Ο πρώτος γύρος των Γαλλικών εκλογών τελείωσε. Ο Πρόεδρος Μακρόν επικράτησε με 27,6% έναντι 23,4% της Μαριν Λε Πεν. Εξαιρετική απόδοση για τον Ζαν Λουκ Μελανσόν ο οποίος έφτασε το 22% με άνοδο της τελευταίας στιγμής (τον ψήφισε το 30% των ψηφοφόρων που αποφάσισαν τελευταίες ημέρες ποιον θα ψηφίσουν – 20% επί των ψηφισάντων) και για δεύτερη συνεχόμενη φορά δεν κατάφερε στο νήμα να περάσει στο δεύτερο γύρο. Ο Ερίκ Ζεμούρ έλαβε το ανανεμόνενο 7% ενώ από την άλλη οι υποψήφιοι των παραδοσιακών κομμάτων (Πεκρες και Ινταλγκό) κυριολεκτικά ισοπεδώθηκαν με συνολικά ποσοστά 6,5%.
Το τελευταίο είναι και ο κύριος λόγος της διαφοράς +4% που έχει ο Πρόεδρος Μακρόν από την διεκδικήτρια της Προεδρίας Μαρίν Λε Πεν. Ψηφοφόροι που δήλωναν πως θα ψηφίσουν Πεκρές και Ινταλγκό (κυρίως την πρώτη) αποφάσισαν την τελευταία περίοδο να δώσουν ψήφο εξουσίας στον Πρόεδρο Μακρόν. Αυτό είναι μια κίνηση δευτέρου γύρου η οποία έγινε νωρίτερα εξαιτίας της «απειλής» Λε Πεν. Έτσι το +2% έγινε +4% πράγμα που θολώνει λίγο την πραγματική εικόνα των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Ο Πρόεδρος Μακρόν έλαβε το 2017 24% έχοντας ως αντιπάλους στα κοινά του τον Φιγιόν με 20% και τον Αμόν με 6%. Χθές έλαβε 27,6% έχοντας την Πεκρές στο 4,8%, την Ινταλγκό στο 1,8% και τον Ζαντό στο 4,4%. Έχει τη στήριξη και άλλων υποψηφίων με μικρά ποσοστά, όμως μένει να φανεί εάν θα έχει και των ψηφοφόρων τους. Από την άλλη η Λε Πεν έχει κάτι που δεν είχε το 2017. Έναν υποψήφιο με σεβαστό ποσοστό από τον οποίο μπορεί να αντλήσει το 85% των ψηφοφόρων στο δεύτερο γύρο. Τον Ερίκ Ζεμούρ του 7%, αλλά και τον Dupond Aignan του 2%.
Η εκλογική λογική λέει πως όλα θα κριθούν στους ψηφοφόρους του αριστερού υποψηφίου Ζαν Λουκ Μελανσόν, ο οποίος το βράδυ των εκλογών έκανε μια κίνηση που δεν είχε κάνει το 2017: Μίλησε για ¨καμία ψήφο στη Λε Πεν¨. Δε ζήτησε από τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν Μακρόν, αλλά ουσιαστικά τους ζήτησε να απέχουν. Έβαλε ένα φράγμα δηλαδή για να σταματήσει τη μετακίνηση ψηφοφόρων προς Λε Πεν. Εάν το έκανε από δημοκρατική ευαισθησία ή από φόβο να μην φύγουν «πελάτες» προς άλλο «μαγαζί» που πουλάει το ίδιο προϊόν δεν έχει σημασία (θα το εξηγήσω παρακάτω). Το ερώτημα είναι εάν θα τον ακούσουν οι ψηφοφόροι. Μεγάλη αποχή σε ψηφοφόρους Μελανσόν θα σημαίνει κατά πάσα πιθανότητα νίκη Μακρόν. Υψηλή συμμετοχή ενδεχομένως να δώσει τη νίκη στην Μαρίν Λε Πεν. Πώς είναι όμως δυνατόν ψηφοφόροι ενός αριστερού υποψηφίου να ψηφίσουν την Μαρίν Λε Πεν στο δεύτερο γύρο (οι πρώτες δημοσκοπήσεις μετά τις εκλογές δείχνουν πως οι ψηφοφόροι του είναι σχεδόν τριχοτομημένοι);
Είναι απολύτως λογικό, όμως για να κατανοηθεί θα πρέπει να διαβάσουμε την εκλογική αγορά όχι με το συνηθισμένο γραμμικό τρόπο, που κάνει θραύση στην Ελλάδα, αλλά ως αυτό που είναι: Μια αγορά. Στο πλαίσιο αυτή τη στιγμή κυριαρχεί η αγοραστική δύναμη. 58% των ψηφοφόρων τη θεωρεί το σημαντικότερο κριτήριο ψήφου (69% ψηφοφόρων Μεανσόν και 63% ψηφοφόρων Λε Πεν). Τις εβδομάδες της κυριαρχίας αυτού του θέματος στο εκλογικό σκηνικό της Γαλλίας είχαμε μεγάλη δημοσκοπική άνοδο της Λε Πεν και του Μελανσον. Όταν ένα θέμα κυριαρχεί μέσα σε ένα πλαίσιο, «παραμερίζει» σε σημαντικότητα τα υπόλοιπα. Έτσι θέματα όπως το μεταναστευτικό, η εγκληματικότητα στα οποία οι ψηφοφόροι Μελανσόν διαφωνούν με τη Λε Πεν χάνονται μπροστά στη σημαντικότητα της ακρίβειας/αγοραστικής δύναμης.
Επίσης, μερικές από τις ομάδες ψηφοφόρων στις οποίες απευθόνονται έχουν κάποια παρόμοια χαρακτηριστικά (νέοι – 31% και 26% αντίστοιχα – , χαμηλά εισοδήματα – 28% και 31%) και κυρίως (για να πάμε και στην ορθότερη ανάλυση των ψυχογραφικών χαρακτηριστικών) άτομα που δεν είναι ικανοποιημένα από τη ζωή τους. Εκεί ο Μελανσόν λαμβάνει το 30% των ψήφων, η Λε Πεν το 35% ενώ ο Πρόεδρος Μακρόν βρίσκεται στο χαμηλό 6%. Υπάρχει δηλαδή σημαντικό κοινό Μελανσόν το οποίο μπορεί να πλησιάσει η Λε Πεν. Επιπλέον, σε μια τέτοιους είδους κρίση οι ψηφοφόροι που έχουν υψηλά σε σημαντικότητα την αγοραστική δύναμη και ταυτόχρονα αρνητικά συναισθήματα θέλουν να νιώθουν πως ο υποψήφιος νοιάζεται για αυτούς, πως καταλαβαίνει τα προβλήματά τους. Εδώ λοιπόν το 45% των ψηφοφόρων θεωρεί πως ο Μελανσόν τα κατανοεί. Το ίδιο ισχύει για τη Λε Πεν στο 42% των ψηφοφόρων. Το ποσοστό του Προέδρου Μακρόν βρίσκεται στο 3%. Οι ψηφοφόροι δηλαδή θεωρούν πως είναι απόμακρος, πως δεν κατανοεί τα προβλήματά τους. Υπάρχει δηλαδή και τρόπος να πλησιάσει τους ψηφοφόρους η Λε Πεν. Είναι αυτός ο συνδυασμός μέσα σε ένα πλαίσιο που τον ευνοεί που τις δίνει ελπίδες και δρόμο προς διακδίκηση της νίκης.
Να είμαι ξεκάθαρος, τα σημερινά δεδομένα δείχνουν νίκη Μακρόν. Όμως η απότομη αλλαγή πλαισίου και η άνοδος Λε Πεν μέσα σε αυτό δείχνει πως βασισμένη στο «λαός εναντίον ελίτ» και το κυρίαρχο πρόβλημα της αγοραστικής δύναμης έχει πιθανότητες να κινητοποιήσει περισσότερους ψηφοφόρους Μελανσόν να την ψηφίσουν. Κανείς δε μπορεί σήμερα να πει με σιγουριά πως η τάση ανόδου της, που ξεκίνησε πρις 3 εβδομάδες, θα σταματήσει εδώ. Θα το γνωρίζουμε αυτό τις επόμενες ημέρες. Από την άλλη ο Πρόεδρος Μακρόν θα προσπαθήσει να το σταματήσει. Λογικά θα προσπαθήσει να αλλάξει το πλαίσιο προς τον πόλεμο (στην «προεδρικότητα» κυριαρχεί με 71% έναντι 18%). Θεωρώ πως βισκόμαστε σε μια εκλογική αναμέτρηση που μπορεί να λήξει με 55%-45% αλλά μπορεί να έχουμε και μια οριακή έκπληξη από Λε Πεν (βασισμένη στο δρόμο που αναλύσαμε). Και σε μια τέτοια εκλογική αναμέτρηση μπορεί ένα γεγονός να αλλάξει τα δεδομένα οφελώντας τη μία ή την άλλη πλευρά.
