Η Eurostat έδωσε στη δημοσιότητα τα νεότερα επίσημα στοιχεία για τα περιστατικά καρκίνου που συνδέονται με την εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην περίοδο 2013-2023 αναγνωρίστηκαν συνολικά 40.538 περιπτώσεις επαγγελματικού καρκίνου, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα. Μόνο μέσα στο 2023 καταγράφηκαν 3.500 νέες περιπτώσεις, αριθμός αυξημένος κατά 191 σε σχέση με το 2022, όταν είχαν καταγραφεί 3.309 περιστατικά.
Ο όρος occupational cancer (επαγγελματικός καρκίνος, κατά την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία) αφορά μορφές καρκίνου που οφείλονται σε έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες στον χώρο εργασίας, συνήθως έπειτα από μακροχρόνια έκθεση. Συχνά η νόσος εκδηλώνεται πολλά χρόνια αργότερα – ακόμη και έως και τέσσερις δεκαετίες μετά την αρχική έκθεση.
Τα στοιχεία για τα έτη 2020 (3.094 περιπτώσεις), 2021 (3.258) και 2022 (3.309) είναι χαμηλότερα από τον ετήσιο μέσο όρο της περιόδου 2013-2019, ο οποίος ανερχόταν σε 3.909 περιστατικά. Η μείωση αυτή αποδίδεται, κατά πάσα πιθανότητα, στις επιπτώσεις της πανδημίας τόσο στο εργασιακό περιβάλλον όσο και στη λειτουργία των συστημάτων υγείας. Η Eurostat επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα από τη Γερμανία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία.
Οι δύο συχνότεροι τύποι επαγγελματικού καρκίνου
Η ανάλυση των δεδομένων της δεκαετίας 2013-2023 δείχνει ότι δύο μορφές καρκίνου κυριαρχούν στις αναγνωρισμένες περιπτώσεις επαγγελματικού καρκίνου.
Πρώτος σε συχνότητα εμφανίζεται ο καρκίνος του πνεύμονα, με 16.499 περιστατικά. Ακολουθεί το μεσοθηλίωμα, με 16.469 περιπτώσεις. Το μεσοθηλίωμα είναι μια σπάνια μορφή καρκίνου που συνδέεται άμεσα με την έκθεση στον αμίαντο και αναπτύσσεται στο λεπτό στρώμα ιστού που περιβάλλει τα εσωτερικά όργανα, το λεγόμενο μεσοθήλιο. Μαζί, οι δύο αυτές μορφές καρκίνου αντιστοιχούν στο 81,3% όλων των νέων αναγνωρισμένων περιστατικών επαγγελματικού καρκίνου την τελευταία δεκαετία. Στην τρίτη θέση καταγράφονται 2.696 περιπτώσεις καρκίνου της ουροδόχου κύστης.
Τι περιλαμβάνει ο όρος «επαγγελματικός καρκίνος»
Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, στον επαγγελματικό καρκίνο περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, αιματολογικές κακοήθειες, κακοήθειες του ανώτερου αναπνευστικού και του κατώτερου πεπτικού, καθώς και καρκίνοι των νεφρών, του προστάτη και της ουροδόχου κύστης.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον αμίαντο. Η ίνα του, που απαντάται σε οικοδομικές και άλλες συναφείς εργασίες, «ξεφεύγει, αιωρείται στην ατμόσφαιρα και εισπνέεται». Όπως επισημαίνει η ΕΑΕ, ο αμίαντος αποτελεί την απόλυτη αιτία για την ανάπτυξη μεσοθηλιώματος – μιας δυσίατης μορφής καρκίνου της εσωτερικής επένδυσης του θώρακα ή του κοιλιακού τοιχώματος – και παράλληλα είναι σημαντικός αιτιολογικός παράγοντας για τον καρκίνο του πνεύμονα. Ακόμη και η απομάκρυνση των ήδη υπαρχόντων υλικών αμιάντου απαιτεί μεγάλη προσοχή και εξειδικευμένη διαχείριση.
Η ΕΑΕ υπογραμμίζει ότι υπάρχει «μεγάλο κενό» στο πώς οργανώνεται η ασφαλής απομάκρυνση του αμιάντου από τα κτίρια: μια αρμόδια αρχή πρέπει να αναλάβει τον σχεδιασμό για το πώς θα αποξηλωθεί, θα μεταφερθεί και θα αποθηκευτεί ή ενταφιαστεί με τρόπο που να καθιστά το υλικό ακίνδυνο.
Καπνός, τζάκια και κάρβουνα στη συζήτηση για τον επαγγελματικό κίνδυνο
Στη δημόσια συζήτηση για τον καρκίνο που συνδέεται με τις συνθήκες εργασίας, εντάσσεται και η έκθεση σε καπνό από τζάκια, αλλά και από το ψήσιμο στα κάρβουνα.
«Να μην σταματήσουμε να κόβουμε ξύλα», είχε τονίσει ο Ε. Φιλόπουλος από την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, διευκρινίζοντας όμως ότι απαιτείται πολύ καλή προστασία: μάσκες για τους εργαζόμενους και ειδικοί απορροφητήρες στους χώρους όπου κόβονται και επεξεργάζονται τα ξύλα.
Σε ό,τι αφορά τα τζάκια, επισήμανε ότι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε πόλεις με σοβαρό πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς ο καπνός συμβάλλει τόσο σε αναπνευστικά προβλήματα όσο και στην εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα – όχι μόνο για όσους έχουν τζάκι στο σπίτι, αλλά και για όσους ζουν γύρω τους, αφού ο καπνός διαχέεται στην ατμόσφαιρα μέσω της καμινάδας.
Με πληροφορίες από Eurostat και Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.
