Νεα εκστρατεία ξεκινάει ο πολυπράγμων Ρομπερτ Κέννεντι Τζουνιορ, ο υπουργός Υγείας του Ντόναλντ Τραμπ.
Αυτή τη φορά κατά των φυτικών ελαίων. Προτρέπει τους αμερικανούς να τα κόψουνε.« Σας δηλητηριάζουν» λέει.
Ήταν αρχές του 2022 όταν η Αμερικανίδα γιατρός Cate Shanahan αντέγραψε τον όρο «Οι Μισητοί Οκτώ» για να περιγράψει μια ομάδα φυτικών ελαίων που χρησιμοποιούνται συχνά στη μαγειρική και στα επεξεργασμένα τρόφιμα: κανόλα (rapeseed), καλαμποκέλαιο, βαμβακέλαιο, σόγια, ηλιέλαιο, σογιέλαιο, σταφυλέλαιο και ρυζέλαιο.
Στα κοινωνικά δίκτυα και στο βιβλίο της Dark Calories, η Shanahan, η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως «Μητέρα του Κινήματος κατά των Φυτικών Ελαίων», περιγράφει τα έλαια αυτά ως με μοναδικό τρόπο επιβλαβή, φλεγμονώδη και ικανά να προκαλέσουν οξειδωτική βλάβη στα κύτταρά μας.
Πολλές μεγάλες αλυσίδες να υπακούουν, αντικαθιστώντας τα φυτικά έλαια με βόειο λίπος.
Φυτικά έλαια: Η επιστήμη λέει κάτι άλλο
Οι ερευνητές διατροφής τονίζουν ότι αυτές οι θεωρίες αντιβαίνουν δεκαετίες ερευνών. Σε μια μεγάλη μελέτη με περισσότερους από 220.000 ανθρώπους για τρεις δεκαετίες, όσοι κατανάλωναν φυτικά έλαια – όπως ελαιόλαδο και σπορέλαια – είχαν χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου συγκριτικά με όσους κατανάλωναν περισσότερα ζωικά λίπη.
Ο Richard Bazinet, καθηγητής διατροφικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, αποδίδει την παραπληροφόρηση στην ανάγκη δημιουργίας δραματικών ιστοριών στα social media για να προσελκύσουν ακόλουθους.
«Δεν μπορείς να πεις απλώς: “Φάτε λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα και γυμναστείτε”. Δεν είναι αρκετά ενδιαφέρον για πωλήσεις. Πρέπει να φωνάξεις: “Σας έχουν κοροϊδέψει!”», λέει.
Μέχρι τη δεκαετία του 1970, οι άνθρωποι κατανάλωναν περισσότερο ζωικό λίπος (λίπος χοίρου, βούτυρο).
Οι ανησυχίες για τις καρδιακές παθήσεις λόγω υψηλής χοληστερόλης LDL οδήγησαν σε σταδιακή στροφή προς τα φυτικά έλαια με υψηλή περιεκτικότητα σε ανυδρογόνες λιπαρές ουσίες.
Σύμφωνα με τον Philip Calder, καθηγητή διατροφικής ανοσολογίας, η αλλαγή αυτή έγινε μεταξύ 1970–1990, με μαργαρίνες φυτικής προέλευσης και έλαια όπως ελιά, κανόλα, ηλίανθος και καλαμπόκι να αντικαθιστούν το βούτυρο
Η κύρια ανησυχία είναι η περιεκτικότητα σε ωμέγα-6 λιπαρά, που θεωρούνται φλεγμονώδη. Όμως η Penny Kris-Etherton, καθηγήτρια διατροφής στο Penn State, εξηγεί ότι μόνο το 0,2% του λινολεϊκού οξέος μετατρέπεται σε ουσίες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν φλεγμονή. Οι μελέτες δείχνουν ότι υψηλά επίπεδα λινολεϊκού οξέος μειώνουν τη χοληστερόλη LDL και δεν αυξάνουν τη φλεγμονή.
Το πραγματικό πρόβλημα είναι η έλλειψη ωμέγα-3 στη διατροφή των περισσότερων ανθρώπων.
Ορισμένα φυτικά έλαια περιέχουν ίχνη χημικών (π.χ. εξάνιο) από τη διαδικασία εξαγωγής, αλλά αυτά είναι πολύ χαμηλά και αβλαβή, και εξατμίζονται κατά το μαγείρεμα.
Η οξείδωση κατά το τηγάνισμα είναι ένα θέμα μόνο αν το ίδιο λάδι χρησιμοποιείται ξανά και ξανά σε υψηλές θερμοκρασίες, κάτι που δεν ισχύει στην καθημερινή κουζίνα με φρέσκα έλαια.
Η Shanahan προτείνει ελαιόλαδο, έλαιο καρύδας και αβοκάντο. Οι επιστήμονες όμως λένε ότι το κανόλα (rapeseed) είναι εξαιρετικό για τη μείωση της LDL και έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, ενώ ακολουθούν σόγια, καλαμπόκι και ηλίανθος.
Η ποικιλία φυτικών ελαίων είναι ιδανική, όπως λέει η Kris-Etherton: «Η ερώτηση ποιο έλαιο είναι καλύτερο είναι σαν να ρωτάς ποιο μούρο είναι καλύτερο – όλα έχουν ωφέλιμα χαρακτηριστικά».
Ο Calder προειδοποιεί ότι η στροφή σε ζωικά λίπη θα αυξήσει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών, κάτι που παρατηρείται ήδη στην Αγγλία με αύξηση 12% από το 2020. Η παραπληροφόρηση στα social media κινδυνεύει να ανατρέψει δεκαετίες επιστημονικών δεδομένων.
Εννέα πρώην επικεφαλής των CDC κατηγορούν τον υπουργό Υγείας Κένεντι ότι θέτει την υγεία των Αμερικανών σε κίνδυνο
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο υπουργός Υγείας προκαλεί αντιδράσεις με ότι κάνει.
Μόλις πριν απο λίγα 24ωρα με ανοιχτή τους επιστολή εννέα πρώην διευθυντές του αμερικανικού οργανισμού δημόσιας υγείας, οι οποίοι διετέλεσαν επικεφαλής του οργανισμού τα τελευταία 50 χρόνια, κατηγόρησαν σήμερα τον υπουργό Υγείας Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ, γνωστό για την αντιεμβολιαστική του στάση, ότι «θέτει σε κίνδυνο την υγεία όλων των Αμερικανών» μέσω της συνεχιζόμενης εκκαθάρισης εντός του οργανισμού.
Αυτό είναι το τελευταίο επεισόδιο στην κρίση που έχει ξεσπάσει μεταξύ των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), του εθνικού οργανισμού δημόσιας υγείας, και του Κένεντι, κρίση η οποία κορυφώθηκε την περασμένη εβδομάδα με την απόλυση της διευθύντριας των CDC Σούζαν Μονάρεζ λιγότερο από ένα μήνα μετά τον διορισμό της.
«Εμείς διοικούσαμε τα CDC: Ο Κένεντι θέτει σε κίνδυνο την υγεία όλων των Αμερικανών», προειδοποιούν οι εννέα πρώην επικεφαλής του οργανισμού σε ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύτηκε από τους New York Times.
Αυτοί οι αξιωματούχοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι γιατροί, υπηρέτησαν στο πόστο του διευθυντή των CDC μεταξύ 1977 και 2025, διορισμένοι από τον Δημοκρατικό πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ μέχρι τον Ρεπουμπλικάνο Ντόναλντ Τραμπ.
«Ο υπουργός Κένεντι απέλυσε χιλιάδες ομοσπονδιακούς υπαλλήλους δημόσιας υγείας και μείωσε δραστικά προγράμματα που αποσκοπούσαν στην προστασία των Αμερικανών από καρκίνο, καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, τραυματισμούς και βία», γράφουν.
