Διαβάζω κι εγώ, όπως κι εσείς φαντάζομαι, σενάρια και αναλύσεις για το που θα κινηθεί το κάθε κόμμα όταν γίνουν οι εκλογές. Προσωπικά, θεωρώ ότι είμαστε σε μια περίοδο κατά την οποία προβλέψεις και εκτιμήσεις δεν μπορούν να γίνουν. Όχι μόνο γιατί δε γνωρίζουμε το χρόνο διεξαγωγής των εκλογών και άρα και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διεξαχθούν. Δε γνωρίζουμε ούτε και πόσες εκλογικές αναμετρήσεις θα γίνουν. Και αυτό έχει τη σημασία του όπως θα δούμε παρακάτω. Σήμερα για τις εκλογές που, αργά ή γρήγορα, έρχονται έχουμε ένα δεδομένο και δύο ερωτηματικά.
Το δεδομένο είναι πως ο πρωθυπουργός αποτελεί ΤΙΝΑ (δηλαδή την μοναδική επιλογή – από το αγγλικό “There Is No Alternative”) για σημαντική μερίδα ψηφοφόρων που ψηφίζουν με βάση την κυβερνησιμότητα. Αποτελεί δηλαδή για αυτούς τη μοναδική κυβερνητική εναλλακτική. Αυτοί είναι ψηφοφόροι που ψηφίζουν κόμμα εξουσίας (δηλαδή κόμμα που έχει πιθανότητες να κυβερνήσει) και που για διάφορους λόγους είναι μακριά από τον κύριο εκλογικό αντίπαλο του πρωθυπουργού, τον Αλέξη Τσίπρα. Είτε διότι είναι αντίθετοι ιδεολογικά, είτε εξαιτίας του τρόπου αντιπολίτευσης, είτε λόγω της πρότερης εμπειρίας από την κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου, ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν αποτελεί κυβερνητική εναλλακτική για τους ίδιους. Επίσης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν έχει καταφέρει από την ημέρα της εκλογής του να πατήσει σε μια στρατηγική που θα του επέτρεπε να αρχίσει να δημιουργεί ηγετικό προφίλ και να μπει στο μυαλό αυτών των ψηφοφόρων ως κυβερνητική εναλλακτική. Το πλαίσιο που έχει αλλάξει σε συνδυασμό με τη στρατηγική που ακολουθεί αλλά και ο χρόνος που δεν υπάρχει πλέον δε μου επιτρέπουν να πιστεύω πως αυτό μπορεί να γίνει μέχρι τις εκλογές. Άρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συνεχίσει να αποτελεί για μια μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων την μοναδική κυβερνητική επιλογή. Πάμε τώρα στα ερωτηματικά.
Το πρώτο ερωτηματικό είναι εάν ο πρωθυπουργός θα καταφέρει να «συμμαζέψει» δεξιούς δυσαρεστημένους ψηφοφόρους από τους οποίους κάποιοι έχουν ήδη φύγει δημοσκοπικά (είτε προς άλλο κόμμα είτε προς τη γκρίζα ζώνη) και κάποιοι έχουν τα χαρακτηριστικά εκείνα που μας επιτρέπουν να τους χαρακτηρίσουμε ως «σε ρίσκο». Και μπορεί να αναφέρεται συχνά πως, πλην του Βελόπουλου του οποίου οι ψηφοφόροι έχουν ιδιαίτερα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά, δεν υπάρχει κάποια δυνατή απειλή ξεχνούν όμως τρία πράγματα: Πρώτον πως κανείς δε εγγυάται ότι το πλαίσιο δε θα μετατρέψει κάποιο μικρό κόμμα σε απειλή, δεύτερον πως ακόμα και μικρή διαρροή μπορεί να στοιχίσει στη Νέα Δημοκρατία της αυτοδυναμία και τρίτον, και ίσως και σημαντικότερο, πως υπάρχει η επιλογή της αποχής. Δε θεωρώ πως ο πρωθυπουργός απειλείται ούτε σε ψήφους εξουσίας (όπως περιέγραψα πιο πάνω) αλλά ούτε και σε ψήφους ιδεολογίας από το κέντρο (αφού η ΝΔ ως κόμμα έχει κάνει δυναμική μετατόπιση σε συγκεκριμένα ζητήματα). Αυτό που χρειάζεται είναι να πείσει δεξιούς δυσαρεστημένους ψηφοφόρους να μην πάνε στην κάλπη για να ψηφίσουν το κόμμα που είναι πιο κοντά τους ιδεολογικά αλλά να του δώσουν ψήφο εξουσίας. Γι αυτό και θεωρώ πως, σε ένα βαθμό τουλάχιστον, η κυβέρνηση θα επενδύσει επάνω στο φόβο επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.
Το δεύτερο ερώτημα, η απάντηση του οποίου θα δώσει απάντηση και στο πρώτο, είναι το με τι νοοτροπία θα πάνε οι ψηφοφόροι στην κάλπη. Σε αυτό σημαντικό βαθμό θα παίξει το πλαίσιο που θα έχει διαμορφωθεί, τα θέματα που θα κυριαρχήσουν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά και οι στρατηγικές των κομμάτων και το πόσες εκλογικές αναμετρήσεις θα πιστεύουν οι ψηφοφόροι πως θα έχει η χώρα. Εάν έχουμε συνδυασμό αρνητικού πλαισίου για την κυβέρνηση και ψηφοφόρους να θεωρούν δεδομένο πως η χώρα θα οδηγηθεί σε άνω της μιας εκλογικής αναμέτρησης τότε μπορεί να δούμε αρκετούς ψηφοφόρους να πηγαίνουν προς ψήφο ιδεολογίας ή και ψήφο τιμωρίας προς την κυβέρνηση και έτσι να την οδηγήσουν σε ποσοστά από τα οποία δε θα μπορεί να ζητάει αυτοδυναμία στις δεύτερες κάλπες. Εάν πάλι δεν έχουμε τόσο αρνητικό πλαίσιο και επικρατήσει πόλωση πριν την πρώτη κάλπη τότε είναι πιθανό να δούμε το κυβερνητικό κόμμα σε υψηλά ποσοστά και το αφήγημα της αυτοδυναμίας στις δεύτερες, ή τις τρίτες κάλπες, να είναι εντός πλαισίου και εκλογικής λογικής.
Επειδή τα ερωτήματα που περιέγραψα δε μπορούν να απαντηθούν παρά τις τελευταίες εβδομάδες πριν τις εκλογές θα δε μπορώ να κάνω κάποια εκτίμηση για αποτελέσματα. Ο δρόμος, κοντύτερος ή μακρύτερος, μπορεί να κρύβει εκπλήξεις.
