτα αποτελέσματα στις αρχές του 2027. Η βαθμολόγηση θα γίνεται αυτοματοποιημένα μέσω αλγορίθμου.
Το πιστοποιητικό θα αντλείται από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, μιας κεντρικής βάσης δεδομένων που θα συλλέγει στοιχεία από την ΑΑΔΕ, τα ασφαλιστικά ταμεία, ΟΤΑ, ΔΕΚΟ και ιδιωτικές εταιρείες κοινής ωφέλειας, αλλά και από τον «Τειρεσία».
Θα καταγράφονται στοιχεία όπως:
-
το αρχικό και το τρέχον ύψος της οφειλής,
-
προσαυξήσεις και πρόστιμα,
-
διάρκεια αποπληρωμής και επιτόκια,
-
ρυθμίσεις,
-
καταβολές και χρόνος πληρωμών,
-
δικαστικές εκκρεμότητες,
-
μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης,
-
εισοδήματα και περιουσιακή κατάσταση.
Όλα τα δεδομένα θα επεξεργάζονται σε ανωνυμοποιημένη μορφή, ώστε να προστατεύονται τα προσωπικά στοιχεία.
Στόχος είναι να καταρτίζεται Έκθεση Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, με στοιχεία πρόβλεψης και ανάλυσης για την εφαρμογή πολιτικών αντιμετώπισης του ιδιωτικού χρέους.
Η γενική γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Θεώνη Αλαμπάση, τόνισε ότι «η δημιουργία του Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων είναι σημαντικό έργο της ψηφιακής μεταρρύθμισης και στοχεύει στην πλήρη καταγραφή του ιδιωτικού χρέους στη χώρα μας».
