Σημαντικές ανατροπές στο καθεστώς των κληρονομιών φέρνει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο παρουσιάζεται σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο από τον Γιώργο Φλωρίδη.
Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη συνολική αναθεώρηση του κληρονομικού δικαίου εδώ και οκτώ δεκαετίες, αποτέλεσμα πολύμηνης εργασίας της επιτροπής υπό τον ομότιμο καθηγητή του ΕΚΠΑ, Απόστολο Γεωργιάδη.
Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή έλαβε υπόψη τις σημαντικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί τις τελευταίες δεκαετίες στην κοινωνία και στην οικονομία και προτείνει εκ βάθρων παρεμβάσεις. Το σχέδιο θα παρουσιαστεί αναλυτικά σε ειδική εκδήλωση του υπουργείου την επόμενη εβδομάδα, προτού τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι βασικές τομές που έχουν συμφωνηθεί είναι οι εξής:
1. Κληρονομικές συμβάσεις – Θεσμός που εισάγεται για πρώτη φορά
Για πρώτη φορά το ελληνικό κληρονομικό δίκαιο θα προβλέπει δυνατότητα σύναψης «κληρονομικών συμβάσεων». Μέσω αυτών, ο διαθέτης και οι μελλοντικοί κληρονόμοι μπορούν να συμφωνούν εκ των προτέρων τον τρόπο διανομής της περιουσίας – κινητής, ακίνητης ή άυλης.
Οι συμβάσεις αυτές θα υπογράφονται ενώπιον συμβολαιογράφου, θα είναι δεσμευτικές για όλους και στόχος είναι να αποτρέπονται οι συχνές οικογενειακές δικαστικές διαμάχες μετά τον θάνατο του διαθέτη.
2. Μεγαλύτερη προστασία του/της συζύγου
Ενισχύεται η νόμιμη μοίρα του/της συζύγου.
Σήμερα ο/η σύζυγος λαμβάνει το 25% και το υπόλοιπο 75% ανήκει στα τέκνα. Με το νέο πλαίσιο, όταν υπάρχει ένα παιδί, η νόμιμη μοίρα του συζύγου αυξάνεται στο 33,3%. Στις περιπτώσεις πολλών τέκνων το ποσοστό παραμένει στο 25%.
3. Αλλαγές στα κληρονομούμενα χρέη – Τέλος στον φόβο απώλειας προσωπικής περιουσίας
Μία από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις αφορά τα χρέη που «ακολουθούν» μια κληρονομιά.
Οι υποχρεώσεις του διαθέτη δεν θα συγχέονται πλέον με την προσωπική περιουσία των κληρονόμων. Έτσι, ένας κληρονόμος μπορεί να αποδεχθεί την κληρονομιά χωρίς τον κίνδυνο να χάσει δικά του περιουσιακά στοιχεία.
Προβλέπεται απογραφή και εκτίμηση της ακίνητης περιουσίας του διαθέτη και, εάν απαιτείται, η εξόφληση των χρεών μέσω πλειστηριασμού των συγκεκριμένων ακινήτων, μέχρι του ύψους των οφειλών. Αν απομείνει υπόλοιπο, επιστρέφεται στους κληρονόμους.
4. Περιορισμοί στις κληρονομιές προς ιδρύματα και φροντιστές
Με στόχο την προστασία ευάλωτων ηλικιωμένων και φιλοξενούμενων σε ιδρύματα, το νέο πλαίσιο θα απαγορεύει σε εργαζόμενους ή συνεργάτες γηροκομείων, θεραπευτηρίων και παρόμοιων δομών να κληρονομούν περιουσία μέσω ιδιόγραφων διαθηκών ανθρώπων που περιθάλπουν.
5. Αυστηροί κανόνες για τις ιδιόχειρες διαθήκες
Για να περιοριστούν τα φαινόμενα εμφάνισης αμφισβητούμενων ή πλαστών ιδιόγραφων διαθηκών, το νομοσχέδιο προβλέπει αυστηρότερο έλεγχο γνησιότητας.
Η ιδιόγραφη διαθήκη θα πρέπει να κηρύσσεται «κυρία» μετά από εξέταση από ειδικούς (γραφολόγους, πραγματογνώμονες), όταν:
-
οι κληρονόμοι δεν είναι ο/η σύζυγος ή τα τέκνα,
ή -
η διαθήκη κατατίθεται περισσότερα από δύο χρόνια μετά τον θάνατο του διαθέτη.
Ο έλεγχος θα γίνεται μέσω συμβολαιογράφου.
